Eersel, Mariakapel O.L. Vrouw van de Kempen

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: Mariakapel O.L. Vrouw van de Kempen
Datum:
Periode: 1464-1648; 1958-
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Markt Eersel
Adres: Markt 1, 5521 AJ
Gemeente: Eersel
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: 's-Hertogenbosch
Samenvatting:

In 1464 werd in Eersel een Mariakapel gebouwd. Tot de verovering van de Meyereij door Frederik Hendrik was de kapel een gebedsplaats ter ere van Maria. Vanaf 1648 deed de kapel dienst als raadhuis en opslag voor de brandweer. In 1957 kreeg de kapel, na restauratie, zijn oorspronkelijke functie terug. Geen bedevaartkarakter bekend.

Auteur: Frans Kroonenberghs
Illustraties:
Topografie

Al begin 14e eeuw stond er in Eersel, net buiten de oude kern, een houten Mariakapelletje. De edelman Dirck Haengreefs, en later in de 15e eeuw, Hendrik van Eyck uit Duizel, stelden de middelen beschikbaar om er een grotere uit baksteen opgetrokken kapel van te maken. In 1464 was de nieuwe kapel, in laatgotische bouwtrant, klaar. Zij werd gewijd als kerkelijk gebedshuis door de bisschop van Luik, toegewijd aan de heilige Maagd Maria, de heilige Catharina, de heilige Antonius Abt en de heilige Nicolaas. Het gebruik van de kapel bleef beperkt: op zondagen mochten er geen missen worden opgedragen. Na de mis werd de kapel gesloten. Door plunderingen en uitbraak van de pest tijdens de Tachtigjarige Oorlog was er lange tijd geen priester beschikbaar voor de kapel. Na de vrede van Münster in 1648 kwam er een protestantse overheersing in de streek en werd de uitoefening van de katholieke eredienst verboden. Lange tijd werd de kapel daarna gebruikt als gevangenis, als opslag voor de brandweer en tot 1957 als raadhuis. In 1917 dreigde sloop van het gebouw, maar dit werd voorkomen door Monumentenzorg, en een restauratie volgde. In 1957 werd de kapel weer teruggegeven aan de kerk en in 1958 werd zij door de bisschop van Den Bosch mgr. Mutsaerts weer ingewijd als Mariakapel onder de titel "Onze Lieve Vrouw van de Kempen". Het bleef een lokale devotiekapel.
 

 

Cultusobject

Het kapelletje is een eenbeukige kapel met driezijdige sluiting en een houten torentje op het dak. Het heeft eenvoudige steunberen, aan de westgevel overhoeks geplaatst. Inwendig een houten tongewelf. In het torentje een klok, in 1717 gegoten door Mamees Fremy. Bij de restauratie na 1917 kwamen er ramen in de zijgevels. In 1948, bij de herdenkingen van het twaalfde eeuwfeest van Eersel en het 300-jarig gebruik van de kapel als raadhuis, werden er zeven gebrandschilderde ramen van de Maastrichtse glazenier Daan Wildschut aangebracht. Het oorspronkelijke, verdwenen Mariabeeldje werd bij die gelegenheid vervangen door een barok exemplaar, afkomstig uit een begijnenwoninkje in Lier. Dit beeld werd in 1964 gestolen, weer teruggevonden en in 1975 opnieuw gestolen. Er bevindt zich thans in de kapel een replica van Harrie Boelaars. De kapel is een rijksmonument geworden.

Bronnen en literatuur

Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Eersel OLV.

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.