Venray, Brigida

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: Brigida
Datum: 1 februari (zondag naastbij)
Periode: 18e eeuw - ca 1965
Religieuze context: christelijk
Locatie: onbekend
Adres: onbekend
Gemeente: Venray
Provincie: Limburg
Bisdom: Roermond
Samenvatting:

St. Brigida is patrones van het vee, in het bijzonder van paarden. De verering van deze heilige in Castenray dateert zeker vanaf het einde van de 18e eeuw. In de eerste helft van de 20e eeuw kende de feestdag van Brigida nog een grote toeloop van bedevaartgangers uit het plattelandsgebied rondom Venray en Horst. Na 1945 is de verering snel in betekenis afgenomen.

Auteur: P.J.A. van Meegeren, archivaris Venray, beheerder oud-archie
Illustraties:
Topografie

Een oud schrift vermeldt dat op 23 januari 1434 "in het dorp Casterloe van de parochie van
Venraede in het Luikse Diocees" een gewijd altaar gesticht werd "ter ere en tot lof van God, de
Almachtige en de Zalige Apostel Matthias, in eerder aangewezen, onlangs gewijde Kapel…". Al
eeuwenlang wordt de H. Matthias dus in Castenray vereerd. Een andere heilige, die in de
Castenrayse kapel werd aangeroepen, was de H. Brigida. Een grote sterfte van het vee
bracht in 1775 van heinde en verre pelgrims naar het bedevaartsoord, om te bidden tot de
patrones van het vee. Deze verering duurde tot na de Tweede Wereldoorlog. Tot 1965 was
de feestdag van de H. Brigida nog opgenomen in de parochieliturgie.

 

Cultusobject

- Een Brigidareliek werd op 19 oktober 1863 aan de kapel geschonken. De anoniem gebleven gever ontving uit dankbaarheid een bedrag van vijf frank. De reliek was in 1999 niet meer aanwezig.
- In een kerkinventaris uit 1836 is sprake van een - nu verdwenen - ouder beeld van St. Brigida, waarvoor in 1845 een nieuw zijden kleed werd aangekocht en in 1866 een houten kroontje. Dit beeld werd vervangen door een nieuw beeld dat in augustus 1899 met geldelijke steun van de broederschap van St. Brigida door het kerkbestuur werd aangekocht. Over de herkomst van dit beeld is verder niets bekend. Wel is de aanschafprijs geregistreerd: ƒ63,88. Dit Brigidabeeld stond tot 1944 op een console ter linkerzijde op het priesterkoor.
- In 1997 stond een houten neogotisch Brigidabeeld op een console aan de zuidzijde van het schip. De heilige is afgebeeld als abdis, met een staf in de hand. Niet duidelijk is of dit nog het in 1899 aangeschafte beeld is of dat er na de verwoesting van de kerk in 1944 een nieuw beeld moest worden verworven.

Verering

Ieder jaar, op de tweede zaterdag na Pasen, wordt de Brigida-den in Noorbeek geplant. Dit ter herinnering aan de gevreesde veeziekte de pest die in 1634 in Noorbeek heerstte. De H. Brigida werd aangeroepen om deze ziekte uit te roeien, wat ook gebeurde.

Bronnen en literatuur

Website :Stichting Heemkundig Genootschap Castenray; Meertens Instituut: https://www.meertens.knaw.nl.bedevaart>bol>plaats Castenray
KDC BiN - diskw.-dossier Venray

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.