Deventer, Geert Groote / Grote |
||
Gediskwalificeerd: | ja | |
---|---|---|
Cultusobject: | Geert Groote / Grote | |
Datum: | ||
Periode: | ||
Religieuze context: | Christelijk | |
Locatie: | ||
Adres: | ||
Gemeente: | Deventer | |
Provincie: | Overijssel | |
Bisdom: | Utrecht | |
Samenvatting: |
Geert Groote was de grondlegger van de Moderne Devotie, een religieuze beweging die zich vanaf het laatste kwart van de 14e eeuw in de Nederlanden en het Duitse Rijk verspreidde. Hij was theoloog, hervormer en boeteprediker binnen de Katholieke Kerk en schreef, zowel in het Latijn als in het Middelnederlands, een aantal boeken en bijbelvertalingen. Geert Groote stierf op 20 augustus 1384. Zijn geestelijke erfenis was zeer groot en nog steeds staan zijn persoon en werk in de belangstelling van onderzoek en informatie. Van een bedevaart naar zijn graf is echter nooit sprake geweest. |
|
Auteur: | Frans Kroonenberghs | |
Illustraties: | ||
Topografie | ||
Cultusobject |
- Geert Groote, ook bekend onder de naam Geert Grote of Gerardus Magnus, werd geboren in Deventer in 1340. Hij kwam uit een gegoede familie en ontving zijn eerste onderwijs aan de kapittelschool te Deventer. In 1355 vertrok hij naar Parijs, waar hij aan de Sorbonne geneeskunde, astrologie en filosofie ging studeren. Hij vervolgde zijn studies in Keulen en Praag, waar hij zich o.a. verdiepte in natuurwetenschappen en civiel recht. In 1362 keerde hij weer terug naar Parijs om zich daar verder te bekwamen in theologie en kerkelijk recht. Vanaf 1366 verbleef hij in Avignon, en vervolgens was hij vanaf 1368 werkzaam als kanunnik aan de Dom van Aken en Utrecht. In deze tijd begon hij, na genezen te zijn van een ernstige ziekte, al een meer ascetisch leven te leiden. Hij zegde zijn prebendes in Utrecht en Aken op en verbleef van 1374 tot 1378 bij de kartuizers in het klooster Monnikhuizen. Hij was zeer beïnvloed door de abt van dit klooster, de oud-studiegenoot in Parijs Hendrik van Egher van Kalkar en de mysticus Jan van Ruusbroec. In 1379 werd hij tot diaken in Utrecht gewijd. Vanaf die tijd richtte hij zijn pijlen op een aantal misstanden binnen de Katholieke Kerk, m.n. op priesters en kloosterlingen die in concubinaat leefden of zich persoonlijk verrijkten. Hij verzamelde een groep volgelingen om zich heen en hieruit ontstond een nieuwe religieuze beweging, de Moderne Devotie. Geert Groote overleed in 1384 aan de pest.
|
|
Verering |
- Geert Groote staat vooral bekend als de grondlegger van de Moderne Devotie, een beweging die ontstond als reaktie op de misstanden onder de geestelijkheid en de kerkelijke leiding in die tijd. Zijn volgelingen, de Moderne Devoten, vonden het eigen geweten belangrijker dan de kerkelijke wetten en voorschriften. Zij gingen samenwonen in woongemeenschappen van de Zusters of Broeders des Gemeenen Levens. Het onderwijs speelde een belangrijke rol bij de verspreiding van hun idealen. Na de dood van Geert Groote werden in Windesheim en in Diepenveen ook enkele kloosters gesticht door zijn volgelingen. Vanuit deze kloosters en met name vanuit de handelssteden Zwolle en Deventer verspreidde de Moderne Devotie zich over de oostenlijke Nederlanden en Duitsland. Het hoogtepunt lag in de 16e eeuw. Ook na de Reformatie bleef de invloed van de Moderne Devotie groot, m.n. door het boek De imitatione Christi van Thomas à Kempis.
|
|
Bronnen en literatuur |
Literatuur: Anna Dlabacova, De Moderne Devotie, Zwolle: WBooks, 2018; C.C. de Bruin, E. Persoons en A.G. Weiler, Geert Grote en de Moderne Devotie, Zutphen: Walburg Pers, 1984; A. Romein, 'Geert Groote: de laatste middeleeuwer', in: Jan & Annie Romein, Erflaters van onze beschaving: Nederlandse gestalten uit zes eeuwen, Amsterdam: Querido, 1973; R.T.M. van Dijk en R.H.F. Hofman (eds.), Gerardus Magnus, opera omnia I (Corpus christianorum, dl. 192). |
|
naar het KDC, voor aanvullingen en
commentaar. |