Laren, Ewald, gebroeders

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: Ewald, gebroeders
Datum: 3 oktober
Periode: Middeleeuwen ?
Religieuze context: christelijk
Locatie: onbekend
Adres: onbekend
Gemeente: Lochem
Provincie: Gelderland
Bisdom: Utrecht
Samenvatting:

De oorsprong van de verering van de Ewalden gaat terug op het historische martelaarschap van de beide Ewalden, zoals beschreven in boek V, c. 11 van de Historia Ecclesiastica Anglorum van Beda Venerabilis.  De bewering dat Laren in Gelderland een (middeleeuws) bedevaartsoord is geweest mist tot op heden elke grond en berust op twee historische misvattingen. (zie topografie)

Auteur: Geert Vink
Illustraties:
Topografie

Deze beide metgezellen van Willibrordus werden tijdens hun missioneringsarbeid in Saksen om het leven gebracht. In welke plaats dit is geschied, is niet bekend. Wel is zeker dat dit ergens aan de benedenstroom van de Lippe moet zijn geweest. Dat het gebeurd zou zijn in Laren, waardoor deze Gelderse plaats een bedevaartsoord zou zijn geworden berust op twee historische misvattingen.
- 1. In zijn in 1473 in druk verschenen "De Laude antiquae Saxoniae nunc Westphaliae dictae ", stelt de Kartuizer Werner Rolevinck dat de beide Ewalden in het Westfaalse Laer (Kreis Steinfurt) met hun zendingsarbeid begonnen zijn. Deze bewering mist  echter elke historische grond. Voor zover bekend heeft Vlaskamp (1929) voor het eerst op deze historische fictie gewezen. In het genoemde Laer bestond minstens vanaf 1654, maar waarschijnlijk niet eerder dan 1616, een an de Ewalden gewijde kapel. Zie hiervoor Flaskamp, p. 48, n. 211.
- 2. Voor zover bekend wordt in de "Historia sive notitia episcopatus daventriensis" (1670) van Joannes Lindeborn (p. 540 - 541) voor het eerst beweerd dat de beide Ewalden in het Gelderse Laer werden vereerd. Lindeborn ontleent deze kennis aan  'e notis Sasboldi', met wie waarschijnlijk Sasbout Vosmeer wordt bedoeld. Gesteld wordt dat ' olim' grote aantallen bedevaartgangers naar Laren trokken om daar de Ewalden te vereren.Het is mij tot opheden niet gelukt om ook maar één historisch bewijs te vinden voor pelgrimage naar Laren. Waarschijnlijk heeft Sasbout Vosmeer of Joannes Lindeborn het Gelderse Laren verward met het Westfaalse Laer. 
- Het enige bewijs tot nu toe dat de kapel te Laren was gewijd aan de Ewalden vindt men bij H.F.  Van Heussen : Oudeheden en gestichten van het bisdom van Deventer (Leiden 1725), deel II, p. 576, die zich beroept op de aantekeningen van 'Sasboldus'.

Bronnen en literatuur

Archieven: -
Literatuur:
Flaskamp, F. : Die Anfånge friesischen und sachsischen Christentums. Mit Anhang: Zur Geschichte der Eadwaldenvererung in Laer. Kreis Steinfurt, Hildesheim 1929.
 Geschichtliche Darstellungen und Quellen 9. 
Hoefer, F.A. , "Aanteekeningen betreffende de kapellen te Laren en te Oolde". in : BM Gelre 6 (1903), 143 - 152.
Heldring, O.G. , 'De kapel te Laren', in: Gelderse Volks-Almanak 1839, 104-105.
Heussen, H.F. , 'Oudheden en gestichten van het bisdom van Deventer, II, Leiden 1725, p. 576-577.
Fête le 3 octobre. LThK III (1959) 1262; DHGE XVI (1967) 221-223.  (2) HE III 194, cf  72.
H. Börsting-Alois Schröer en J. Prinz : 'De verering van de Ewalden te Laer (Westf.).
Overige Bronnen:  KDC BiN-dossier. Laren (Gld.)

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.