Maasbracht, O.L. Vrouw

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: O.L. Vrouw
Datum: onbekend
Periode: 18e - 20e eeuw?
Religieuze context: christelijk
Locatie: kapel Heerenweg & Dominicuskruis
Adres: Parochie H. Hart van Jezus, kerkstraat 9, Maasbracht
Gemeente: Maasbracht
Provincie: Limburg
Bisdom: Roermond
Samenvatting:

In Beek of Brachtenbeek, tot 1933 onderdeel van de parochie H. Gertrudis te Maasbracht, staat sinds 1701 op het gehucht Tergouwen een kapel toegewijd aan O.L. Vrouw van Lorette. Deze plek genoot de bijzondere verering van de bewoners en de kapel vervulde een speciale rol in de parochiële processies. Vóór de parochiestichting in 1933 was zij een soort bijkerk. Van georganiseerde of ongeorganiseerde bedevaarten van pelgrims van buiten de parochie naar de kapel in Tergouwen lijkt geen sprake te zijn geweest.

Auteur: Arnoud-Jan A. Bijsterveld; Geert Vink
Illustraties:
Topografie

Topografie:

- Op de hoek van de Stationsweg en de Heerenweg staat sinds
mensenheugenis het zogenoemde 'Kapelke'. De 'Gemeente Metinge'
van 1680 duidt deze plaats al aan als  'Aan het Kapelke'. In
deze kapel stand een beeld van O. L. Vrouw. Mevrouw Lies
Mestrom-Neelen, die de kapel sinds 1941 verzorgde, vertelde in
1983 dat 't Kapelke' volgens familieoverlevering eeuwen
geleden werd gebouwd na een periode van ziekte onder het vee.
- De kapel van O. L. Vrouw van Lorette in Tergouwen werd in
1701, in overleg met de toenmalige pastoor Vorstermans, op
eigen kosten gebouwd door Maria Moors of Moers. . De tekst op de gevelsteen boven de
ingang van de kapel luidt: 'Ter eeren Godts Maria van Loretten
heeft Maria Moers deze Capelle gebouwt den eersten Novembre
Anno 1701'. De altaaropstand in Louis-XV-stijl en het
tabernakel stammen beide uit de 18de eeuw.
- In 1935 ging de kapel over in eigendom van het toenmalige
rectoraat van Brachterbeek, dat hierdoor de zorg voor het
onderhoud kreeg. In de zomer van 1936 onderging de kapel een
grondige reparatie, waarvan de kosten f 500,00 bedroegen.
- In de jaren zestig (I960?) werd er in de parochie
gecollecteerd voor herstel van de kapel, hetgeen f 1500,00
opbracht. De kapel onderging vervolgens en noodzakelijke
opknapbeurt: de muren werden opnieuw gevoegd en van binnen
gepleisterd. Het altaar werd vervangen en de opstand ontdaan
van de vele verflagen. Ook werd er toen elektrische
verlichting aangelegd.

Cultusobject

Cultusobject
- In de kapel aan de Heerenweg stond een antiek houten beeld
van O. L. Vrouw met Jezuskind, dat herhaaldelijk van nieuwe,
passende kledij werd voorzien. Omstreeks 1970 werd het beeld
gestolen en vervangen door een beeltenis van O. L. Vrouw zonder
Jezuskind, afkomstig uit Banneux. Dit werd bij het ongeluk in
1972 vernield. In de in 1976 ingezegende kapel prijkte in 1983
een nieuw keramieken beeld. Deze beeltenis van O. L. Vrouw met
het Jezuskind werd voor dit doel door Keramiekindustrie St.
Joris te Beesel geschonken aan de uit Maasbracht afkomstige
komiek Pierre Cnoops.
- In de kapel van O. L. Vrouw van Lorette bevond zich nog in
1983 een beeld van O. L. Vrouw met het Jezuskind.
 

Verering

Verering in heden en verleden
- Bij de stichtingsakte van 1712 stichtte Maria Moors een
wekelijkse mis in de kapel van O. L. Vrouw van Lorette op
iedere zaterdag. Later werd dit iedere vrijdag. Deze mis moest
worden gelezen voor haar ziel en die van haar vrienden en
bloedverwanten.
- De inwoners van Brachterbeek plachten zich in de meimaand in
en rond de kapel te verzamelen om er het rozenhoedje te
bidden. De kapel zelf bood maar plaats aan weinigen, maar
onder het bladerdak van de stokoude linden voor de kapel
verdrong zich jong en oud om te bidden ter ere van de Moeder
Gods. De inwoners schonken veel giften aan de kapel en aan
O. L. Vrouw van Lorette. Dit gebeurde voornamelijk bij
gebedsverhoringen, in de vorm van gouden en zilveren kronen,
scepters, ketens en kruisen, kostbare kleden, hoofddoeken,
enzovoort. Toen tijdens de Tweede Wereldoorlog de Duitsers
opdracht gaven tot evacuatie, spoedde mevrouw Jochems zich
naar de kapel en verzamelde daar alle kostbaarheden. In een
blikken doos werden de sieraden onder de grond gestopt tot na
de bevrijding.
- De Sacramentsprocessie op de tweede zondag na Pinksteren in
de parochie Maasbracht (later, in de parochie Brachterbeek,
gehouden op de derde zondag na Pinksteren), was in de eerste
helft van de 19de eeuw een grootse manifestatie met een lange
route. Het enige rustaltaar was bij de kapel van O. L. Vrouw
van Lorette in Tergouwen.  Bij de kapel hield de processie
halt, werd het Tantum Ergo gezongen en de zegen gegeven.
- Na de bouw van de parochiekerk in 1933 verloor de kapel veel
van haar belang en aantrekkingskracht. Op 1 november 1951 werd
het 250-jarig bestaan van de kapel in Tergouwen feestelijk
herdacht. Tijdens een Hoogmis werd de hele parochie toegewijd
aan O. L. Vrouw van Lorette.  
 Pastoor H.Evers (1978-) heeft er na 1978 voor gezorgd dat in de kapel
weer wekelijks op woensdagavond de mis wordt gelezen en in de
Mariamaanden mei en oktober in de avonduren. 

 

 

Materiële cultuur

Materiële Cultuur.
-De voornaamste en kostbare sieraden die aan O.L. Vrouw van Lorette geschonken waren, werden in 1951 verwerkt tot een soort schilderij achter glas. Aanvankelijk werden ze bewaard in de brandkast van de sacristie, maar in 1983 hebben ze weer een zichtbare ereplaats gekregen in de parochiekerk van Brachterbeek. In de kerk bevinden zich verder nog een paar gegoten drievoetkandelaartjes uit de tweede helft van de 18de eeuw en een antiek houten St.- Jozefbeeld afkomstig uit de kapel.

Bronnen en literatuur

Literatuur:
Ton Valkenburg, Geschiedenis van Brachterbeek. Een parochie in de gemeente Maasbracht. Uitgegeven bij gelegenheid van het jubileumfeest "50 jaar kerk Brachterbeek" ([Maasbracht], 1983). p. 22-23 en 36 (foto's van de Sacramentsprocessie); p. 109-110 (foto's van de kapel aan de Heerenweg na het vernieling in 1972 en na de herbouw; foto van het omstreeks gestolen 1970 cultusbeeld); p. 111-113 (foto's van de kapel van O.L. Vrouw van Lorette, van het schilderij met ex-voto's uit de kapel en van de gevelsteen uit 1701).
Overige Bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Maasbracht.

Laatste mutatie 18-02-2025
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.