Mijdrecht, Kruis. Heilig

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: Kruis. Heilig
Datum: onbekend
Periode: Middeleeuwen ?
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Mijdrecht
Adres: ---
Gemeente: De Ronde Venen
Provincie: Utrecht
Bisdom: Utrecht
Samenvatting:

Geen gegevens over bedevaart aangetroffen.

Auteur: H.L.Ph. Leeuwenberg
Illustraties:
Topografie

In de geraadpleegde literatuur wordt wel melding gemaakt van een broederschap van de H. Maagd, gevestigd op het OLV-altaar en het altaar van het H. Kruis, dat in de 16e eeuw bestond, maar nergens over een bedevaart. Van Heussen/Van Rijn, Kerkelijke Historie, II, 290, spreekt over de `hoofd- of moeder-kerk in dewelke het kruys van onzen Zaligmaker, de Allerheiligste Maagd, en S. Jan met een zonderlinge eerbiedigheit geviert wierden', maar uit het vervolg blijkt niet dat er enige vorm van bedevaart aan verbonden was. In het archief van het kapittel van S. Jan te Utrecht, waarvan de proosdij de heerlijkheid van o.a. Mijdrecht bezat, bevindt zich een afschrift van de akte van goedkeuring door de proost van de oprichting in 1506 van genoemde kapelanie of vicarie en de daaraan verbonden (zielen)broederschap (RAU, kapittel S. Jan, 1097).
Verwoerd volstaat met een verwijzing naar Van Heussen/Van Rijn.
In de twee visitatieverslagen van 1567 en 1568 wordt van een bijzondere verering van het H. Kruis niet gerept (wel van een broederschap van OLV met een kapelaan). In het visitatieverslag door gedeputeerden van de Staten van Utrecht van 1593 is sprake van een paap, die heimelijk in de omgeving doopt, alsmede van deze OLV-broederschap. Van bedevaartactiviteiten of zelfs maar bijzondere devotionele praktijken horen we niets (op zijn minst zouden toch reminiscenties daaraan aanwezig moeten zijn).
In dat licht is de verwijzing in de Acta van de provinciale synode uit 1606 naar een crucifix, waar `vele superstitien mede gepleecht worden met binden van kousenbanden' niet voldoende om tot het bestaan van een bedevaart te mogen concluderen. In later jaren wordt hiervan trouwens niet meer gerept.

In collectie Rijsenburg (collectie Hofman) geen melding van bedevaart of bijzondere devotie.

Bronnen en literatuur

F.A.L. van Rappard en S. Muller Fz., eds. Verslagen van kerkvisitaties in het bisdom Utrecht in de 16e eeuw. Werken Historisch genootschap, derde serie, no. 29 (Amsterdam, 1911) 423-426. H. VerLoren van Themaat, Visitatie der kerken ten platten lande in het sticht van Utrecht ten jare 1593, Bijdragen enMededeelingen Historisch Genootschap, VII (1884) 236-238. L.J. van der Heijden, Kerkgeschiedenis van de Ronde Venen. Mijdrecht - Vinkeveen - Uithoorn - De Hoef (Utrecht, 1940). C. Verwoerd C.M., Kerkgeschiedenis van de parochie Sint Jan de Doper Mijdrecht-Wilnis (ca. 1200 - 1976) (stencil; 1976). J. Reitsma en S.D. van Veen, Acta der provinciale en particuliere synoden. VI: Friesland 1581-1620 - Utrecht 1586 - 1620 (Groningen, 1897).

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.