Volkel, Antonius Abt |
||
Gediskwalificeerd: | ja | |
---|---|---|
Cultusobject: | Antonius Abt | |
Datum: | 17 januari | |
Periode: | ca. 1950 - ca. 1980 | |
Religieuze context: | Christelijk | |
Locatie: | Parochiekerk St. Antonius Abt | |
Adres: | Kloosterstraat 4, Volkel | |
Gemeente: | Maashorst | |
Provincie: | Noord-Brabant | |
Bisdom: | 's-Hertogenbosch | |
Samenvatting: |
Antonius is in Volkel kerkpatroon en beschermheilige van de Volkelse Boerenbond. Vanaf 1957 vond in Volkel, zoals in zoveel plattelandsgemeenten in Noord-Brabant, op 17 januari een veezegening plaats. Rond 1980 hield de Volkelse veezegening op te bestaan. |
|
Auteur: | Jeroen van de Ven | |
Illustraties: | ||
Topografie |
- Volkel wordt voor het eerst genoemd in een document uit 1314 waarin Rutger van Herpen gemene gronden heeft verkocht aan de bewoners van Volkel en Boekel. In een testament van 1449 wordt door Aerts Willems en Lutgardis rogge geschonken voor de stichting van een kleine kapel. In september 1455 werd de kapel pas daadwerkelijk opgericht en toegewijd aan Antonius Abt en Barbara. De kapel stond op de plaats van de huidige parochiekerk van Volkel. Op 6 oktober 1455 werd er in de kapel een vast rectoraat gevestigd. Op 27 oktober 1635 werd de Volkelse kapel gebrandschat door rondtrekkende Kroatische troepen. In 1739 werd de kapel bestolen van haar kerksieraden. |
|
Cultusobject |
- Antonius Abt werd geboren in 251 en stierf in 356. Hij gaf al zijn bezittingen weg aan de armen en leidde een leven in eenzaamheid, omringd door demonen die hem wilden verleiden. Van God verkreeg hij de macht om de duivel door middel van het kruisteken te verdrijven. Antonius wordt gezien als stichter van het kloosterwezen. De relieken van Antonius kwamen na allerlei omzwervingen in de 10e eeuw terecht in de kerk van St. Didier-de-la-Motte, het tegenwoordige St. Antoine. De relieken van Antonius Abt worden vereerd vanwege huidziekten (het heilig vuur, St. Antoniusvuur). Iconografisch wordt Antonius afgebeeld met regelboek en een staf die is bekroond met het Tau-kruis. Een belangrijk ander attribuut van de heilige is een varken met een belletje. |
|
Verering |
- Antonius Abt was in Volkel behalve patroon van de parochiekerk ook beschermheilige van de Boerenbond en daarmee van het vee. Vanaf 1957 werd in Volkel tijdens het pastoraat van pastoor Van Bree op 17 januari, de feestdag van Antonius Abt, een plechtige veezegening gehouden. Behalve boeren kwamen op die dag ook de meeste parochianen naar de kerk. Het Antoniusbeeld in de kerk was voor de gelegenheid naar voren gehaald en met bloemen versierd. Bij het beeld brandden kaarsen. Na de H. Mis ging de pastoor met acolieten en misdienaars naar buiten om er vóór de kerk het vee, vooral paarden en koeien, te zegenen dat door de boeren was meegenomen. Voor de gelegenheid waren de paarden geroskamd en mooi opgetuigd. Alvorens over te gaan tot de veezegening, werden er door de pastoor eerst een aantal gebeden opgezegd. Daarna zegende de hij het aanwezige vee met water. Na de zegening van het vee werd er door de leden van de Boerenbond een feestelijke vergadering en een koffietafel gehouden. In het begin van de tachtiger jaren van de 20e eeuw hield de Volkelse veezegening op te bestaan. |
|
Materiële cultuur |
- In de parochiekerk van Volkel hing vroeger een houten wandreliëf met een voorstelling van Antonius Abt als lezende monnik. Het paneel is afkomstig uit de middeleeuwse kapel van Volkel en vervaardigd door P. Verhoeven. De tekst op de achterkant van het reliëf luidt: `PV fecit 77-78 voor Volker'. Het reliëf bevindt zich tegenwoordig in het Museum voor Religieuze Kunst in Uden. |
|
Bronnen en literatuur |
Archieven: Oss, Streekarchief Brabant-Noordoost, rayon Veghel-Uden, parochie-archief St. Antonius Abt Volkel. Bisdomarchief 's-Hertogenbosch, Diocesane Commissie Kerkelijk Kunstbezit, parochie St. Jan Onthoofding Herpen, nr. 500, waarin foto 10; |
|
naar het KDC, voor aanvullingen en
commentaar. <<< /a> |