Vlodrop, H. Antonius Abt

Cultusobject: H. Antonius Abt Open Street Maps
Datum: 17 janauri
Periode: 19e eeuw (?) - ca. 1960 (?)
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Parochiekerk van St. Martinus
Adres: Kerkstraat 1, 6063 AR Vlodrop
Gemeente: Roerdalen
Provincie: Limburg
Bisdom: Roermond
Samenvatting: In de 19e eeuw trokken regelmatig bedevaartgangers naar Vlodrop om daar Antonius Abt te vereren. Dit gebeurde vooral op zijn feestdag, 17 januari. De gelovigen kwamen ook uit het Duitse grensgebied.
Auteur: Antoine Jacobs
Illustraties:
Topografie - De parochie Vlodrop-Posterholt-Karken (D) wordt voor het eerst in 1190 genoemd. In 1277 blijkt de parochiekerk aan St. Martinus van Tours te zijn gewijd. De parochie Karken werd in 1559 onafhankelijk, Posterholt in 1803.
- In 1781 werd in de kern van Vlodrop een nieuwe driebeukige parochiekerk gebouwd, die tot 1930 dienst deed. De kerk werd in 1932 gesloopt. De huidige neoromaanse Martinuskerk is in 1929 gebouwd naar ontwerp van de Roermondse architect C.J.H. Franssen.
- Het 18e-eeuwse Antoniusbeeld staat rechts in de kerk in een zijkapel, die als Antoniuskapel fungeert.
↑ top
Cultusobject - Zie voor St. Antonius Abt ⟶ Altweert.
- Een botreliek van Antonius Abt is gezet in een ronde theca, die weer is geplaatst in een witmetalen reliekhouder (18,5 x 18,5 cm) uit de tweede helft van de 19e eeuw.
- Het lindehouten Antoniusbeeld (110 cm hoog) stamt uit de 18e eeuw. Antonius Abt is gekleed in een pij met scapulier en een mantel met capuchon. Aan zijn gordel draagt hij een gebedssnoer. Op zijn rechterhand houdt hij een geopend boek en in zijn linkerhand een taustaf met belletjes. Het varken aan zijn voeten is later toegevoegd.
- Het tweede houten Antoniusbeeld (1 m hoog) is gepolychromeerd en stamt uit het eerste kwart van de 20e eeuw. Antonius heeft een varken aan zijn voeten en in zijn linkerhand houdt hij een taustaf. Dit beeld bevond zich in 1998 op de zolder van de sacristie.
↑ top
Verering - Een visitatiebericht uit 1688 vermeldt dat er een fundatie in de Martinuskerk bestaat ter ere van Antonius Abt. Deze stichting verplichtte de pastoor eenmaal per week een mis op te dragen. Over een bedevaart naar Vlodrop voor de 20 eeuw is echter niets bekend. L.A.M. Arts, pastoor van Herkenbosch, vertelde dat voor 1940 gelovigen van Herkenbosch op 17 januari ter bedevaart naar Vlodrop togen. Ook uit het Duitse grensgebied kwamen gelovigen Antonius te Vlodrop vereren om bescherming af te smeken voor het vee. Dit gebruik bleef tot aan de Tweede Wereldoorlog bestaan. De feestdag van Antonius werd er als een zondag gevierd.
- Tot omstreeks 1960 werd het feest van Antonius nog elk jaar gevierd, waarvoor soms ook Duitse bedevaartgangers van over de grens kwamen. De missen waren dan als op zondag, maar van verering van de reliek of het vieren van een octaaf was geen sprake.
- In 1997 was er nog enige devotie tot Antonius Abt, hetgeen zich uitte in het branden van kaarsen voor zijn beeld in de kapel en het plaatsen van bloemen aldaar.

↑ top
Bronnen en literatuur Archivalia: Roermond, gemeentearchief: parochiearchief H. Martinus. Roermond, archief bisdom: 'Inventaris van het kerkelijk kunstbezit van de parochie H. Martinus te Vlodrop' (Roermond 1980)
Literatuur: J. Huysmans, Oud-Roermond. Roermondse heiligendevoties (Roermond: De Nieuwe Koerier, 1930) p. 24; Ton Wolswijk, 50 Jaar parochiekerk St. Martinus Vlodrop. Beelden uit het verleden van een parochie (Vlodrop: Comité 50 jaar parochiekerk Sint-Martinus, 1981); Martina Friedrich, Grenzüberschreitende Wallfahrten in der Euregio Rhein-Maas (Bonn: scriptie Institut für Volkskunde, 1987) p. 23, bedevaartgangers uit Duitsland.
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Vlodrop; mondelinge informatie in 1997 en 1998 door pastoor L.A.M. Arts te Herkenbosch, kerkmeester J.J. Mulders, heemkundige Ton Wolswijk te Vlodrop en emeritus-pastoor P.W. Vrancken te Born.

↑ top
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.