- Borgharen is een kasteeldorpje aan de Maasoever, twee kilometer ten noorden van Maastricht. Vermoedelijk is de St. Martinusparochie van Borgharen ontstaan in de Frankische tijd, omstreeks de achtste eeuw. In 1979 is het patrocinium van de kerk gewijzigd van St. Martinus ten gunste van de H. Cornelius. De heren van Borgharen hadden tot 1794 het patronaatsrecht over de parochie. Van 1647 tot 1680 had Borgharen protestantse heren. Bij het partagetraktaat van 1661 kwam de heerlijkheid onder Staats bewind. Na 1680 gold in de parochiekerk het simultaneum; eenmaal per jaar verzorgde een predikant een dienst voor het gezin van de onderwijzer. De kerk werd dan tijdelijk aangepast.
- De gotische kerk van Borgharen, die mogelijk eind 15e eeuw was gebouwd, bestond uit een vlakgedekt eenbeukig schip, een overwelfd driezijdig gesloten koor en een lage westtoren. Het gebouw was opgetrokken uit mergel op grondmuren van breuksteen, waarin Romeins afbraakmateriaal voorkwam. In de kerk stonden in de 19e eeuw twee zijaltaren, het linker ter ere van O.L. Vrouw en het rechter gewijd aan de H. Cornelius.
- Op de plaats van deze kerk is in 1887 de huidige bakstenen kruiskerk in vroeggotische stijl gebouwd naar een ontwerp van architect J. Kayser. De eenbeukige kerk (circa 32 meter diep, in de kruisarmen 22 meter breed) heeft een polygonaal gesloten verhoogd koor en polygonaal gesloten transeptarmen. In 1962 zijn bij een restauratie aan weerszijden van het priesterkoor zijkapellen toegevoegd en is het interieur gemoderniseerd. Vanaf 1986 is een aantal uit het buitenland afkomstige beelden aangekocht.
- In deze kerk was aanvankelijk het rechterzijaltaar aan St. Jozef gewijd. Het Corneliusbeeld stond op een eikenhouten voetstuk onder een neogotisch torenbaldakijn in een hoek in het rechtertransept, moeilijk toegankelijk door de vele stoelen die er stonden. Pastoor J.D. Lebens bestelde daarom in 1906 een nieuw Corneliusaltaar naar een ontwerp van rector Martin Rutten uit Maastricht. De heer Tonglet maakte het onderstel uit graniet en marmer; hij gebruikte daarvoor het bewaard gebleven marmer van een altaar uit de oude kerk. Het bestaande baldakijn werd erboven geplaatst. In 1907 werd het nieuwe altaar opgesteld op de plaats van het St. Jozefaltaar. Aan weerszijden van het beeld stonden kruisen, waaraan de ex-voto's werden opgehangen. Erboven aan de muur werden votiefstenen aangebracht. Pastoor Emile Batta had hiermee een begin gemaakt in 1901 ter vervanging van oude ex-voto's 'zonder waarde'. Het oude voetstuk van het beeld diende tijdens het octaaf als offerblok. Op 14 september 1912 werd het altaar uitgebreid met twee vleugels van gepolychromeerd eikenhout, gemaakt door de firma Ramakers uit Geleen, met reliëfvoorstellingen (hoogte 70 cm) uit het leven van de heilige: de pauskroning en de genezing van een zieke vrouw. De buitenkanten van de vleugels werden verfraaid door twee engelen.
- In 1962 verving een nieuwe zwartmarmeren altaartafel, ontworpen door Frans Griesenbrock uit Vaals, het oude Corneliusaltaar; de votieftegels werden toen verwijderd. Erboven aan de muur kwam het door hem opnieuw gepolychromeerde Corneliusbeeld, geflankeerd door de beide reliëfs. In de jaren tachtig werd opnieuw een neogotisch baldakijn aangebracht (niet het originele), bestaande uit drie panelen, waarin het beeld en de reliëfs een plaats kregen. Enige tijd later is het middenpaneel vervangen. Naast dit altaar zijn momenteel enkele votieftegels aan de muur bevestigd uit de jaren 1990-1992. Tijdens het Corneliusoctaaf worden een tafel en standaards voor kaarsen bijgeplaatst en er ligt een intentieboek. Aan de muur in de zuidelijke kruisarm hangt, beschermd door plastic, een 19e-eeuws Corneliusvaandel. 
- Het middelste glas-in-loodraam in de noordwand van het schip is gemaakt door Henri Pieters uit Maastricht in 1941. Het toont St. Cornelius met metropolitaanstaf in de linkerhand, terwijl de rechterhand het spreekgebaar maakt. Boven hem zijn drie personen afgebeeld: de heilige zelf, geflankeerd door een vrouw op een bed en een geknielde man. Beneden hem is een groep pelgrims te zien, onder wie een man in een rolstoel, luisterend naar een predikende pastoor. Het raam is geschonken door Corneliusvereerders. Het tegenoverliggende raam in de zuidwand toont de H. Aloysius.
- In het portaal onder de toren staat een meubel met drie afbeeldingen: een ikoon van O.L. Vrouw van Altijddurende Bijstand, geflankeerd door aquarellen van Jos Hoenen (1996) met voorstellingen van St. Cornelius en St. Martinus. Tegenover dit meubel is gedurende het Corneliusfeest een devotionaliawinkel ingericht. 
- op 1 januari 2023 is de zelfstandige parochie Borgharen opgeheven en opgegaan in de 'Edith Stein'-federatie met de parochies Itteren, Bunde, Waalsen-Moorveld, Geulle en Ulestraten. Het kerkgebouw van Borgharen verkeerde op dat moment in zeer slechte staat waardoor het mogelijk per 2026 moet worden gesloten.