- De Matthiaskerk staat in het Boschstraatkwartier, gelegen ten westen van de Maas en ten noorden van de oudste stadskern van Maastricht. Zij fungeerde als ‘volkskerk’ van middeleeuws Maastricht. De bouw ervan begon in 1351; in de 15e eeuw werd het gebouw verbouwd tot een gotische kerk met drie schepen. In 1566 namen protestanten de kerk in bezit en afgezien van enkele onderbrekingen bleef de kerk tot 1794 in hun handen. Sinds 1802 dient de kerk weer voor de katholieke eredienst. 
- De latere bloei van de devotie tot Maria als ‘Maagd der Armen’ in en bij deze kerk houdt mede verband met sociale ontwikkelingen in het Limburg van de 19e eeuw. Ook binnen de grenzen van de Matthiasparochie bracht industralisatie voor velen werk en loon, maar waren de werkomstandigheden daarentegen slecht. De kapelaans J.H. Wijnen (1838-1909) en J.L.M. Claessens (1843-1898) van de Matthiaskerk toonden in hun tijd een sterke sociale bewogenheid voor de arbeiders. De laatste richtte in 1876 de ‘Spaarbank de H. Familie’ op, bedoeld als een instelling tot ondersteuning van behoeftige arbeiders. Maar de wantoestanden bleven hoe dan ook lang bestaan. Nog op 14 november 1953 liet F. Rouwet, pastoor van de Matthias van 1952 tot 1982, de klokken van de Matthiaskerk een half uur lang luiden om zo de aandacht te vestigen op de toen nog bestaande erbarmelijke woontoestanden in het Boschstraatkwartier. De renovatie van het stadsdeel leidde uiteindelijk tot een kaalslag van hele bouwblokken en daarmee ook tot een sterke uitdunning van de parochie.
- In 1953 werd aan de noordkant van de Matthiaskerk een Maria van Banneuxkapel gebouwd naar het ontwerp van het Architectenbureau Boosten te Maastricht. Zij is zowel van de straatkant als vanuit de kerk bereikbaar. Midden in de afsluitende muur van de naar het oosten gerichte kapel bevindt zich een grote nis, de plaats voor het cultusbeeld. De buitenbouw van de kapel is in Naamse hardsteen uitgevoerd.

- Tussen 15 januari  en 3 maart 1933 verscheen Maria als ‘Maagd der Armen’ acht maal aan het twaalfjarig meisje Mariette Beco te Banneux (B), een plaatsje gelegen tussen Luik en Verviers. Maria verscheen daar ‘voor alle natiën’ en om het lijden van de zieken te verlichten. Zij riep op om ter plekke een kapel te bouwen en veel te bidden. Bisschop L.J. Kerkhofs van Luik erkende in 1949 de verschijningen. Op de verschijningslocatie, in de voortuin van het huis Beco, werd reeds in augustus 1933 een devotiekapel ingewijd. De Luikse schilder Léon Jamin schilderde Maria zoals de zieneres haar zou hebben gezien: in het wit gekleed, omgord met een blauwe ceintuur, een lichte sluier om hoofd, schouders en ellebogen; de handen gevouwen, om de rechterarm een rozenkrans met een gouden kruis, slechts de blote rechtervoet zichtbaar met daarop een gouden roos.
- Het beeld van O.L. Vrouw van Banneux, dat in de Mariakapel van de Matthiaskerk stond, was van hout (1,25 m hoog) en gemaakt door de in Maastricht woonachtige kunstenaar Sjef Eymael. De polychromie had de Meerssense kunstenaar A. Volders verzorgd. Opmerkelijk was dat het een ‘gekleed’ beeld betrof. Het eerste lange witte gewaad van tule was gemaakt door mevrouw Olivers-Kengen uit Maastricht. Om het beeld hing verder een kristallen rozenkrans, een geschenk van een vereerder.

