Thorn, Marthe Robin

Cultusobject: Marthe Robin Open Street Maps
Datum: 6 februari; gehele jaar
Periode: Na 1981 - heden
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Foyer de Charité Huize Groenenberg
Adres: Onder de Bomen 2, 6017 AL Thorn
Gemeente: Thorn
Provincie: Limburg
Bisdom: Roermond
Samenvatting:

De sterke propaganda van de gebedsgemeenschappen ('Foyers de Charité') rond de spiritualiteit van de Franse mystica Marthe Robin en het ingeleide zaligverklaringsproces hebben geresulteerd in een verering van deze persoon. Naar de foyer in Thorn komen vereerders vanuit geheel Nederland om er de persoon en de spiritualiteit van Robin beter te leren kennen en zich eigen te maken. Op deze wijze heeft de foyer te Thorn - als 'filiaal' van de Foyerbeweging in Châteauneuf, dat al eerder een bedevaartoord is geworden - ook in zekere zin het karakter van een bedevaartplaats gekregen. Hoe de situatie is na de ontmaskering van Robin als bedriegster is onduidelijk.
Auteur: Peter Jan Margry
Illustraties:
Topografie - De foyer in Thorn is begonnen in een huurhuis in het Brabantse Keldonk dat in 1976 door pater W. van Hooren werd opengesteld. Aangezien dit huis niet geschikt was om er naar behoren een foyer ('een gemeenschap van mannen en vrouwen, die het licht van het Evangelie, de liefde tot de naaste en de liefde van en voor God willen beleven en doorgeven') in te vestigen, kon hij eind 1981 met steun van bisschop Gijsen in het monumentale pand Huize Groenenberg in Thorn terecht. Dit pand was vroeger eigendom van het stift Thorn en heeft zelf ook als kloostergebouw en bejaardenoord gefungeerd. Het werd voor de foyer verworven, inclusief een aantal hectares grond, met grasland, wandelpark en moestuinen; het terrein wordt begrensd door de Raambeek.
- In de huiskapel zijn twee glas-in-loodramen aangebracht. Een toont een voorstelling van het lam en Maria en de tekst 'Het kruis en de vreugde', de ander van Jozef, Maria, het kindje Jezus en de Heilige Geest en de tekst 'Een foyer is Bethlehem'.
- In het gebouw is een kamer (ca. 5 x 7 m) vrijgemaakt die fungeert als gebeds- of meditatieruimte in relatie tot Marthe Robin. De ruimte heeft het karakter van een kapel (altaar, tabernakel, stoelen). De wanden en het altaar zijn bedekt met teksten en foto's van en over Marthe Robin.
- In de secretariaatskamer bij de ingang zijn alle verkrijgbare devotionalia, prentjes en boekjes over Marthe Robin uitgestald.
↑ top
Cultusobject

