Rotterdam, H. Antonius van Padua

Cultusobject: H. Antonius van Padua Open Street Maps
Datum: 13 juni; iedere dinsdag
Periode: Eind 18e eeuw -1940
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Parochiekerk van St. Rosalia
Adres: -
Gemeente: Rotterdam
Provincie: Zuid-Holland
Bisdom: Rotterdam
Samenvatting: De Antoniuscultus werd door de franciscanen aan het einde van de 18e eeuw in hun statiekerk ingevoerd. Tot de vernietiging van de kerk en de opheffing van de parochie was het een populaire verering waar bedevaartgangers vanuit de wijde omgeving van Rotterdam op afkwamen.
Auteur: Willem Frijhoff
Illustraties:
Topografie - In augustus 1709 ging de schuilkerk in de Leeuwenstraat (⟶ Rotterdam, O.L. Vrouw van Foy) van de jezuïeten naar de franciscanen over. Zij introduceerden de cultus van St. Antonius, die gelovigen uit heel Rotterdam trok. Toen in 1778-1779 een nieuwe kerk werd gebouwd, werd een van de drie altaren aan Antonius gewijd.
- Bij de restauratie van de kerk in 1935-1936 werd bij de ingang in de Zandstraat een aparte devotiekapel voor St. Antonius ingericht. Kerk en kapel werden geheel verwoest bij het bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940.
↑ top
Cultusobject - Zie voor deze heilige ⟶ Den Haag, H. Antonius van Padua.
- Over het cultusobject en de verering zijn enkele summiere gegevens bekend dankzij het boek dat Dalmatius van Heel o.f.m., die zelf 18 jaar als kapelaan verbonden is geweest aan de Rosaliakerk, nog in 1940 (enkele maanden na het bombardement) heeft uitgegeven. Hierin is een foto opgenomen van het Antoniusaltaar met daarachter het beeld van Antonius die op zijn rechterarm het Christuskind draagt en in zijn linkerhand een lelietak houdt.
↑ top
Verering - Over de verering vermeldt Van Heel dat de kerk bekend en gezocht was om de Antoniusdevotie: 'Van heinde en verre kwam men er gaarne heen, om daar den grooten Wonderdoener van Padua, den H. Antonius te vereeren'. De mis op iedere dinsdag, om 10.00 uur, was in heel Rotterdam bekend en werd door 'talloos velen' bijgewoond. Hetzelfde gold voor het Antoniuslof, eveneens op dinsdag. Tijdens de noveen der negen dinsdagen (voorafgaand aan 13 juni) 'kwam men van alle kanten om de H. Communie te ontvangen en met vertrouwen de voorspraak van den beroemden Heilige af te smeken'.
- Een extra impuls voor de verering betekende de in 1935-1936 ingerichte Antoniuskapel, die permanent geopend was. Van Heel vermeldt hierover: 'Men kon er nooit komen, of altijd lagen er personen neergeknield om St. Antonius te vereeren en zijn machtige voorspraak bij God in te roepen'.
- Het bombardement in mei 1940 betekende niet alleen het einde van de oude Rosaliakerk, maar ook van een bloeiende Antoniusdevotie.

↑ top
Bronnen en literatuur Archivalia: Het archief van de Rosaliakerk is in mei 1940 verloren gegaan. Utrecht, provinciaal archief van de orde der minderbroeders: archivalia betreffende de Rosaliaparochie te Rotterdam.
Literatuur: D. van Heel, De Sint Rosaliakerk in de Leeuwenstraat te Rotterdam (Rotterdam: St. Laurens Boek- en Kunsthandel, 1940) p. 68, 76; afb. van het altaar t.o. p. 47.
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Rotterdam-Antonius.

↑ top
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.