Muiderberg, Lou de Palingboer

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: Lou de Palingboer
Datum: dinsdagmiddag, dinsdagavond
Periode: 20e eeuw
Religieuze context: Christelijk
Locatie: het Witte huis
Adres: Naarderstraatweg 2
Gemeente: Gooise Meren
Provincie: Noord-Holland
Bisdom: Haarlem-Amsterdam
Samenvatting:

Het Witte Huis, een groot vrijstaand herenhuis in Muiderberg, heeft van 1957 tot 1966 gediend als onderkomen van de groep of sekte van Louwrens Voorthuijzen (1898-1968), beter bekend als Lou de Palingboer. Lou woonde daar met zijn vrouw Mien Wiertz en enkele volgelingen. De activiteiten van de groep werden er uitgevoerd en het huis fungeerde als een soort pelgrimsoord voor de volgelingen die daar iedere dinsdagmiddag en -avond Lou konden bezoeken. 

Auteur: Peter Jan Margry ; Marga Pauwels
Illustraties:
Topografie

- In 1957 kocht een volgeling van Lou de Palingboer, de verzekeraar L.H. Voogt, een vervallen herenhuis in Muiderberg, het Witte Huis, gelegen aan de Naarderstraatweg nummer 2. Lou en zijn vrouw Mientje en een aantal van hun volgelingen gingen er wonen. De activiteiten van de groep vonden hier plaats en het huis werd een soort pelgrimsoord. Volgelingen, die uit heel  konden het huis iedere dinsdagmiddag en -avond bezoeken. Het pand werd in 1966 verkocht en is nu een woonhuis.
- Het Witte Huis is waarschijnlijk rond 1900 gebouwd. Het deed dienst als wachtlokaal annex café-restaurant ten tijde van de Gooische Stoomtram. 

