Bergen op Zoom, O.L. Vrouw opt Stokxken

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: O.L. Vrouw opt Stokxken
Datum: onbekend
Periode: 15e eeuw-1572/1580
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Onze Lieve Vrouwekapel
Adres:
Gemeente: Bergen op Zoom
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: Breda
Samenvatting:

In Bergen op Zoom bestond er in de late Middeleeuwen naast de verering voor het Heilige Kruis en de Hoge Onze Lieve Vrouwe nog een Mariaverering. Het betrof de verering voor Onze Lieve Vrouwe opt stexken, zoals zij in 1493 werd genoemd, mogelijk naar analogie van een gelijknamige Antwerpse verering, waarbij ook een Mariabeeldje op een stok werd vereerd. In Bergen op Zoom werd deze verering door het schippersgilde in stand gehouden. Zij concentreerde zich in de Mariakapel die door dat gilde bij de Onze Lieve Vrouwe-stadspoort was gebouwd; de kapel werd bij de uitbreiding van de stad omstreeks 1470 naar de ingang van de haven verplaatst. Nadat de Reformatie in 1580 ook in Bergen op Zoom definitief de overhand had gekregen, werd de kapel in 1590 tot stal gedegradeerd; dertig jaar later werd zij afgebroken. Deze verering heeft de kenmerken een strikt lokale verering, waarbij geen sprake is geweest van bedevaarten.

Auteur: Jan van Herwaarden
Illustraties:
Topografie
Bronnen en literatuur

Literatuur: Augustinus Wichmans, Brabantia Mariana tripartita (Antwerpen: Johannes Cnobbaert, 1627) p. 530-531 (over de OLV-kapel bij de OLV-poort).
H. Levelt, Onze Lieve Vrouw van Bergen-op-Zoom (Bergen op Zoom 1923) p. 12-29: hoofdzakelijk over OLV opt stexken; P.J. Margry, Bedevaartplaatsen in Noord-Brabant (Eindhoven: Bura Boeken, 1982) p. 51.
Overige Bronnen: KDC BiN-dossier Bergen op Zoom-OLV opt Stokxken.

 

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.