Fellenoord, O.L. Vrouw

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: O.L. Vrouw Open Street Maps
Datum: n.v.t.
Periode: 1935 -
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Parochiekerk van Sint Antonius van Padua (Fellenoordkerk) / St. Pauluskerk / St. Petruskerk
Adres: Sint Petruskerk: Kloosterdreef 29, 5623 DB Eindhoven
Gemeente: Eindhoven
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: 's-Hertogenbosch
Samenvatting:

Rond 1850 werd in de rivier de Dommel door een molenaar een Mariabeeld gevonden. Dit kwam via zijn familie in de jaren '30 in bezit van de Fellenoordkerk in Eindhoven. Het beeld werd gerestaureerd en kreeg een plaatsje in de kerk. De devotie tot Maria kwam vooral van de plaatselijke parochianen. Van een bedevaartkarakter is nooit sprake geweest.

Auteur: Frans Kroonenberghs
Illustraties:
Topografie

- Rond 1850 werd door Johan Notten, de molenaar van de Woenselse watermolen aan de Dommel, of door zijn knecht, een eikenhouten Mariabeeld in het water gevonden. Het verweerde beeld was misschien afkomstig van het klooster Mariënhage waar het bij de Beeldenstorm in het water zou zijn terechtgekomen. De molenaar gaf het beeld een plekje in zijn huis. Toen hij niet lang daarna ernstig ziek werd, bad zijn gezin tot het Mariabeeld voor genezing. Hij genas en het beeld bleef binnen zijn familie bewaard. In de jaren '30 van de 20e eeuw werd het beeld geschonken aan de Fellenoordkerk in Eindhoven. Daar stond het tot de sloop van de kerk in 1973. Het beeld kwam vervolgens terecht in de Sint Pauluskerk, en na sluiting van ook deze kerk, in de Mariakapel van de Sint Petruskerk te Woensel.
- De Fellenoordkerk, die officieel de naam van Antonius van Paduakerk droeg, stond aan het begin van de Boschdijk in de wijk Fellenoord in Eindhoven. Ze is tussen 1907 en 1909 gebouwd in voornamelijk neoromaanse vormen naar een ontwerp van architect Jos. Margry. De Fellenoordkerk deed dienst als kerk van 1909-1971 en werd in 1973 afgebroken. Zie voor de Fellenoordkerk verder: Fellenoord, H. Rochus.
- De Sint Pauluskerk was een neoromaanse kerk naar ontwerp van architect Hubert van Groenendaal, die is ingezegend in 1924 en gelegen was in aan de Boschdijk 324 in Eindhoven. In 1995 werd de kerk buiten gebruik gesteld en in 1996 gesloopt. Daarna hadden de gelovigen tot 2008-2009 de beschikking over het Kerkwijkcentrum Sint-Paulus aan de Boschdijk 354. In 2010 werd dit gebouw officieel aan de katholieke eredienst onttrokken.
- De Sint Petruskerk is een neogotische kruisbasiliek naar ontwerp van architect H.J. van Tulder. De kerk werd in gebruik genomen in 1876 en is gelegen aan de Kloosterdreef 29 in Eindhoven. Tijdens de bouwwerkzaamheden stortte de toren in, waarna in 1912-1913 een nieuwe toren werd gebouwd naar ontwerp van architect L.P.J. Kooken. In 1956 werd een Mariakapel aangebouwd ter gelegenheid van het 40-jarig priesterfeest van pastoor Suetens. Deze kapel werd in 2015 opgeknapt en verbouwd zodat ze overdag toegankelijk is zonder dat bezoekers verder de kerk in kunnen. Bij deze gelegenheid kreeg het Mariabeeld, dat al vanaf 2012 in de Sint Petruskerk was, een plaats in de Mariakapel. 

Cultusobject

- Het één meter hoge beeld was totaal verweerd bij opvissing uit de Dommel. Het leek  een stuk hout maar de molenaarsvrouw herkende er de contouren in van een Mariabeeld met kindje Jezus. Het beeld bleef tientallen jaren in bezit van de familie Notten. De laatste eigenaar, kerkmeester Johan Notten in de parochie van Fellenoord, schonk het beeld in 1934 aan de pastoor van zijn kerk. Het was inmiddels totaal vergaan maar beeldhouwer Jos Kuypers uit Den Bosch toonde zich bereid om het beeld te restaureren. Rond het oude Mariabeeld werd een nieuw beeld gemodelleerd. De polychromie werd verricht door de schilder J. Lelyveld uit Den Bosch. Na restauratie kwam het beeld enkele weken in de kapel van de Zusters in de Hemelryken te staan. In april 1935 werd het beeld in een processie naar de Sint-Antonius van Paduakerk op Fellenoord gebracht. Daar werd het beeld in een plechtige dienst gewijd en had de toewijding van de parochie aan Maria plaats. In 1973 werd de kerk gesloopt. Het beeld werd overgebracht, eerst naar de Sint Pauluskerk, later naar de Sint Petruskerk, waar het in de Mariakapel geplaatst werd. Bij nader onderzoek in 2015 bleek het oude beeld uit de 15e eeuw te stammen.

Verering

- Het oude Mariabeeld werd eerst jarenlang bij de familie Notten vereerd, tot het uiteindelijk daar op zolder belandde. In de Fellenoordkerk werd de devotie tot Maria vooral door enkele pastoors levendig gehouden, vooral ook door het laten vervaardigen van devotieprentjes. In 2017 werd van het beeld een 3D-scan gemaakt. Met behulp van deze scan werden kleine Mariabeeldjes gegoten die in de Sint Petruskerk verkocht werden. Hier was veel belangstelling voor. De devotie bestaat nog vooral uit het neerleggen van bloemen, het aansteken van een kaarsje of het bidden voor het heil van een zieke. De kapel is dus vooral een plaats die de gelovigen troost, hoop en steun biedt.

Bronnen en literatuur

Literatuur: J. Kuypers, Lieve vrouwkes van Brabant (Maastricht/Vroenhoven: Van Aelst, 1938) p. 27-32; J. van Oorschot, Eindhoven, een samenleving in verandering (Eindhoven: Gemeente Eindhoven, 1982) dl. II, p. 772.
Websites: https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Pauluskerk_(Eindhoven); https://reliwiki.nl/index.php/Eindhoven,_Boschdijk_354_-_Paulus; https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Petruskerk_(Eindhoven); 
https://reliwiki.nl/index.php/Eindhoven,_Kloosterdreef_29_-_Petrus%27_Stoel_te_Antiochi%C3%AB; 
https://over.vriendensintpetrus.nl/de-mariakapel/.
Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Fellenoord-OLV+Rochus.

Laatste mutatie 28-07-2025
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.