Venray, H. Thomas

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: H. Thomas
Datum: 3 juli
Periode:
Religieuze context: christelijk
Locatie: onbekend
Adres:
Gemeente: Venray
Provincie: Limburg
Bisdom: Roermond
Samenvatting:

- Hij is patroon van India en het Verre Oosten, van de Kerkelijke Staat, van Portugal en van São Tomé e Príncipe; daarnaast van de steden Goa (voorheen Portugese enclave aan de westkust van India en in de 16e en 17e eeuw uitvalsbasis voor vele Europese missionarissen) van de Italiaanse steden Parma en Urbino en van Letland’s hoofdstad Riga.
- Daarnaast is hij beschermheilige van architecten, bouwmeesters, aannemers bouwvakarbeiders, landmeters, metselaars, steenhouwers, timmerlieden en alle beroepsgroepen die met de bouw te maken hebben; bovendien van theologen, die immers in hun geschriften ook een bouwwerk oprichten voor de Heer! Zijn voorspraak wordt ingeroepen tegen blindheid, oogziekten, rugpijnen en tegen ongelovigheid.

- Hij wordt afgebeeld met blote voeten (apostel); boek; hellebaard, lans of spies (zijn legendarische martelwerktuig); winkelhaak (attribuut behorend bij bouwmeesters en architecten); soms een paleisje of kerkje; met de inscriptie ‘India’; zijn hand in Jezus’ zijde leggend; met Maria die hem haar gordel schenkt.

 

Auteur: Geert Vink
Illustraties:
Topografie

- Behalve de summiere verwijzingen in de evangelies weten wij niets met zekerheid omtrent het leven van Tomas. Volgens de traditie heeft hij India gekerstend. Zijn feest wordt gevierd op 3 juli, de dag waarop zijn lichaam naar Edessa werd overgebracht.
- De heilige Thomas was een visser uit Galilea en de evangelisten noemen hem slechts bij hun opsomming van de apostelen. Uit zijn naam mogen we afleiden dat hij tot een tweeling behoorde. Thomas is immers afgeleid van het Aramese ‘toma’, wat tweeling betekent. In het Johannesevangelie wordt hij ook wel Didymus genoemd werd, wat de Griekse vertaling is van ‘tweeling’.
- Ook bestaan er diverse apocriefe geschriften die aan Thomas zijn toegeschreven. De Apocalyps van Thomas, het Thomas-evangelie en de Handelingen van Thomas. Deze geschriften worden door de kerk echter niet als authentiek erkend.
- Een Legende: er is een traditie die gebruik maakt van het verhaal van Maria’s sterfbed en ten-hemelopneming om de apostel Thomas te rehabiliteren. Hij had immers destijds zijn tien medeleerlingen niet geloofd, toen zij hem vertelden dat ze de verrezen Heer hadden gezien. Welnu, omdat Thomas helemaal vanuit India moest komen naar Maria’s overlijden, werd hij door een engel meegevoerd langs de hemelboog. Hij zou echter te laat zijn, want in die tussentijd overleed Jezus’ moeder. Zij werd door engelen ten hemel opgenomen. (Op afbeeldingen is het haast altijd de verheerlijkte Jezus zelf die, achter haar sterfbed staande, de ziel van Maria als een klein kind op zijn arm draagt. Mooie omkering van de klassieke afbeelding van Maria met het kind Jezus op haar arm!). Zo kwam het dat Maria’s en Thomas’ route elkaar in het luchtruim kruisten. Maria wierp Thomas haar sluier toe, als bewijs dat zij in de hemel was opgenomen. Maar zelfs met dat bewijsstuk in handen, werd hij door de andere elf leerlingen niet geloofd. Ze begaven zich dus naar Maria’ graf en bevonden het zoals Thomas het hun had aangekondigd. En daarmee stonden de leerlingen weer quitte!
- In een andere versie wierp Maria hem haar gordelriem toe. Thomas toonde deze aan zijn medediscipelen en ze geloofden.

 

 

 

 

Verering

- Thomas’ relieken zouden aanvankelijk zijn overgebracht naar de Perzische stad Edessa. Sinds de middeleeuwen zouden zich ook reliquieën bevinden in de Italiaanse stad Ortona (bij Pescara). Er zijn nog andere plaatsen, die er prat op gaan (gedeelten van) zijn stoffelijk overschot rijk te zijn.
- Sinds de kalenderhervorming van het Tweede Vaticaans Concilie in 1969 is zijn traditionele feestdag van 21 december midden in de winter verplaatst naar 3 juli, vanouds de datum van de overbrenging van zijn relieken naar Edessa.

Bronnen en literatuur
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.