Vanaf 1942, toen de publieke verering van de Maagd der Armen werd
goed gekeurd, heeft de Matthiasparochie O.L. Vrouw onder die titel vereerd. Zo werd de 
verjaardag van de eerste verschijning te Banneux, 15 januari, in de parochie gevierd met een
plechtige hoogmis en een speciale avondoefening. De bidweken werden er na de oorlog 
voortgezet, toen parochianen als soldaat naar het toenmalige Nederlands- Indie moesten
vertrekken. De Zusters van het Arme Kind Jezus zorgden bij de jaarlijkse processie voor een
groep, die de boodschap van de Maagd der Armen uitbeeldde. Vurig promotor van de
Banneux-verering in de parochie was de geestelijke leider der Banneux-bedevaarten A.C.
Theunissen (Eijsden 1906 - Maastricht 1979), kapelaan van St. Matthias 1937-1953. Zo was
het niet verwonderlijk dat juist in deze parochie het verlangen ontstond om de eerste
Banneux-kapel in Nederland te bouwen, te Maastricht waar de verering van O.L. Vrouw van
Banneux zo leefde. Op 16 november 1952 nam pastoor A. Terstappen (Neer 1890 - Horn
1984) afscheid van de Matthiasparochie. Onder het lof zegende hij een gedenksteen, die hij
daama als eerste steen plaatste op de bouwplaats van de kapel, welke zou worden toegewijd
aan de Maagd der Armen. Het was de laatste officiële daad die hij, de nieuwe deken van
Roermond, nog als pastoor te Maastricht verrichtte. Deze gedenksteen draagt de woorden: 'In
honorem Virginis pauperum me posuit A. Terstappen par. (Ter ere van de Maagd der Armen
plaatste mij pastoor A. Terstappen 16. 11. 1952). ' In deze tijd bereikt de verering van O.L.
Vrouw van Banneux haar hoogtepunt in Nederland. Op 19juli 1953 werd haar beeltenis op
het zuider havenhoofd te Volendam geplaatst. De inzegening van de Maastrichtse kapel was
gepland in mei 1953. Er ontstonden echter problemen over het Banneux-beeld. Margot
Globocki had van de leiding van de Jan van Eyckacademie de opdracht gekregen een beeld
voor de kapel te vervaardigen, maar dat Mariabeeld kreeg niet de goedkeuring van mgr.
Lemmens daar de uitbeelding te veel afweek van het origineel Banneux-beeld. De opdracht
ging nu naar Sjef Eymael, wiens beeld wel goedkeuring verkreeg.
De inzegening van de kapel te Maastricht geschiedde op 15 augustus 1953 na een pontificaal
lof gecelebreerd door mgr. Lemmens. De Luikse bisschop mgr. Kerkhofs en mgr. H.
Paulissen, oud-bisschop van Kumasi (Ghana) en afkomstig van Maastricht, woonden de
plechtigheid bij. De geestelijke voorbereiding had bestaan in een noveen ter ere van O.L.
Vrouw van Banneux op de negen dagen voor 15 augustus en een driedaagse avondoefening,
waarbij mgr. M. Jemiiskens, de latere deken van Maastricht, uiteengezet had, van hoe grote
betekenis het voor de parochie was, dat de Maagd der Annen hier haar intrek nam. Het
Mariabeeld was op 15 augustus s'ochtends te Banneux gezegend door mgr. Kerkhofs. In de
Matthiaskerk had op dat moment een plechtige hoogmis plaats gevonden met pontificale assistentie
 van mgr. Paulissen. Een feestelijke stoet, zoals in die dagen algemeen gebruikelijk
was, begeleidde het Mariabeeld 's middags vanaf de grens van de parochie naar de kerk. Na
het pontificale lof werd het beeld in processie naar de nieuwe kapel gebracht. Nadat mgr.
Lemmens de inzegening van de nieuwe kapel had verricht, plaatste men de beeltenis van de
Maagd der Armen op het altaar in de nis van de kapel te midden van witte bloemen. Een bord
met aanroepingen tot de Maagd der Armen werd links naast het beeld gehangen. Boven de
ingang stond in grafitto het wapen van de Internationale Gebedsunie. De Boschstraat-buurt
schonk de kandelaars voor de kapel naar een ontwerp van architekt Boosten, uitgevoerd door
de Maastrichtse edelsmid Antoine Edmond Kersten. Tegen zeven uur 's avonds arriveerde de
grote Nederlandse bedevaart, welke die dag naar Banneux was geweest, te Maastricht. Vanaf
de Maagdendries trokken de 750 pelgrims in bidtocht naar de eerste devotiekapel van de
Maagd der Armen in Nederiand. Heel de avond door bleef het in het kapelletje een komen en
gaan van biddende mensen. Zo ook de volgende dagen.
