Leerdam, O.L. Vrouw

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: O.L. Vrouw
Datum: onbekend
Periode: Middeleeuwen - 17e eeuw
Religieuze context: christelijk
Locatie: onbekend
Adres: onbekend
Gemeente: Vijfheerenlanden
Provincie: Zuid-Holland
Bisdom: Rotterdam
Samenvatting:

 Leerdam moet ook een bedevaartsplaats van betekenis zijn geweest. Schrijver De La Torre noemt deze plaats helaas zonder bijzonderheden. "De  Heylige Moeder Gods Maria is daar enige eeuwen herwaarts zeer hoogstatiglijk geviert: en tegenwoordig noch (na de Reformatie - H.H.) ziet men de menschen, zelfs uyt de naastgelegene oorden van Gelderland, processys-gewijs daar hene trekken ". (1656)  Waarschijnlijk is het dat dit citaat foutief overgenomen is van Kronenburg zonder te controleren. Dit wordt beweerd  door Adriaan Monna.  Op grond van dit onderzoek mag men concluderen dat Leerdam geen bedevaartplaats is geweest.
Geen bedevaartplaats.
 

Auteur: Geert Vink
Illustraties:
Topografie

In de Latijnse editie uit 1719 van Van Heussen is er sprake van twee vlak bij elkaar gelegen Mariabedevaartsoorden. Ook in de Nederlandse uitgave, een bewerking van Van Rijn uit 1719, is sprake van bedevaarten zowel naar Leerdam als naar Heukelum (Historie ofte Beschryving van 't Utrechtsche bisdom, p. 658 en 675). Leerdam komt ook voor in de Latijnse editie van Van Heussen die in 1714 in Brussel werd uitgegeven (Batavia sacra, pars altera, p. 177)

W.b. de Relatio van De la Torre, waarnaar Van Heussen in 1719 bij Leerdam verwijst. Kennelijk beschikte hij over een copie van het missieverslag dat in 1656 in Rome werd overhandigd. Leerdam zou dan in deze copie op p. 342 vermeld moeten worden. Het missieverslag is uitgeven in het AAU, maar het gebruikte handschrift en de paginering ervan worden daarbij niet vermeld.  Leerdam komt op één plaats voor in deze bronnenuitgave (AAU 11 (1883), p. 70). Men treft daar echter niet bovengenoemd citaat aan. Er is ook geen sprake van een bedevaartsoord Leerdam.  Ook in de De la Torre's Descriptio uit 1638 wordt Leerdam behandeld. Maar ook hier is weer geen sprake van een bedevaartsoord. Dat er bedevaarten werden gehouden naar Leerdam wordt alleen in de beide edities van Van Heussen uit 1719 en in die uit 1714 genoemd. Verder is er geen enkele aanwijzing voor. Zijn deze vermeldingen het gevolg van slordigheden bij Van Heussen? Waarschijnlijk is er sprake geweest van een door elkaar halen van de twee plaatsen Heukelum en Leerdam. Heukelum was veel bekender dan Leerdam en deze plaatsen worden vaak samen genoemd in de literatuur, waarbij Heukelum - aan de andere kant van de Linge - een bekende Mariabedevaartplaats is geweest. Daar Heukelum ook uit andere bronnen bekend is, valt dan Leerdam af.

Bronnen en literatuur

Archieven: -

Literatuur: Kronenburg : Maria's Heerlijkheid in Nederland. dl.6, p. 500 
Willem Frijhoff: Les pèlerinages dans les Provinces-Unies. Ébauche d'inventaire et de problématique de recherche (Parijs 1969) inv. p. 24, C 19
Heukelum: Historie ofte Beschryving van 't Utrechtse bisdom,  p. 658 en 675.
Overige Bronnen:  KDC BiN-dossier Leerdam 

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.
 
<<< /a>