Aarle-Rixtel, H. Rochus

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: H. Rochus
Datum:
Periode:
Religieuze context: Christelijk
Locatie:
Adres:
Gemeente: Laarbeek
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: 's-Hertogenbosch
Samenvatting:

Het betreft een oude verering te Aarle-Rixtel van St. Rochus, een der vijf zogenaamde pestmaarschalken (Antonius Abt, Sebastiaan, Adriaan, Rochus en Genoveva). De enige vermelding van deze heiligenverering betreft de oprichting van een kapel te Aarle-Rixtel in 1636. Er is geen bedevaart vastgesteld.

Auteur: Jeroen M.M. van de Ven
Illustraties:
Topografie
Cultusobject

- Rochus (16 augustus) was een getrouw navolger van Franciscus van Assisi. Op veel van zijn reizen genas hij pestlijders. Rochus werd rond het jaar 1379 uiteindelijk ook zelf slachtoffer van de pest. In 1485 werd zijn lichaam overgebracht naar Venetiƫ. Rochus is de pestheilige bij uitstek, hij was altijd bereid om de pestlijders bij te staan. Iconografisch wordt hij veelal afgebeeld met een pelgrimsstaf, hond en engel. Zijn hand wijst op een pestwond op zijn ontblote bovenbeen.

Verering

- In 1636 werd te Aarle-Rixtel ten tijde van de pest, evenals in zovele andere Brabantse plaatsen, een kapel gesticht die was toegewijd aan de pestheiligen Antonius Abt, Sebastiaan en Rochus. In 1645 schreef Filips, baron van Leefdaal, hierover het volgende: 
tNogh staet tusschen Rixtelende Aerlen op scheyden van de limitien seeker cappeleken, met een altaer reght, soo groot dat men misse daerin doen kan, ghebout ten tyden van de generate sterfte anno 1636 ter eeren van St. Anthonis, Sebastian ende Rochus op costen van byde de voorsc. dorpen'. 
Aard en karakter van de Rochusverering te Aarle-Rixtel zijn verder onbekend, daarmee is een mogelijk bedevaartkarakter van deze kapel niet aanwezig.

Bronnen en literatuur

Literatuur: J. Hillegeer, Het leven van den heiligen Rochus, beschermheilige tegen de pest en besmettende ziekten (Gent, 1867); Ph. van Leefdael, 'Beschrijving der meierij van 's-Hertogenbosch', in: Bijdragen van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant 2 (1908) p. 51; A.P.M. Meuwese, Erp, gemeente en parochie (z.pl. : Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant, 1955) p. 61; W.H.Th. Knippenberg, 'Sint Antoniuskapellen en St. Anthoniusgilden', in: Brabants heem. Tweemaandelijks tijdschrift voor Brabants heem- en oudheidkunde 10 (1958) p. 78; W.H.Th. Knippenberg, Kunsthistorische verkenningen in de Kempen. Oude pelgrimages vanuit Noord-Brabant (Oisterwijk: Brabants Heem, 1968) p. 83-84; W.H.Th. Knippenberg, 'Anthonius abt en het antoniusvuur', in: Arts en wereld 16 (1983) p. 26-27; W.H.Th. Knippenberg, 'Pestheiligen', in: Arts en wereld 17 (1984) p. 40-41; 'Verslag der luisterrijke feesten bij het 50-jarig jubile der herstelling van het Genadebeeld op zijnen troon 1856-1906 en het 50-jarig bestaan van het Liefdehuis te Aarle-Rixtel', in: Het Hagelkruis 7:3 (1990) p. 8-10.
Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Aarle-Rixtel-Rochus

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.