Baarn, H. Anna

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: H. Anna
Datum: Onbekend
Periode: Middeleeuwen
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Baarn
Adres: r.k. parochie Baarn
Gemeente: Baarn
Provincie: Utrecht
Bisdom: Utrecht
Samenvatting:

Er zijn geen aanwijzingen gevonden voor het bestaan van een (Anna-)bedevaart.

Auteur: H.L.Ph. Leeuwenberg
Illustraties:
Topografie
Cultusobject

- Volgens een mededeling van de pastoor was er in 1996 in de parochiekerk van Baarn een 15e-eeuws Mariabeeld aanwezig, maar geen Annabeeld (meer?).

Verering

- In zijn geschiedenis van Baarn uit 1932 meldt Pluim (op p. 267) een Annagilde, dat 'minstens 5 eeuwen oud is'. Volgens de overlevering ontleende dit zijn naam aan een Baarnaar, die zijn enige dochter Anna verloor en tot haar memorie een Annagilde stichtte. In de rekening van de rentmeester der gebenificieerde goederen in het Sticht van 1586/1588 komt daar inderdaad een broederschap van St. Anna voor, gevestigd op het O.L.Vrouwe-altaar (GAU, Stad II, 3580). Ook het kerkvisitatieverslag van 1593 maakt, onder verwijzing naar genoemde rekening, melding van het bestaan van deze broederschap. In Van Heussen/Van Rijn bevat geen vermelding van enige vorm van Annaverering noch in de collectie Rijsenburg komt een vermelding van bedevaart voor. Wat het Annagilde vóór de Reformatie als doelstelling had is niet bekend, maar in de 18e en 19e eeuw was het min of meer in een sociale vereniging getransformeerd.
- In het antwoord door de pastoor op de enquête van aartspriester Hartman uit 1848 wordt deze broederschap niet meer genoemd noch vanuit het verleden gememoreerd; zij had kennelijk al lang tevoren haar religieuze betekenis verloren.
- De broederschap is op zich geen indicatie voor een eventueel ooit bestaand hebbende bedevaart. Volgens mededeling van de pastoor in 1996 was er, voor zover hij dat kon weten, nooit een Annaverering geweest, die personen van buiten de parochiegrenzen trok.

Bronnen en literatuur

Literatuur: H. VerLoren van Themaat, 'Visitatie der kerken ten platten lande in het sticht van Utrecht ten jare 1593', in: Bijdragen en Mededelingen van het Historisch Genootschap 7 (1884) p. 236-238; T. Pluim, Uit de geschiedenis van Baarn (Hilversum, 1932) p. 267; Ton Brandenbarg, Heilig familieleven. Verspreiding en waardering van de Historie van Sint-Anna in de stedelijke cultuur in de Nederlanden en het Rijnland aan het begin van de moderne tijd (15de/16de eeuw) (Nijmegen, 1990).
Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Baarn-Anna.

 

 

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.