- De St. Olofskapel of Oudezijdskapel is een gebouw in het centrum van Amsterdam, gelegen tussen de Zeedijk en de Nieuwebrugsteeg. 
- Na de alteratie van Amsterdam (1578) werd de St. Olofskapel gebruikt door de gereformeerden onder de nieuwe naam Oudezijdskapel. In 1644 werd de kapel vergroot. Hij bleef als protestants kerkgebouw in gebruik tot 1912. Daarna begon een periode van verval, tot de gemeente in 1991 opdracht gaf tot restauratie van het gebouw. Tegenwoordig (2025) gebruikt de eigenaar hotel Barbizon de kapel voor vergaderingen en evenementen.

- Tussen 1440 en 1450 is de St. Olofskapel gebouwd bij de gelijknamige stadspoort in Amsterdam. De kapel was gewijd aan de H. Olof ofwel Olaf II Haraldsson, de eerste christelijke koning van Noorwegen en de patroon van de zeevaarders. De St. Olofskapel in Amsterdam werd gesticht ten behoeve van de handel, voor de zeevaarders uit Noorwegen.
- Olaf II Haraldsson (ca. 995-1030) was een koning van Noorwegen. Hij werd geboren als de zoon van een lagere Deense koning, Harald Grenske, die regeerde over een gebied in het zuiden van Noorwegen. Olaf nam deel aan vikingtochten en als huurling aan veldtochten in Engeland, Spanje en Frankrijk. In Engeland kwam hij in aanraking met het christendom. Hij bekeerde zich en liet zich in 1010 dopen in de Franse stad Rouen. In 1015 begon de Deense koning Knoet de Grote een oorlog tegen Engeland met behulp van manschappen en schepen uit Noorwegen. Van het machtsvacuüm dat dit tot gevolg had, maakt Olaf gebruik voor een strijd om het koningschap van Noorwegen. Hij won deze strijd en zo werd hij de eerste christelijke koning van Noorwegen. Olaf voerde een eenheidspolitiek: hij onderwierp de stamhoofden in Noorwegen en bracht de buitengewesten (IJsland, Faeröer en de Schotse eilanden) onder het gezag van de kroon. Een deel van de bevolking, vooral aan de kust, was al christelijk. Olaf dwong de rest van de bevolking ook tot bekering, vaak met grof geweld. Hij trad krachtig op tegen uitingen van de Oudnoorse religie. Hij liet vele kleine kerken bouwen en stichtte het bisdom Trondheim. Zijn politiek leidde tot verzet bij de Noorse edelen, vanwege het verlies van zowel hun religie als een deel van hun vrijheden. De tegenstanders van Olaf werden gesteund door Knoet de Grote van Denemarken. Olaf verloor in 1028 een slag tegen hen. Hij week uit naar zijn zwager Jaroslav de Wijze in Novgorod. In 1029 stierf de nieuwe onderkoning van Noorwegen. Olaf wierf 400 Zweedse huurlingen en probeerde opnieuw de macht te grijpen in Noorwegen. In 1030 werd hij nabij Trondheim door een lokaal leger verslagen en gedood. 
- Bij de christenen in Noorwegen werd Olaf al snel beschouwd als een heilige. De officiële heiligverklaring geschiedde in 1164 door paus Alexander III. In de 12e eeuw werd Olaf herbegraven in de Nidaros-kathedraal in Trondheim. Zijn graf groeide uit tot bedevaartplaats. Vanwege zijn inspanningen om Noorwegen te kerstenen in combinatie met zijn gewelddadige dood werd Olaf ook vereerd als martelaar. Hij kreeg de eretitel 'Apostel van Noorwegen'. Daarnaast wordt hij geëerd als voorvechter van de Noorse eenheid en onafhankelijkheid. 
- Olaf is de patroonheilige van Noorwegen, Trondheim en Zweden. Verder is hij patroon van de zeevaarders. Zijn feestdag is 29 juli. Hij is ook bekend onder de naam Olof.

- De St. Olofskapel in Amsterdam was in gebruik bij de zeevaarders uit Noorwegen. In het gewelf was de beeltenis van Sint Olof geschilderd aan de voeten van koning Knoet, die hem met een zwaard bedreigt. De Deense koning Knoet of Kanoet de Grote verdreef Olof in 1028 en bij een latere veldtocht tegen hem sneuvelde Olof. Een bedevaartkarakter van de kapel is niet vastgesteld. Wel werd eind 15e eeuw naast de St. Olofskapel de Jeruzalemkapel gebouwd, met daarin een kopie van het Heilig Graf, gesticht door de Broederschap der Jeruzalemvaarders en in gebruik bij pelgrimages naar het Heilig Land.

Literatuur: Isaak Le Long, Historische beschryvinge van de reformatie der stadt Amsterdam (Amsterdam: Johannes van Septeren, 1729) p. 91-98; Jan Wagenaar, Amsterdam, in zyne opkomst, aanwas, geschiedenissen (...) en regeeringe, beschreeven, dl. 7 (Amsterdam: Isaak Tirion, 1765) p. 420-429.
Websites: 
Sint-Olofskapel - Wikipedia;
https://nl.wikipedia.org/wiki/Olaf_II_van_Noorwegen;
Heiligen.net Olaf II Haraldson van Noorwegen.
Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Amsterdam-Oudezijdskapel.