- Marthe Louise Robin werd op 13 maart 1902 geboren te Châteauneuf-de-Galaure (Drôme, F) als dochter van Joseph Robin en Amélie-Célestine Chosson, landbouwers. Ze had een broer en vier zusjes. Haar eerste communie in 1912 was voor haar een bijzondere gebeurtenis en tegelijk een mystieke ervaring, waarover ze later schreef: 'ik geloof dat onze lieve Heer toen al bezit van mij heeft genomen'. Op 14-jarige leeftijd ging ze van school om te helpen in de huishouding of bij het hoeden van koeien en geiten. Op 16-jarige leeftijd kreeg ze de eerste ziekteverschijnselen; haar leven zou verder voornamelijk door ziekte worden gedomineerd. Als jonge vrouw raakte ze voorgoed verlamd. Vanaf 15 oktober 1925 wijdde ze zich volledig aan de 'Liefde van Jezus'. Allengs wist ze als leek om ook 'de totale overgave te beleven voor de Kerk en voor de hele wereld'. Haar biograaf meldde dat ze met behulp van Maria en Jezus 'alle problemen had weten te overstijgen en tot een wijs en blij mens uitgroeide'. Ze had regelmatig visioenen en verschijningen van Maria en Theresia van Lisieux. In 1929-1930 kreeg zij regelmatig stigmata. Zij gaf boodschappen, gedichten en gebeden door; soms ingewikkelde thematische verhandelingen die zij van de H. Geest zou hebben doorgekregen. Allengs werd zij als een 'heilige' beschouwd en ontving zij veel bezoekers. Vanaf haar ziekbed werkte ze aan een vernieuwing van de kerk. Ze stichtte daartoe in 1935 in Châteauneuf een katholieke school. Op 10 februari 1936 kwam ze in contact met de priester Georges Finet te Lyon (* 1898 - †1990) die bereid was zich samen met haar in dienst te stellen van het 'grote werk van Zijn Liefde' via Foyers de Charité ('Haarden van [naasten-] Liefde'). In 1940 werd ze blind. Na een leven van gebed en offer, dat zich gedurende de laatste vijftig jaar van haar leven afspeelde op bed in haar kamertje in de boerderij van haar ouders, overleed zij op 6 februari 1981. Zes dagen later werd ze begraven op het kerkhof van Saint-Bonnet-de-Galaure. Het dossier van het zaligverklaringsproces werd in 1991 in het bisdom Valence (F) geopend en in 1996 in Rome ingediend. Aangezien ze nog niet zalig is verklaard, mag er nog geen publieke verering plaatsvinden.
- In 2020 verscheen de wetenschappelijke studie van de karmeliet en mystiek-specialist Conrad De Meester over Robin. Zijn historisch onderzocht bracht naar boven dat Robins geschriften plagiaat zijn en dat haar mystieke verschijnselen frauduleus waren. Wat de gevolgens zijn van deze onthullende uitkomst voor haar proces en voor de cultus op lokaal niveau is nog niet duidelijk.
- In de foyerkapel van het voormalige kloostergebouw hangt een ingelijste foto van Marthe Robin tegen een van de kolommen.
- In het gebouw is in 1982 een soort gedachteniskamer (genoemd: 'De boodschap van Marthe') ingericht met een groot aantal foto's en teksten die vertellen over Marthe Robin, haar leven en spiritualiteit en de hoofdfoyer in Châteauneuf.
 

↑ top
Verering Algemeen
- De spiritualiteit van de foyers is sterk beïnvloed door pater Finet die vele mariale conferenties gaf volgens de spiritualiteit van de stichter van de montfortanen, de heilige L.M. Grignion de Montfort (1673-1716). Om aan de zending van de kerk deel te kunnen nemen, hebben leken 'geestelijke herbronning' nodig, onder meer via de foyers als gemeenschappen van 'Licht, Naastenliefde en Godsliefde', onder leiding van een priester, de 'foyervader'. Zowel mannelijke als vrouwelijke leken (alle 'christen-gelovigen') brengen in de gemeenschap hun geestelijke en materiële goederen samen als het 'Gezin van God'. Voor Maria is een plaats als middelares ingeruimd, waarbij ook de afbeelding, zoals Marthe Robin die in 1936 van Finet kreeg, een rol speelt.
- De eerste foyer begon in 1936 in het geboortedorp van Marthe Robin; in 1999 waren er in 38 landen 75 foyers, met in totaal 1000 leden en 85 priesters. Elke foyer heeft dezelfde zending maar is tevens geheel zelfstandig. Er zijn twee vestigingen in Nederland. Thorn telde in 1999 zeven leden. Daarnaast bestaat er in Nederland sinds de jaren negentig een tweede Foyer 'Klein Sion', gevestigd aan de Arnhemsestraat nr 60 te Leuvenheim bij Zutphen. Vanuit deze foyer worden onder meer bedevaarten ondernomen naar andere heilige plaatsen zoals St. Jozef te ⟶ Smakt, de Vrouwe van Alle Volkeren te ⟶ Amsterdam, Heede (D) of de bakermat van de foyers het Franse Châteauneuf. Deze laatste is een belangrijke bedevaartplaats voor de foyerleden, vanwege Robins graf en haar ouderlijk huis op La Plaine bij Châteauneuf.
- De gemeenschappen willen een gezin van God op aarde stichten. Men organiseert retraites: zes bezinningsdagen waarin onder leiding van een foyervader bepaalde thema's worden behandeld. Ook worden speciale jongerenweekeinden zoals een 'ontmoeting met God' of 'Jezus leeft! Ook voor jou?' georganiseerd. De foyer-retraite - vijf van de zes dagen worden in stilte doorgebracht - is toegankelijk voor leken en wordt gedragen door het gebed en 'het offer van Marthe'.
Programmaonderdelen zijn: conferenties, eucharistieviering, uitwisseling, zang, aanbidding en rozenhoedjes. Iedere deelnemer vervult ook dagelijkse taken.

