Maashees, H. Antonius Abt

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: H. Antonius Abt
Datum: 17 januari
Periode: Ca. 1950 - heden
Religieuze context: christelijk
Locatie: Parochiekerk van St. Antonius Abt
Adres: Geurtsstraat 31, Maashees.
Gemeente: Land van Cuyk
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: 's- Hertogenbosch
Samenvatting:

Vermeld in enkele VKVL's  1959; bedevaarten voor het vee.
Geen bedevaartplaats
Antonius Abt wordt vaak voorgesteld als een monnik, getooid met een mus en een staf met daarop een tau-kruis. Meestal draagt hij in zijn rechterhand een getijdenboek. Aan zijn voeten staat vaak een varken of een smekende gelovige met een vlammende hand. Het varken is een zinnebeeld voor onreinheid en de bekoring tot wellust, de vlammende hand voor ziekte ergotisme. Deze attributen verwijzen naar Antonius' strijd tegen het kwaad

Auteur: Geert Vink
Illustraties:
Topografie

- De Middeleeuwse kapel van Maashees, gewijd aan St. Joris, werd in 1800 ter beschikking gesteld aan de katholieke inwoners en in 1804 verheven tot parochiekerk. In 1817 is de kerk herbouwd. Bij de kerkelijke inzegening werd de kerk gewijd aan St. Antonius Abt.

Verering

In de Volkskundige vragenlijst nummer 23 van het Meertens Instituut uit 1959 ( ' Volksgeneeskunde en volksweerkunde in verband met de heiligenverering' ) wordt de parochiekerk van Maashees enkele malen genoemd als locatie voor het offeren van varkenskoppen aan St. Antonius.  Van verering kan hier slechts met moeite worden gesproken; van een bedevaart al helemaal niet. Het gaat in Maashees om een betrekkelijk jonge gemeenschapsritueel dat gericht is op de versterking van de lokale identiteit.
 Antonius Abt wordt vaak voorgesteld als een monnik, getooid met een mus en een staf met daarop een tau-kruis. Meestal draagt hij in zijn rechterhand een getijdenboek. Aan zijn voeten staat vaak een varken of een smekende gelovige met een vlammende hand. Het varken is een zinnebeeld voor onreinheid en de bekoring tot wellust, de vlammende hand voor ziekte ergotisme. Deze attributen verwijzen naar Antonius' strijd tegen het kwaad.

Bronnen en literatuur

Literatuur: Peter Nissen: " Varkenskoppen voor Sint Antonius. Oude en nieuwe achtergronden van een Zuid-Nederlands ritueel ".  in: Léon van Liebergen en Wouter Prins: Antonius; 'De kleine en de grote'. (Uden: Museum voor Religieuze Kunst, 1995) p. 47 - 59.
Overige Bronnen: KDC BiN- diskw.- dossier, Maashees.

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.