Einighausen, H. Gerardus Majella

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: H. Gerardus Majella
Datum: 16 oktober (+ octaaf)
Periode: 1907 - ca. 1970
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Parochiekerk van O.L.Vrouw ten Hemelopneming
Adres: Heistraat 9, 6142 AJ Einighausen - Sittard-Geleen
Gemeente: Sittard-Geleen
Provincie: Limburg
Bisdom: Roermond
Samenvatting:

Na de nieuwbouw van de kerk van Einighausen ontstond daar een Gerardusbedevaart, gestimuleerd door de redemptoristen van Wittem. Op de feestdag en de daarop volgende zondag vonden kinderzegen en scapulieroplegging plaats, waarvoor sommigen uit de regio naar het dorp kwam. Het was echter vooral een lokale devotie.

Auteur: Guus Janssen
Illustraties:
Topografie

- In 1688 werd te Einighausen op initiatief van Elisabeth Cecilia van Breyll, vrouwe van Limbricht en Einighausen, een kapel gebouwd, die ressorteerde onder de parochie Limbricht. In 1836 werd Einighausen een zelfstandige parochie en in 1840 werd een nieuwe kerk gebouwd (die later weer is afgebroken), op de plaats waar nu een H. Hartbeeld staat. De huidige neoromaanse kruiskerk van de Roermondse architect C.J.H. Franssen werd gebouwd in 1905-1906. 
- Het Gerardusbeeld staat bij de rechterpilaar onder de triomfboog.

Cultusobject

- Gerardus Majella (1726-1755) trad in 1749 in bij de redemptoristen. Hij werd op 1752 geprofest als lekenbroeder. Drie jaar lang heeft Gerardus daar geleefd als portier, koster, kleermaker en tuinman. Hij is begraven in het klooster Caposele bij Napels. Al snel verspreidde zich een devotie tot deze volksheilige over Europa, mede door de wonderen, die op zijn voorspraak gebeurden. In 1875 worden al 77 wonderen vermeld. In 1847 begon het apostolisch proces, dat op 29 januari 1893 met de zaligverklaring door paus Leo XIII werd afgesloten. Op 11 december 1904 vond de plechtige heiligverklaring door paus Pius X plaats. De feestdag van Gerardus wordt gevierd op zijn sterfdag, 16 oktober.
- De relikwie uit het gebeente van Gerardus is geplaatst in een ronde reliekhouder. Aan de publieke verering van de reliek werd te Rome op 19 april 1909 en te Roermond door mgr. Drehmanns op 11 juni 1909 goedkeuring gehecht.
- Het gepolychromeerde houten beeld van Gerardus werd in de jaren 1906-1907 vervaardigd door de Roermondse beeldhouwer Jos Thissen. Het beeld was een schenking van het gezin Notermans.

Verering

- In 1906 werd aan de nieuwe kerk van Einighausen door de gezusters Notermans een beeld van Gerardus Majella geschonken. De beginnende devotie voor Gerardus kreeg vervolgens een sterke impuls dankzij een tiendaagse missie door de redemptoristen van Wittem (Gerardus Majella) van 4 tot 14 mei 1907. Pater Alphons Vijgen was in 1909 bereid om voor pastoor Antonius Janssen te bemiddelen voor een Gerardusreliek en stimuleerde hem om een aanvraag te doen voor een aflaatverlening en een votiefmis op 16 oktober en gedurende het octaaf. In november van dat jaar werden drie exemplaren van de ‘Missa S. Gerardi’ aangeschaft, waaruit men kan opmaken dat de aanvraag succesvol was.
- Op de feestdag zelf en de erop volgende zondag vond om 15 of 16 uur kinderzegen en scapulieroplegging plaats. Tijdens het octaaf werd de relikwie van Gerardus vereerd. Het feest van Gerardus trok ook wel mensen van buiten het dorp. Gerardus-devotionalia werden in kraampjes verkocht en er was dan ‘vlaaikermis’, een kermis waarop vooral vlaai werd gegeten. Na 1962 verdween, tijdelijk, de relikwieverering. Sedert eind jaren zestig is de Gerardusdevotie louter een plaatselijk gebeuren.
- Eind twintigste eeuw werd op de feestdag nog steeds de kinderzegen gegeven, er was een lof en er vond weer relikwieverering plaats.

Bronnen en literatuur

Archieven: Sittard, gemeentearchief: parochiearchief Einighausen: brieven 1904-1907; klapper ‘gedenkboek 75 jaar Einighausen’.
Literatuur: Jan Kalf, De katholieke kerken in Nederland (Amsterdam: Van Holkema & Warendorf, 1906) p. 570; [Berichten over de Gerardusverering], in: Kerkklok  12 en 19 oktober 1929, 15 oktober 1949, 4 november 1950, 13 oktober 1951, 11 oktober 1952, 10 oktober 1953, 9 oktober 1954, 15 oktober 1955, 13 oktober 1956, 12 oktober 1957, 10 oktober 1959, 15 oktober 1960, 14 oktober 1961, 13 oktober 1962, 12 oktober 1963, 10 en 17 oktober 1964; M.J.H.A. Schrijnemakers, Einighausen, oorsprong  en ontwikkeling van dorp en parochie (Sittard: Stichting Charles Beltjens, 1995) p. 162, 164-165, 195, 199. 
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Einighausen; mondelinge informatie in 1998 van L. Heylighen en pastoor A. Peutz.

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.