Nieuwpoort, Heilige Naam Jezus

Cultusobject: Heilige Naam Jezus Open Street Maps
Datum: 1 janauri (?)
Periode: Middeleeuwen - derde kwart 16e eeuw
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Parochiekerk van de H. Naam Jezus (thans N.H.)
Adres: Binnenhaven, Nieuwpoort
Gemeente: Liesveld
Provincie: Zuid-Holland
Bisdom: Rotterdam
Samenvatting: Van de middeleeuwse bedevaart ter ere van de H. Naam Jezus te Nieuwpoort is slechts een 17e-eeuwse vermelding in algemene termen bekend.
Auteur: Willem Frijhoff
Illustraties:
Topografie - Nieuwpoort (Alblasserwaard), dat in de middeleeuwen gelegen was op de grens van Holland en Het Sticht, verkreeg in 1283 stadsrechten.
- De parochiekerk stond aan de Binnenhaven, midden in de stad. In de eerste helft van de 16e eeuw, nadat de stad verschillende malen door brand was getroffen, werd deze kerk vernieuwd en vergroot (driebeukige pseudobasiliek); thans doet ze dienst als N.H. kerk.
↑ top
Cultusobject - De vorm waarin de H. Naam Jezus werd vereerd, is onbekend.
↑ top
Verering - Volgens het missieverslag van apostolisch vicaris J. de la Torre uit 1638 werd er voor de reformatie een 'frequens peregrinatio' (frequente bedevaart) gehouden naar Nieuwpoort ter ere van de H. Naam Jezus, kerkpatroon. Andere bijzonderheden ontbreken. Er zijn ook geen opgelegde bedevaarten naar Nieuwpoort bekend. Reeds in De la Torre's tijd lijkt van bedevaart geen sprake meer te zijn. Nieuwpoort is reeds vroeg geheel geprotestantiseerd. De vermelding zal te danken zijn aan de seculiere priester die toen de statie van het nabije Schoonhoven bediende, of aan de priesters van het evenmin verre Gorinchem. In latere stukken is zij eenvoudig overgenomen.

↑ top
Bronnen en literatuur Tekstedities: J. de la Torre e.a., 'Relatio seu descriptio', in: Archief voor de geschiedenis van het aartsbisdom Utrecht 11 (1883) p. 79; J. de la Torre, 'Descriptio status', in: Archief voor de geschiedenis van het aartsbisdom Utrecht 12 (1884) p. 211; H.F. van Heussen, Historia Episcopatuum Foederati Belgii, 6 dln. in 1 bd. (Leiden 1719; 2e dr., Antwerpen, 1733) dl. 1, Episcopatus Ultraiectensis, p. 298.
Literatuur: A.J. van der Aa, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, dl. 8 (Gorinchem: J. Noordruyn, 1846) p. 178-179; B. Kruitwagen, 'De vereering van den Zoeten Naam Jezus in de Nederlanden', in: Neerlandia franciscana 1 (1914) p. 329-357; W. Frijhoff, Les pèlerinages dans les Provinces-Unies. Ébauche d'inventaire et de problématique de recherches (ongepubl. licentiaatsverhandeling Univ. de Paris-Sorbonne, 1969) inv. p. 9, no. B 12.
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Nieuwpoort

↑ top
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.