Sindsdien waren er op elk moment van de dag biddende mensen bij de Maagd der Armen, op
zijn minst wel 200 per dag. De kapel ligt in het Maastrichtse marktgebied; zodoende was op
woensdag en vrijdag de verering het grootst, met name door Belgische marktbezoekers. In de
KRO-gids van 14 april 1957 staat een artikel: Slevröike, gewijd aan de Maastrichtse
Mariadevotie. Twee afbeeldingen tonen die verering in de Maastrichtse binnenstad, een grote
afbeelding van de Sterre der Zee en een kleine van O.L. Vrouw van Banneux met als
begeleidende tekst bij deze laatste: waar altijd wel een gelovige neerknielt om een gebed te
fluisteren. De kapel in de Boschstraat is overigens enkel bekend bij de regionale bevolking en
de marktbezoekers, terwijl de kapel van de O.L. Vrouwekerk algemene bekendheid geniet.
Zo kan men zeggen, dat in de ene kapel in een volkswijk onopvallend de Maagd der Armen
en in de andere in een meer toeristische omgeving de traditierijke Sterre der Zee wordt
vereerd, twee verschillende facetten van verering van dezelfde O.L. Vrouw. In 1967 werd in
de Banneuxkapel een gedenkplaat onthuld met de namen van 48 Maastrichtse missionarissen
die na 1900 gestorven zijn. Het was tot voor kort een Maastrichts gebruik om een bedevaart
naar Banneux deze te beginnen met een gebed in de Banneuxkapel van de St. Matthias; was
het een grote groep, dan had een gebedsdienst in de kerk plaats.
Helaas werd het Banneuxbeeld een voorwerp van vandalisme en vormde de kleding van het
beeld een gemakkelijke prooi voor vuur. In het Limburgs Dagblad van 24 augustus 1994 staat
vermeld: Man richt met hamer vemielingen aan in kapel Matthiaskerk. Een van de twee
Mariabeelden werd beschadigd. Van de kaarsenstandaards en bidstoelen bleef weinig over.
Ook de muren van de in 1952 aan de kerk toegevoegde kapel liepen schade op. De kapel is
onlangs nog voor ruim tienduizend gulden opgeknapt. Bij die opknapbeurt zal, te oordelen
naar de bijgaande foto van de kapel in die krant, de inrichting zijn gewijzigd. In de nis boven
het altaar staat daar een neogotisch beeld van O.L. Vrouw met Jezuskind. Het tweede
Mariabeeld is op de foto niet zichtbaar; dit tweede beeld zal het beeld van O.L. Vrouw van
Banneux geweest zijn en dus het beschadigde Mariabeeld. In ieder geval hoort men daarna
nooit meer iets van de verering van de Maagd der Armen in de Matthiasparochie, tenzij van
reacties van gelovigen die het betreuren dat deze verering verdween. De huidige pastoor van
de Matthias, drs. G. Hover, heeft een voorkeur voor neogotiek. Hij richtte na het voorval van
augustus 1994 de Banneux-kapel opnieuw in. Een voormalig neogotisch Maria-altaar uit de
Servaaskerk werd in het linker zijschip van de Matthias geplaatst, waardoor het beeld van
O.L. Vrouw van het H. Hart haar vroegere plaats in de kerk kon innemen, een werk van J.
Thissen uit 1877, hetgeen bijdroeg tot het herstel van het neogotisch interieur van de kerk.
Het beeld van O.L. Vrouw van de Wonderdadige Medaille dat sinds 1954 in het linker
zijschip stond, kreeg nu een plaats in de Banneux-kapel. Het bord met de aanroepingen tot de
Maagd der Armen bleef op de oorspronkelijk plaats in de kapel gehandhaafd. In het nabije
pand Boschstraat 67, op de hoek van de Boschstraat met de Raamstraat, werd een traditioneel 
beeld van O.L. Vrouw van Banneux (naar Dupont/Brugge) geplaatst om haar recht te doen.
