Hoeven, Cultusbject onbekend

Cultusobject: Cultusbject onbekend Open Street Maps
Datum: Onbekend
Periode: 15e eeuw (?) - ca. 1730
Religieuze context: Christelijk
Locatie: De Heiligstraat
Adres:
Gemeente: Halderberge
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: Breda
Samenvatting:

In het begin van de 18e eeuw bestond er een bedevaart van met name koortslijders en blinden naar de Heiligstraat te Hoeven, een plaats waar wonderbaarlijke genezingen plaatsvonden. Het vereringsobject is onbekend. Vanwege een verbod van schout en schepenen en een kort daarop volgende veroordeling van de bisschop van Antwerpen in 1730 was daarna van enige pelgrimage naar de Heiligstraat te Hoeven geen sprake meer. Mogelijk kwam de verering voort uit een onbekende middeleeuwse devotie.
Auteur: Jeroen van de Ven
Illustraties:
Topografie ⟶ Hoeven, H. Bernardus.
- De Heiligstraat kan worden omschreven als een zandweggetje dat vanaf Hoeven in oostelijke richting, naar de Heul, loopt. In een Hoevense schepenakte van 9 oktober 1453 wordt een stuk grond genoemd 'aen t Heilichstraeteken'. In een rekening van de Tafel van de H. Geest van 1526 wordt een Pieter van Loven aangemerkt als eigenaar 'van den lande aent heilich straetken'. Het is niet bekend of in de Heiligstraat een kapel heeft gestaan.
↑ top
Cultusobject - Het is niet bekend of er een object werd vereerd.
↑ top
Verering - Aangezien de locatie al in 1453 'Heiligstraat' wordt genoemd, is het mogelijk dat er sinds de middeleeuwen een verering bestond die de straat aan haar naam geholpen heeft. Als dit zo is dan had de verering in het jaar 1730 wortels van enkele eeuwen oud.
- In het begin van 1730 zouden in de Heiligstraat vooral koortslijders en blinden op wonderbaarlijke wijze zijn genezen. Vanuit de omgeving trokken bedevaartgangers naar de Heiligstraat om er te bidden en genezing te vinden. Er werden kruisen opgericht en kaarsen opgestoken.
- Vanwege het verbod op openbare uitingen van het katholieke geloof maande Pastoor Kenis zijn parochianen om een einde te maken aan deze evenmin door de kerk gesanctioneerde verering. Op 28 januari 1730 bracht Abraham Kip, drossaard van het Oostkwartier van het markiezaat van Bergen op Zoom, tijdens een vergadering van schout en schepenen, bestaande uit katholieken en protestanten, de cultus in de Heiligstraat ter sprake. Kip had dezelfde dag nog de situatie met eigen ogen aanschouwd en had besloten dat aan een dergelijke schandelijke katholieke vertoning een einde moest worden gemaakt. Daarop verbood de vergadering alles wat in strijd zou zijn met de plakkaten. Drossaard Kip mocht vervolgens alle tekenen van openbare verering in de Heiligstraat verwijderen.
- In de maand maart van hetzelfde jaar kwam er ook een brief van Carolus d'Espinoza (1728-42), bisschop van Antwerpen, waarin deze de bedevaart naar de Heiligstraat streng veroordeelde:

'Vermits wij niet zonder gevoelen verstaen hebben, dat in onze parochie ende heerelijcheijt de Hoeven is aengroeyende een groot misverstandt veroorzaeckt door het uytvinden van sommige quaetwillighe ende ongeruste geesten, wijsmaekende op zekere plaetse binnen den voor-seij-de dorpe, genaemt het H. Stratie te sijn geschiedt eenige pretense ghenesingen'.

De pastoor diende het bisschoppelijk verbod vanaf de preekstoel openbaar te maken. Nadat de gelovigen zo van het herderlijk verbod op de hoogte waren gesteld, werd van enige devotie in de Heiligstraat niets meer vernomen.

↑ top
Bronnen en literatuur Archivalia: Halderberge, gemeentearchief: oud archief Hoeven, inv. nr. 80, 1353. Hoeven, parochiearchief St. Jan de Doper: liber memorialis, bijlage.
Literatuur: C.A.I.L. van Nispen, 'De Hoevense parochie van Sint Jan de Doper (1310-1989)', in: Ter kerke op de Halderberg. Zeven eeuwen kerkelijk leven in Hoeven (Hoeven: heemkundekring De honderd hoeven, 1989) p. 95-96.
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Hoeven-Heiligstraat.

↑ top
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.