In een 18e-eeuwse Amsterdamse bron wordt gesproken een wonderbaar zwart kruisbeeld te Uitgeest, waarnaar men, in ieder geval vanuit Amsterdam, kwam kijken.
Een zekere Jan de Boer schreef in zijn nagelaten aantekeningen, vermeldt in Van der Loos: ‘Maandag 28 Aug. 1758 riepen ze van een wonderboom langs de straat, van een krusifix, hetwelk in een esschenboom op H. Kruisvindingsdag [3 mei] laatst tot Uitgeest ontdekt was; hiervan is thans veel ophef in deze stadt [Amsterdam] onder de eenvoudige lieden, dewelke het hier in den zoogenaemden Jordaan bij een zeekeren grutter of kommenijhouder hebben gaan bezigtigen. Ik hebbe er verschijden, die hetzelve gezien hadden, gesproken, en onder anderen een Roomsch priester...’. Deze vermelding geeft aanleiding om te veronderstellen dat de bezoekers er uit nieuwsgierigheid en devotie naar toe kwamen. Maar of er een bedevaart over een langere tijd zich heeft ontwikkeld, is niet bekend. De genoemde priester beschouwde het crucifix evenwel als het resultaat van een blikseminslag.

Archieven: Gemeente-archief Velsen te IJmuiden.
Literatuur: H.F. van Heussen, Batavia sacra (Brussel: Foppens, 1714) dl. 2, p. 381; H.F. van Heussen, Historia episcopatuum foederati Belgii... (Leiden: Christianus Vermey, 1719) dl. 2, p. 63-65; H.F. van Heussen, Oudheden en gestichten van Kennemerland, Amstelland, Noordholland, en Westvriesland (Leiden: Christiaan Vermey, 1721) dl. 1, p. 384-390 = H.F. van Heussen, Kerkelyke historie en outheden der zeven vereenigde provincien... (Leiden: Dirk Haak, Samuel Luchtmans en Johannes Arnoldus Langerak, 1726) dl. 4, p. 97-98; W.P.C. Knuttel, ‘Uit het verleden der Amsterdamsche katholieken’, in: Bijdragen voor de geschiedenis van het bisdom van Haarlem 26 (1901), p. 258-304; J.C. van der Loos, ‘Kerkelijk Uitgeest’, in: Bijdragen voor de geschiedenis van het bisdom van Haarlem 43 (1925), p. 192-271; J.C. van der Loos, Geschiedenis van Uitgeest (Haarlem: St. Jacobs-Godshuis, 1925); Th. de Goede e.a., 100 jaar kerk en parochie O.L. Vrouwe Geboorte Uitgeest 1884-1984 (Uitgeest: Pastorie O.L. Vrouwe Geboorte, 1984).
Overige bronnen: KDC BiN- diskw.-dossier Uitgeest-Kruis.