Chèvremont, O.L. Vrouw van Lourdes

Cultusobject: O.L. Vrouw van Lourdes Open Street Maps
Datum: Ca. 11 februari ( + noveen)
Periode: 1955 - heden
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Parochiekerk van St. Petrus en Maria Tenhemelopneming
Adres: Nassaustraat 39, 6463 AS Chèvremont
Gemeente: Kerkrade
Provincie: Limburg
Bisdom: Roermond
Samenvatting:

Vanaf 1955 wordt in de parochie van O.L. Vrouw Tenhemelopneming te Kerkrade-Chèvremont jaarlijks een Lourdesnoveen gehouden. Sinds 1933 was een dergelijke noveen al in zwang in het nabije Kaalheide, maar deze vorm van verering van O.L. Vrouw van Lourdes nam in Chèvremont een hogere vlucht dan elders in Limburg, mede dankzij verschillende elkaar opvolgende actieve pastoors

Auteur: Lambertus Moonen
Illustraties:
Topografie

- Zie ⟶ Chèvremont, O.L. Vrouw.
- In 1953 werd te Chèvremont de parochie O.L. Vrouw Tenhemelopneming opgericht. Een jaar later werd een noodkerk gebouwd aan de Zonstraat naar het ontwerp van G. Steinfeld (Kerkrade). Het gebouw diende vanaf 1962 tot de sloop in 1991 als gemeenschapshuis voor vier, respectievelijk drie parochies. In die tijd werd het K-4 Centrum, respectievelijk K-3 Centrum genoemd. De parochiekerk aan de Nassaustraat, gebouwd naar het ontwerp van de architecten Swinkels en Salemans (Maastricht), werd in 1962 ingezegend. Sinds de opheffing van de St. Petrusparochie te St. Pietersrade in 1972 heet de parochie St. Petrus en Maria Tenhemelopneming. Het schip van de kerk bestaat uit één grote ruimte. Rondom deze centrale ruimte bevinden zich lagere ruimtes, waarin de devoties uit de afgebroken St. Petruskerk een plaats vonden: O.L. Vrouw van Chèvremont en ⟶ St. Quirinus.

Cultusobject

- Zie over O.L. Vrouw van Lourdes ⟶ Cadier en Keer, O.L. Vrouw van Lourdes.
- De cultusbeelden zijn kopiebeelden van O.L. Vrouw van Lourdes en van de H. Bernadette.
 

Verering

Voorgeschiedenis en begin van de verering
- Sinds 1933 was het houden van een Lourdesnoveen reeds in zwang in het nabij Chèvremont gelegen Kaalheide. Bij de rectoraatskerk der conventuelen aldaar stond een Lourdesgrot. Dankzij verschillende elkaar opvolgende actieve pastoors nam deze vorm van verering van O.L. Vrouw van Lourdes in Chèvremont een hogere vlucht dan elders in Limburg. Een bredere verering begon nadat op 21 november 1954, in het Mariajaar, de noodkerk Maria Tenhemelopneming door pastoor P.M. de Groot in gebruik was genomen. Bij gelegenheid van het feest van O.L. Vrouw van Lourdes op 11 februari 1955 vond een noveen ter ere van de H. Maagd plaats. Elke dag om 19.00 uur hield men een gebedsoefening ter ere van O.L. Vrouw van Lourdes; 'het Mariabeeld baadde in een zee van bloemen op het priesterkoor', aldus een kroniek. De Lourdesnoveen veranderde te Chèvremont tijdelijk in een Lourdes- of Mariaweek van zeven dagen, maar later is deze weer veranderd in een 'echte' noveen die op zaterdagavond begon en acht dagen later op zondagavond eindigde.