Cultusobject

- Louwrens Voorthuijzen werd in 1898 geboren in een streng gereformeerd gezin. Hij groeide op in Breezand en had als kind al kritische vragen over het geloof. In zijn diensttijd werd hij omschreven als "passief en onevenwichtig". Hij wisselde vaak van beroep. In 1924 trouwde hij met een rijke boerendochter, Trijntje Tiel. Hij werd lid van een opwekkingsgemeente en liet zich wederdopen door onderdompeling in een kanaal. In 1927 had hij een mystieke ervaring aan het strand van de Zuiderzee. In de nacht zag hij een ster en hoorde daarbij de woorden "Zie het teken van de Zoon des Mensen". Daarna liep hij over een poel met drijfzand zonder erin weg te zakken. Toen hij later op deze plek terugkwam, zakte hij wel weg in het drijfzand. Voorthuijzen concludeerde uit zijn ervaringen dat hij een opdracht had gekregen: de mens redden uit de klauwen van Satan en hem de weg naar God wijzen. Intussen was zijn huwelijk met Trijntje Tiel niet gelukkig. In 1942 werd de officiële echtscheiding uitgesproken. Louwrens Voorthuijzen had toen al enige tijd een relatie met Mien (Mientje) Wiertz, met wie hij niet zou trouwen, maar die hij wel als zijn vrouw beschouwde en met wie hij twee zonen kreeg. Mien Wiertz spoorde hem aan om zijn goddelijke opdracht uit te voeren. Toen zij in 1950 in het ziekenhuis lag, kreeg Voorthuijzen opnieuw een mystieke ervaring. Hij ervoer dat hij de duivel in zichzelf had overwonnen en dat hij daardoor God geworden was. Hierna gaf hij zijn toenmalige beroep als zelfstandig visser op en nam hij een baan aan als visverkoper in Amsterdam. Vanachter zijn kraam verkondigde hij dat hij "het opstandingslichaam van Jezus Christus" was. Op deze manier werd hij bekend als Lou de Palingboer. Als mensen zich aangesproken voelden, zette hij het gesprek voort in een nabijgelegen koffiehuis. Zo ontstond er een kring van volgelingen. Vanaf 1954 hield hij bijeenkomsten in Frascati en De Brakke Grond. Zijn toepraken waren een mengeling van mystieke taal en Amsterdamse volkshumor. Daarbij had Lou de Palingboer een charismatische uitstraling. De beweging groeide tot 500 à 600 aanhangers. In 1957 kocht een volgeling een huis voor de Lou-groep, het Witte Huis in Muiderberg. Lou en Mientje en een aantal volgelingen gingen er wonen. De activiteiten van de groep vonden er plaats en de aanhangers uit heel Nederland konden iedere dinsdagmiddag en -avond Lou bezoeken. De Lou-groep werd in de periode van het Witte Huis meer georganiseerd. De aanhangers werden verdeeld in groepen met een verschillende mate van belangrijkheid (metgezellinnen, engelen, zonen en dochters). Voor vrouwen was er de mogelijkheid van het "aanliggen". Als zij zich enige tijd tegen de borst van Lou vlijden ontvingen ze zijn lichaamskracht en werden ze verlost van de duivel. Het doel van de volgelingen was om "in Lou" te komen. Lou verkondigde dat hij, als God, niet ziek kon worden en niet kon sterven. Sommige volgelingen dachten dat dit ook voor hen gold. In 1955 leidde dit tot de dood van een veertien maanden oud jongetje voor wie de ouders geen medische hulp hadden ingeroepen. Voor de volgelingen gold een verbod op seksueel verkeer. Dit leidde tot spanningen in huwelijken en tot echtscheidingen. Zowel het sterfgeval als de echtscheidingen hadden rechtszaken tot gevolg waar Louwrens Voorthuijzen bij betrokken was. De buitenwacht beschouwde de groep als een sekte, sommige aanhangers gaandeweg ook. Lou raakte steeds meer omstreden. Hij verhuisde met zijn naaste medewerkers naar het dorp America en in 1968 naar Agimont in België. Daar bleek dat hij ernstig ziek was. Er kwamen artsen bij Lou, maar de naaste medewerkers betwijfelden of ze een onsterfelijk iemand naar een ziekenhuis moesten brengen. Zo stierf Lou op 23 maart 1968. Hij ligt begraven in het dorpje Sclayn in de Ardennen. De aanhangers hielden in Frascati een persconferentie annex afscheidsceremonie onder het motto "Lou leeft!". Een deel van de aanhangers en Mien Wiertz zetten in België het werk van de groep voort. Mien Wiertz had de overtuiging dat Lou bezweken was aan de last van spanningen in de groep. 

Verering

- Lou de Palingboer hield toespraken voor belangstellenden en volgelingen, aanvankelijk als visverkoper op de Amsterdamse Dappermarkt, daarna in gelegenheden in Amsterdam zoals Frascati en De Brakke Grond en vanaf 1957 in het Witte Huis in Muiderberg. De inhoud was een mengeling van mystiek en Amsterdamse volkshumor. 
- Actieve volgelingen hielden zich bezig met getuigen en het verspreiden van de ideeën. Er werden krantjes verspreid en vanaf 1962 verscheen het gestencilde maandblad Lou. 

Bronnen en literatuur

Literatuur: 'Lou de Palingboer', in: Wim Zaal, Gods onkruid (Den Haag: Kruseman's Uitgeversmaatschappij, 1985) p. 73-107; J.T. Bremer, 150 jaar Anna Paulowna polder 1845-1995 (Schoorl: Pirola, 1995) p. 147-148.
Websites: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lou_de_Palingboer; https://www.encyclopediemuiderberg.nl/glossary/witte-huis-het/; https://anderetijden.nl/aflevering/434/De-God-die-Lou-heette. Geraadpleegd op 14-11-2023.
Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Muiderberg-Lou de Palingboer; mondelinge informatie van Van Diest pr. op 21-3-1997.

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.