Leeuwarden, O.L. Vrouwe-beeld Leeuwarden

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: O.L. Vrouwe-beeld Leeuwarden
Datum: onbekend
Periode: onbekend
Religieuze context: christelijk
Locatie: sacristie Sint-Dominicuskerk
Adres: onbekend
Gemeente: Leeuwarden
Provincie: Friesland
Bisdom: Groningen
Samenvatting:

In de sacristie van de St.- Dominicuskerk in Leeuwarden bevindt zich boven de kleedtafel een Maria - beeld, dat een hoge ouderdom verraadt. Op haar rechterarm draagt zij het Kindje, dat de wereldbol op de hand houdt en aanminnig tot zijn Moeder opkijkt. Dit beeld is sinds eeuwen door de katholieken vereerd en in de oude tijden als wonderdadig beschouwd.
Geen bedevaartplaats.

Auteur: Geert Vink
Illustraties:
Topografie
Cultusobject

- Uit een aantekening door P. Willems op 28 augustus 1763 bij het begin van het doopboek geplaatst, blijkt dat op vermelde datum de Hoogeerw. Pater Provinciaal, Antoninus de Meester en P. Ludovicus Habrix, prior in Maastricht, zijn secretaris en P. Dominicus Willems, missionaris te Leeuwarden, het miraculeuze beeld onderzocht hebben. Ze vonden in dat beeld gesloten enige relieken van de H. Benignus en de H. Floridus, Martelaar, en van enige andere heiligen, wier namen niet vermeld stonden. Bovendien bevond zich daarbij een briefje met de volgende inhoud: Wij, ondergeteekenden verklaren op deze plaats relieken gevonden te hebben naast een handschrift daar eveneens gevonden, namelijk door Bucko van der Melck den 5 den Juli van het jaar 1540 (geschreven?). Gedaan de 23e October 1747. Fr. Hyacinthus Penneman Ord. ffr. Praedicatorum, en hier missionaris, Fr. Reginaldud Sylstra Ord. ffr. Praed.
In de rug van het beeld ziet men een opening, waarin de relieken met het bewuste handschrift moeten zijn weggesloten zijn geweest. Thans is echter deze holte leeg.
- In de boekerij van de pastorie heeft men een spanen doosje gevonden met wat verdroogde korrels en een bijna verteerd briefje.
- Vermoedelijk zijn deze relieken met de bewijsstukken van Pastoor Bucko van 1540 en dat van P. Penneman van 1747 verloren gegaan, toen omstreeks de helft van de vorige eeuw, bij de verbouwing van de kerk, het wonderdadige beeld, dat op de zolderkerk geplaatst was, naar de sacristie werd gebracht.
- Omtrent de herkomst van het Maria - beeld tast men vrijwel in het duister.
- Zeker moet men aannemen dat het Maria - beeld in de eerste helft van de 17e eeuw door de katholieken van Leeuwarden bijzonder werd vereerd en wonderbare gebedsverhoringen aan die verering werden toegeschreven.
- In het officiƫle verslag dat in 1640 aan de apostolische Nuntius te Keulen, Fabius Chigi, werd overhandigd, wordt het druk bezoek van het kerkhuis der Dominicanen verklaard door de gunstige ligging van het bedehuis en door het beeld der Allerheiligste Maagd, dat weleer door mirakelen beroemd was.

Verering

Onze Lieve Vrouwe van Leeuwarden is het genadebeeld van Maria dat wordt vereerd in de Sint-Dominicuskerk te Leeuwarden.
- Het beeld stond sinds 1506 in de Sint-Vituskerk bij de Oldehove. In 1510 werd begonnen met een jaarlijkse processie van het beeld door de straten van Leeuwarden. In het jaar ervoor was er een grote watersnood geweest in Friesland en op 12 mei 1510 een geweldige brand in de Grote en Kleine Kerkstraat. Met de ommegang wilden de Leeuwarders de bijzondere voorspraak van Maria afsmeken. Het beeld kreeg al gauw de faam miraculeus te zijn.
- De jaarlijkse ommegang heeft tot 1580, het jaar waarin de rooms-katholieke religie in Friesland werd verboden, een belangrijke rol gespeeld in het kerkelijk leven in Leeuwarden. Het beeld werd verborgen, waardoor het de beeldenstorm overleefde en niet op de brandstapel belandde. Later werd het geplaatst in een schuilkerk van de Dominicanen waar het druk vereerd werd.
- In de huidige Sint-Dominicuskerk is er een speciale Mariakapel voor het beeld. Het raam van die kapel is geschonken uit dankbaarheid door oorlogsvluchtelingen uit Tiel en Roermond die naar Leeuwarden waren geƫvacueerd.
- De laatste jaren kent de mariadevotie in Leeuwarden weer een opleving. Als gevolg daarvan werd het beeld op 3 oktober 2010 voor het eerst sinds de reformatie weer in plechtige processie door de stad gedragen.

Bronnen en literatuur

Archieven:  Archief  XXXV: Fr. Hyacintus Penneman Ord. ff. Praedicatorum et hic missionarius,
 Fr. Reginaldus Sylstra Ord. ff. Praedicatorum.
 Oud-Doopboek der Dominicanen-statie, blz. 3. 
 Archief v.h. Aartsb. Utrecht.  Dl. IV, blz. 95
Literatuur: AAU 35 (1909) 167; Kronenburg: Maria's heerlijkheid, VII, pag. 359.
Website: Wikipedia, de vrije encyclopedie; Onze Lieve Vrouwe van Leeuwarden.
Overige Bronnen: KDC BiN - diskw.- dossier Leeuwarden.

Laatste mutatie 18-09-2023
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.