Op 8 September 1946 was op die plaats een beeld van O.L. Vrouw met het Jezuskind onthuld
en ingezegend, een werk van Charles Eyck. De bewoners van het Boschstraatkwartier hadden
daarmede toen een teken van dankbaarheid gesteld voor de bescherming ondervonden tijdens
de oorlogsjaren. Helaas werd dat beeld gestolen. Om die lege plaats op te vullen en tevens
met het oog op de 50-jarige herdenking van de bevrijding kwam op haar plaats in mei1995
het bovengenoemde beeld van O.L. Vrouw van Banneux, tot wie de parochianen in de
oorlogstijd toch bijzonder gebeden hadden. Tot slot zij toegevoegd dat in 1998 in de
kerkhofkapel van Heer een O.L. Vrouw van Banneux werd geplaatst, zodat de Maagd der
Armen toch weer centraal in een openbare kapel in Maastricht staat.
 

- Devotioneel drukwerk: algemene Banneuxprentjes, -gebedsboekjes etc. werden verspreid door het Propagandabureau voor het Banneuxwerk te Maastricht en vanuit Banneux zelf; er is, behalve een enkel affiche, geen apart drukwerk voor deze Banneuxkapel aangemaakt. 
- Affiche: raamaffiche uit 1953 (29 x 45 cm), met de in blauw gedrukte tekst: Triduum ter ere van Maria, de Maagd der Armen. Ter voorbereiding van de Inzegening der kapel van O.L. Vrouw van Banneux op de Bosstraat zal op de dagen voorafgaande aan 15 Augustus een Plechtig Triduum worden gehouden in de St. Matthiaskerk. De oefeningen hebben plaats op Woensdag, Donderdag en Vrijdag a.s. telkens om half acht uur 's avonds. Predicatie door Mgr. M. Jenniskens. 
- Tegel: wit met een blauwe schildering (31 x 15,5 cm), gesigneerd: ‘M. Setton’; Michel Setton was een in Maastricht woonachtige kunstenaar. Voorstelling: O.L. Vrouw van Banneux uit de Mariakapel van de St. Matthias, met aan beide zijden een kandelaar en voor Maria een ruiker bloemen.

Archieven: Maastricht, gemeentearchief: parochie van St. Matthias met name 117, verder 308-313; Maastricht, Stadsbibliotheek, parochieblad voor de St. Matthijs: Van deur tot deur, 1945 - heden (niet compleet); Schinnen: familie-archief van de familie Olivers; Banneux, Banneuxarchief: Nederlands tijdschrift van Banneux: Banneux O.L. Vrouw (1945-1967; daarna tot 1997 onder andere titels).
Literatuur: De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Limburg. Geïllustreerde beschrijving. De Monumenten in de gemeente Maastricht I (Den Haag: Algemeene Landsdrukkerij, 1938) p. 259-278; De Maagd der Armen. De verschijningen van O.L. Vrouw te Banneux N.D. (Maastricht: Bureau Gebedsunie, 1942); P. Ploumen, De boodschap van Maria, de Maagd der Armen (Maastricht: Druk Laur Crouzen, 1945) p. 83-90; diverse artikelen in: Van deur tot deur, 7 en 21 september 1946, 1 februari 1947, 15 november 1952, 4 juli 1953, 1 augustus 1953, 5 september 1953; ‘Een heugelijke dag’, in: Banneux O.L. Vrouw 2, 7 (1947) p. 10; ‘Een sieraad...’ [= uitgave beeldje Hack], in: Banneux O.L. Vrouw, 7,7 (1952); diverse artikelen in, in: Gazet van Limburg, 22 oktober 1952, 17 november 1952; 13 april 1953; 14 augustus 1953; 17 augustus 1953; Banneux 20 jaar. Luisterrijke viering op O.L. Vrouw Hemelvaart’, in: De Maasbode, 6 augustus 1953; ‘Eerste devotie-kapel O.L. Vrouw van Banneux in Maastricht’, in: De Maasbode 17 augustus 1953; ‘Een Banneux-kapel bij verrassing!’, in: Banneux O.L. Vrouw 9, 7 (1954) p. 9-10; ‘Een intieme Kapel’, in: Banneux O.L. Vrouw 10, 8 (1955) p. 11-13; ‘De kleine kapel van Maria van Fatima [= Banneux!] in de Boschstraat’, in: KRO-gids, 14 april 1957, p. 18; ‘Kapel van O.L. Vrouw van Banneux’, in: Korte verklaring der schildering in de H. Hartkerk (Koepelkerk), Wijk-Maastricht (z.j.) p. 9-10; A.J.Fr. Maenen, Petrus Regout 1801-1878. Een bijdrage tot de sociaal-economische geschiedenis van Maastricht (Nijmegen: Centrale Drukkerij, 1959) p. 310-332; ‘Hij kwam uit het land van Valkenburg’, in: Banneux O.L. Vrouw 17 (1961-1962) p. 97-98; Amand Géradin, Louis Jamin, Chapelain de Banneux (Liège: H. Desain, 1962); ‘Nieuws in het kort’, in: Credo 19,17 (2 juni 1967); P. Olivers, ‘Mannen en vrouwen te voet op bedevaart naar Banneux N.D.’, in: De Kerk der Armen 25,2 (1970) p. 8-9; Charles Genders, Langs de oude Limburgse kerken, Zuid-Limburg (Baarn: Bosch & Keuning, 1974) p. 111-112; Jos Nelissen & Jac. van Term, Kerken van Maastricht (Maastricht: kerkbestuur H. Lambertus, 1979) p. 25-29; Fieke Lakmaker & Jan Driessen, Van pottemennekes en de Heilige Geest. Maastricht: Een historische rondwandeling door het Boschstraatkwartier (Venlo: Drukkerij & Ontwerpstudio Glans, z.j.) p. 17-20; L.J. Kerkhofs, Onze Lieve Vrouw - Haar boodschap te Banneux (Tielt/Amsterdam: Lannoo, 1980; 4e verm. dr.); P.J.H. Ubaghs, St.-Matthijskerk (Maastricht: Stg. Historische Reeks Maastricht, 1983); Leo Olivers, Banneux op de voet gevolgd 1933-1983 (Beek: Drukkerij Econoom, 1983); D.P.J.Wynands, Geschichte der Wallfahrten im Bistum Aachen (Aken: Einhard Verlag, 1986) p. 269, 351-355; ‘Ruim duizend pelgrims en wandelaars naar Banneux. Kersttocht in zacht winterweer’, in: Limburgs Dagblad, 27 december 1989; ‘Florent Eijssen (89) overleden’, in: Limburgs Dagblad, 2 november 1990; ‘Bedevaart naar Banneux. Pelgrim op Kerstavond’, in: Algemeen Dagblad 21 december 1991; Lambertus Moonen, ‘Geachte lezer’, in: De Kerk der Armen 46, 2 (1991) p. 13; ‘Man richt met hamer vernielingen aan in kapel Matthiaskerk’, in: De Limburger, 24 augustus 1994; W.A.A. Mes, De Koepelkerk, (Maastricht: Stg. Historische Reeks Maastricht, 1997) p. 52; A. Reul, Banneux-De Maagd der Armen (Banneux 1998); Mart Huls & Manu Brouwers, 3-Daagse Voettocht naar Banneux vanuit Margraten, Banholt of Noorbeek (Maastricht: Drukkerij ‘De Heeg’, 1998: 2e herz. dr.); ‘Banneux-tocht raakt iedereen’, in: Heuvelland Aktueel, 11 december 2001; Jac van den Boogaard & Servé Minis, Monumentengids Maastricht (Leiden: Primavera Pers, 2001) p. 52. 
Overige Bronnen: KDC: BiN-diskw.-dossier Maastricht-O.L. Vrouw van Banneux; verzameling krantenknipsels van L. Moonen te Lemiers; foto’s van N.J. Bartels; mondelinge informatie in 2002 van N.J. Bartels te Maastricht en Peter Olivers te Schinnen.