Foyer Thorn
- De Nederlandse foyer werd op 15 september 1976 in Keldonk gesticht. Daar heeft men gedurende vijf jaar in een kleine ruimte de retraites gehouden, totdat in 1981 het grote complex in Thorn kon worden betrokken.
- De foyer in Thorn wordt geleid door père Pierick, opvolger van foyervader dr. P. Moonen, oud-vicaris van het bisdom, die zelf weer stichter Van Hooren was opgevolgd.
- In 1999 werd de foyer in Thorn formeel door het bisdom Roermond erkend; bisschop F. Wiertz tekende met de Franse père Ravanel, de hoogst verantwoordelijke binnen de Foyerbeweging, een 'overeenkomst van zending en erkenning'. Dit geschiedde op initiatief van de foyer die in het algemeen veel waarde hecht aan een goede relatie met de bisdommen.
- Zoals het woonhuis en het graf van Marthe is ook de 'centrale' foyer in Châteauneuf een bedevaartplaats van vereerders van Marthe geworden. Naar dit voorbeeld ontwikkelt ook menige andere foyer zich tot een cultusoord of bedevaartplaats. De focus binnen elke foyer is namelijk sterk op de persoon van Marthe Robin en haar spiritualiteit gericht. De bezoekers en de deelnemers aan de retraites komen er specifiek de spiritualiteit van Marthe Robin zoeken. In Thorn is er bovendien een centrale 'Marthe Robin ontmoetingsruimte' gecreëerd die qua inrichting geheel op haar persoon en verering is afgestemd en waar men nader tot de 'heilige' kan komen. Het geheel heeft het karakter van een heilige plaats, die door een zaligverklaring en de verwerving van relieken een vaste cultusplaats kan worden. Zij wordt er reeds als voorspreekster aangeroepen. De gedachtenisruimte is in principe alleen voor intern gebruik van het retraitehuis. Naar de buitenwereld toe wordt er door de foyer geen aandacht geschonken aan de mogelijkheid Marthe hier te vereren. Men is terughoudend zolang Marthe nog niet is zaligverklaard. Er ligt overigens wel een intentieboek in de ruimte dat wordt gebruik door hen die op retraite komen en door enkelen die voor Marthe Robin aan de deur komen. De plaats is 'semi-publiek': in principe is iedereen welkom, maar aan een afspraak wordt de voorkeur gegeven; bovendien, zo stelt de foyerleiding, is het in de eerste plaats een retraitehuis 'in stilte' en geen openbare cultusplaats.
- De oefeningen sluiten aan bij de zogenoemde 'charismatische vernieuwing' binnen de rooms-katholieke kerk, maar heeft als bijzondere karakteristiek de gerichtheid op de persoon van Marthe Robin.
↑ top
Materiële cultuur - Schilderijen: 1 foyervader Van Hooren gaf omstreeks 1995 opdracht aan Patrick Creyghton de barmhartige Jezus te schilderen zoals de Poolse zalige zuster Faustina Kowalska hem heeft gezien; het werd naar het origineel geschilderd zoals dat eerder onder leiding van Faustina werd vervaardigd; 2 schilderij eveneens van Patrick Creyghton van Maria naar een iconografie van Marthe Robin: gekroond met hoofddoek, in wit kleed en een blauwe mantel, de armen gespreid en tussen de ceintuur tweemaal drie witte bloemen gestoken.

