Egmond-Binnen, Pancratius

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: Pancratius
Datum: 12 mei
Periode: Middeleeuwen
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Abdij Egmond-Binnen
Adres:
Gemeente: Bergen
Provincie: Noord-Holland
Bisdom: Haarlem-Amsterdam
Samenvatting:

Onduidelijk is of er tijdens de Middeleeuwen in de Abdij van Egmond een Pancratiusviering plaatsvond. Van een bedevaartkarakter is in ieder geval geen sprake geweest.

Auteur: Frans Kroonenberghs
Illustraties:
Topografie
Cultusobject

-Pancratius (12 mei) was afkomstig uit Phrygië en vertrok in 304 naar Rome waar hij door paus Cornelius werd gedoopt en onderricht in de beginselen van het christelijk geloof. Pancratius werd omwille van zijn geloof rond 305 op 14-jarige leeftijd ter dood veroordeeld en onthoofd. Voor de ridders van de late middeleeuwen was Pancratius de patroon van het eens gegeven woord. Pancratius wordt gerekend tot de veertien noodhelpers. Hij werd sinds de 13e eeuw afgebeeld met zwaard en palmtak en sinds de 15e eeuw als Romeins soldaat of als ridder.
 

 

 

 

Verering

- Volgens sommige historici zou de Pancratiusverering in de Abdij van Egmond zijn overgebracht door monnikken van de St. -Baafsabdij te Gent. In de 10e eeuw trokken kloosterlingen vanuit Gent naar de abdij in Egmond. In Gent was in de daaropvolgende eeuwen een opbloei van de Pancratiusverering. In de abdij van Gent zouden zich ook relieken van Pancratius hebben bevonden.
- In een nogal onduidelijke beschrijving van een gebrandschilderd raam in de (nieuwe) Pancratiuskerk, waarop de schutspatroon is afgebeeld lezen we: ‘Pancratius werd in Nederland vooral bekend door de abdijen van Egmond en Utrecht(?), Castricum kreeg van de abdij Pancratius als patroon toegewezen’
- De eerste mededeling waaruit blijkt dat de verering van St. Pancratius in de abdij van Egmond bekend was, dateert uit 1136.

Bronnen en literatuur

Literatuur: A.L. Huisman, Die Verehrung des heiligen Pancratius in West- und Mitteleuropa, proefschrift UvA, Haarlem : Tjeenk Willink, 1938, p. 78-86; Stichting Werkgroep Oud-Castricum, 'De parochiekerk Sint Pancratius tot aan de Reformatie' in: Jaarboek, 15(1992), p. 4-16.
Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Egmond-Binnen Pancratius.

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.