|
Lambertus van Maastricht, ook Lambertus van Luik, Lambert, Landebertus of Lambrecht. (Maastricht 638 (?) - Luik 17 september 705 (?) was bisschop van Maastricht tussen ca. 670 en het jaar van zijn dood (705 ?). Hij is een rooms-katholiek heilige en de patroonheilige van de textielarbeiders. Zijn naamdag is 17 september en zijn attribuut is een lans. Verdere attributen die hem worden toegedicht zijn: kolen in een mantel; een rationale - een specifiek kledingstuk van een bisschop (een versierde schouderbedekking die naar beneden in brede banden uitloopt - afgeleid van de efod van de Joodse hogepriester) -, een zwaard, knots, geknoopte doek met vlam, een lamp.
Hij is de beschermheilige van verlamden, oogzieken, boeren, chirurgen, tandartsen en van de huwelijkstrouw. - Over het leven van Lambertus is weinig met zekerheid bekend. Legenden daarentegen zijn er in overvloed. Volgens de weinig betrouwbare 14e-eeuwse Luikse kroniekschrijver Jean d'Outremeuse was hij de zoon van Aper, graaf van Osterne (later Loon), en diens vrouw Herisplende. Hij zou geboren zijn in 638 in Wintershoven. Hij werd gedoopt door bisschop Remaclus en kon al na 3 maanden spreken. Hij kreeg zijn opleiding aan een door Amandus gestichte kloostergemeenschap in Wintershoven, bedoeld voor kinderen uit adellijke families. Op zijn 21e ging hij bij Remaclus in de leer. Lambertus was een protegé van zijn oom, bisschop Theodardus. Na de dood van deze bisschop bepaalden de raadslieden van de Frankische koning Childerik II dat Lambertus bisschop van Maastricht moest worden. Hij was toen dertig jaar oud. - Na de moord op Childerik II kwam de hofmeier van Neustrië -Ebroin- aan de macht in Maastricht. Lambertus werd uit zijn ambt gezet en bracht de jaren 674 - 681 in ballingschap door in de Keltisch christelijke abdij van Stavelot. In die periode was de usurpator Faramundus bisschop van Maastricht. Na de gewelddadige dood van Ebroin, de hofmeier, in 681. en de daarmee gepaard gaande wijziging in de politieke verhoudingen binnen het Merovingische rijk, kon Lambertus in 681 zijn ambt opnieuw vervullen en keerde hij terug naar zijn bisdom. Volgens een legende werd Faramundus eigenhandig door Pepijn van Herstal van de Maasbrug in Maastricht geworpen. - In het gezelschap van Willibrord, die in 691 uit Engeland was gekomen, predikte Lambertus het evangelie aan de heidenen in de Kempen en aan de benedenloop van de Maas, in het tegenwoordige Noord-Brabant en Noord-Limburg. In dit gebied zijn daarom vrij veel kerken aan Lambertus gewijd. - Lambertus' familie liet Dodo, een rentmeester van Pepijn van Herstal vermoorden. Dodo's familieleden, wier machtsbasis zich in de buurt van Luik bevond, namen wraak door op hun beurt Lambertus te vermoorden op zijn landgoed, de Gallo-Romeinse villa van waaruit enige tijd later Luik zou ontstaan. De moord vond uiterlijk plaats in 705 in de nacht van 16 op 17 september. Lambertus was toen 67 jaar. De officiële rooms-katholieke versie ziet Lambertus als een martelaar voor het geloof vanwege zijn verdediging van de huwelijkstrouw, door de verbintenis tussen Pepijn met Alpaida, de broer van Dodo en de moeder van Karel Martel, aan de kaak te stellen. Meteen daarop werd Lambertus als martelaar vereerd. Hij werd eerst in Maastricht begraven, maar zijn opvolger, Hubertus van Luik, liet Lambertus' overblijfselen van Maastricht naar Luik overbrengen, op het moment dat hij zelf zijn bisschopszetel van Maastricht naar Luik verplaatste.. Een nieuwe bisschopszetel had zijn eigen heilige nodig. Het was ietwat ironisch, maar getuigt misschien ook wel van berouw, dat men voor die rol een voormalige vijand koos.
|