Situatie jaren 1990
- Het hoogtepunt van de noveen wordt gevormd door de dagelijkse eucharistieviering om 19.00 uur, sinds de jaren tachtig voorafgegaan door de vespers om 18.30 uur. Iedere dag houdt een andere predikant de Mariapreek en een speciaal zangkoor luistert de dienst op. Normaliter opent of sluit de Roermondse bisschop de noveen. Na de eucharistieviering leest men de ingeleverde intenties bij de grot voor, waarna het noveengebed ter ere van O.L. Vrouw van Lourdes wordt gebeden. Tot slot zingt men in de kerk het bekende lied 'Te Lourdes op de bergen', terwijl iedereen een brandende kaars, voorzien van een 'Lourdeskapje' (het papieren kapje of flambauwtje dat het kaarsenlicht tegen uitwaaien beschermt bij de lichtprocessie te Lourdes), in de hand houdt en de grot door schijnwerpers verlicht wordt. Omstreeks 2000 waren naar schatting iedere avond circa 750 gelovigen aanwezig; iets meer dan in de jaren tachtig.
- Tijdens de noveen waren er anno 1998 ook andere gebedsoefeningen. Op de eerste zondag was er om 11.00 uur een gezinsmis. Vanaf 1990 wordt op de beide zondagen onder de noveen om 15.00 uur gezamenlijk de rozenkrans gebeden. Op de laatste zondag is er sinds 1991 om 15.30 uur een kinderzegen, waartoe alle het afgelopen jaar gedoopte kinderen worden uitgenodigd. Meer dan 60 dopelingen zijn dan aanwezig, van wie de helft uit de eigen parochie. Sinds 1993 is er op de vrijdag tijdens de noveen om 15.00 uur een ziekenlof met ongeveer 250 aanwezigen. Tijdens de noveen is de kerk iedere dag vanaf 13.00 uur open.
- De noveen wordt in Kerkrade, in het aangrenzend gebied van Heerlen en in nabijgelegen Duitse plaatsen als Herzogenrath en Kohlscheid door middel van affiches aangekondigd. Uit deze plaatsen pelgrimeert men dan elke avond van de noveen te voet naar Chèvremont.
- Sinds 1972 wordt ieder jaar tijdelijk een Lourdesgrot op het priesterkoor geplaatst. De gelovigen is het toegestaan deze grot zelf met bloemen te versieren. Hierdoor werd een nieuwe impuls gegeven aan de plaatselijke verering van O.L. Vrouw van Lourdes. Deze vorm van verering vond navolging onder andere te Brunssum in de St. Gregoriusparochie en te Heerlen in de parochie Verschijning van de Onbevlekte Maagd.

Situatie jaren 2020
De traditionele noveen was in  2024 dagelijks van zaterdag 24 februari tot en met zondag 3 maart, met wisselende celebranten en met optredens van zangkoren uit de regio. Bij de eerste noveen mis was hulpbisschop Mgr. E. de Jong celebrant, bij de laatste noveen mis vicaris-generaal Mgr. R. Maessen.
 

Materiële cultuur

Devotioneel drukwerk
- Prentjes: 1 devotieprentje met de voorstelling van het 'Lourdeskapje' en op de keerzijde: 'Noveengebed tot O.L. Vrouw van Lourdes' (14 x 9 cm; z.d.); 2 devotieprentje met een niet-gesigneerde tekening van de grot te Lourdes, waaronder de tekst: 'Lourdes novene Chèvremont' en op de keerzijde: het gebed van pastoor Perreyve van Lourdes (11,3 x 6,6 cm; [gestencild in eigen beheer]).
- Noveen: gestencilde uitgave 'Lourdes Noveen' met de teksten van de plechtigheden.
- Bedevaartaffiche (64 x 44 cm; Kerkrade: druk. Deurenberg, z.d.).

 

Bronnen en literatuur

Archivalia: Chèvremont: parochiearchief St. Petrus en Maria Tenhemelopneming (sinds 1972). Kerkrade, gemeentearchief: parochiearchief O.L. Vrouw Tenhemelopneming (tot 1972).
Literatuur: 'Lourdesweek te Chèvremont van 26 januari t/m 3 februari: Een week waar velen naar uitzien', in: De Sleutel 19 (januari 1991) nr. 2, p. 18-19; Lambert Bijnens en Lambertus Moonen, Lourdesgrotten en kapellen uit de beide Limburgen en omstreken (Dorne: eigen beheer 2022) p. 149-150; 'Lourdes in Chèvremont. Negen dagen lang uniek liturgisch programma', in: Hallo Limburg (21 februari 2024).
Parochieblad 't Carillon 1955 - heden. 
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Chèvremont-O.L. Vrouw van Lourdes.

 

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.