Devotioneel drukwerk
- Prentjes: 1 prentje met op de voorzijde een tekening van 'Maria Middelares' en de tekst 'Foyer de Charité "Marthe Robin" Thorn' en op de achterzijde een gebed (Thorn: Foyer, ca. 1994?; 7,5 x 13,5 cm); 2 prentje ter gelegenheid van het 40-jarig priesterschap van G.W. van Hooren in 1994, met op de voorzijde een tekening van 'Maria Middelares' en op de achterzijde gegevens over G.W. van Hooren (Thorn: Foyer, 1994; 7,5 x 11 cm); 3 vouwprentje met op de voorzijde in een rood kader een foto van de zieke Marthe Robin op haar bed en aan de binnenzijde een levensbeschrijving en een gebed in het Nederlands, met het verzoek om genaden op voorspraak van haar bekend te maken aan de commissie voor de zaligverklaring (Châteauneuf: Foyer, ca. 1998; 8,8 x 12,5 cm).
- Boeken: Raymond Peyret, Marthe Robin. Het Kruis en de Vreugde (Thorn: Foyer, ca. 1983; naar de Franse editie uit 1981); fr. Ephraïm, Marthe Robin (Brugge: Tabor, 199?); Marthe Robin, teksten (Thorn: Foyer, ca. 1994); 3 Marthe Robin, gebeden (Thorn: Foyer, ca. 1994; 41 p.); 4 Marthe, mijn grote zus in de hemel [kinder- c.q. gezinsboek] (Thorn: Foyer, ca 1994); 5 'Marthe Robin. Als de graankorrel sterft', vertaling uit een aflevering uit 1981 van het tijdschrift l'Alouette (Thorn: Foyer, 199?).
- Brochures: 1 Foyers de Charité. Haarden van Liefde [informatiebrochure] (Thorn: Foyer, 1998; 10,5 x 8,5 cm; 20 p.); 2 Georges Finet priester 1898-1990. De 'vader' van de Foyers de Charité (Thorn: Foyer, 1998; 20 p.; 10,5 x 21 cm).
- Liederen: Ik zing voor U! Foyer Marthe Robin Thorn (21 x 12 cm; 123 p. in fotokopie).
- Ansichtkaarten: met kleurenafbeelding van Maria zoals zij door Marthe Robin gezien werd, geschilderd door Patrick Creyghton (Thorn: Foyer, ca. 1996?; ca. 15 x 10,5 cm).
↑ top
Bronnen en literatuur

Archivalia: Thorn, archief Foyer Marthe Robin.
Tekstedities: Marthe Robin, 'Si le grain de blee meurt, il porte beaucoup de fruit' (Châteauneuf-de-Galaure: Foyer de Charité, 1981); Marthe Robin, Als de graankorrel sterft, brengt hij veel vrucht (Bonheiden: Abdij Bethelehem, ca. 1981).
Literatuur: Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VIII De provincie Limburg (Den Haag: Algemeene Landsdrukkerij, 1926) p. 469; Raymond Peyret, Marthe Robin. Het Kruis en de Vreugde (Thorn: Foyer, ca. 1981); Raymond Peyret, Prends ma vie, Seigneur: la longue messe de Marthe Robin (Valence: Ed. Peuple Libre, 1985; 2e verb. dr.); Jean Guitton, Portrait de Marthe Robin (Parijs: B. Grasset, ca. 1985); fr. Ephraïm, Marthe Robin: wat ik van haar weet (Brugge: Tabor, 1993); Raymond Peyret, Petite vie de Marthe Robin: le secret de Marthe (Parijs: Desclée De Brouwer, 1988); Ton van Reen, Een heidin die het licht zag. Roomse fabels (Amsterdam/Antwerpen: Contact, 1994) p. 145-159, over M. Robin; Pius Jaarboek. Almanak Katholiek Nederland 1996 (Houten: Bohn etc., 1995) 322, 325; Ad Jansen & Mathieu Bemelmans, 'Bisschop Wiertz bevestigt Foyer de Charité', in: De Sleutel (augustus 1999) p. 16-17; Conrad De Meester, La fraude mystique de Marthe Robin (Parijs: Ed. du CERF, 2020).
Website: Foyer Thorn.
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Thorn-Marthe Robin. Documentatie over Grignion de Montfort, uit de collectie J.A. Bomans, opgenomen in BiN-dossier (acquisitie 2012).

 

↑ top
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.