Waalre, Willibrord

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: Willibrord
Datum: begin november
Periode: onbekend
Religieuze context: christelijk
Locatie: onbekend
Adres: onbekend
Gemeente: Waalre
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: 's- Hertogenbosch
Samenvatting:

Geen bedevaart

Auteur: Geert Vink
Illustraties:
Topografie

- Al vroegtijdig heeft de abt van Echternach zijn heerlijkheden in Brabant aan leeken overgedragen. De Sint Willibrordsheerlijkheid Alphen is ingelijfd bij de Baronie van Breda. De abt behield sindsdien in Brabant slechts de eigendom van het Willibrordseigen. Die is hij zelfs mogen blijven houden na de Vrede van Munster (1648). Omdat hij een buitenlander was, konden de protestanten zijn bezittingen niet verbeurd verklaren. Hij is dan ook in Brabant cijnsen en tienden blijven innen tot aan de opheffing van de abdij van Sint Willibrord door de Fransen in 1794.
De Willibrorduskapel in Waalre.
- Het Romaanse gedeelte van het kerkje, dat men in de gothische ruimte rond het eregraf (gewijd aan de Brabantse gesneuvelden)  voor zich ziet, is ingericht als Willibrorduskapel; op de herdenkingsdagen wordt aan het eenvoudige altaar de H. Mis gelezen.

Cultusobject

- In de reliekenschat van de Dom van Utrecht bevonden zich in 1525 relieken van bisschop Willibrord, bestaande uit fragmenten van zijn vlees, botten, kazuifel en schoeisel, bewaard in een met fijn linnen omwikkeld en met N gemerkt etui.[18] Sinds 2002 vindt er weer een jaarlijkse processie in Utrecht plaats waarbij een reliekschrijn met enkele delen van het gebeente van Willibrord wordt rondgedragen door de stad.

Verering

Verering van Willibrord
- Al gauw na zijn dood werd Willibrord in Echternach als heilige vereerd. Zijn graf groeide uit tot pelgrimsplaats, zodanig dat in 800 de bescheiden Merovingische kerk al plaats moest maken voor een grotere Karolingische kerk van 60 meter lang met drie zijbeuken. Er zijn twee hagiografieën over hem geschreven, de eerste rond 795 door Alcuin en de tweede, 300 jaar later, door Abt Thiofrid. Deze verhalen onder andere legendes en noemen wonderen rond Willibrord zodat hij aanzienlijk aan roem en verering won in de Europese kloosters aan deze kant van de Alpen. De Willibrordsputten en bronnen die zijn bekeringswerk op zijn "peregrinatio" markeerden, bezocht men ter genezing van zenuwaandoeningen, vooral die van kinderen. Vandaag nog dragen veel kerkparochies in België, Nederland en langs de Beneden- Rijn (Niederrhein), die verbonden waren met het klooster van Echternach, de naam Sint-Willibrordus. Een voorbeeld daarvan zijn de parochies Berchem, Eersel, Deurne en Bakel, waar gronden en goederen aan Willibrord werden geschonken.
- Bedevaartgangers die in Echternach deelnemen aan de springprocessie, tonen ook nu nog hun trouw aan de patroonheilige. Het 'springen' bestaat uit verende stappen naar voren, afwisselend met de linker- en de rechtervoet, door sommigen aangevuld met kleine tussenpas en zelfs een schop of 'kick'. Sinds 1947 wordt niet meer gelopen met drie passen voorwaarts en twee achterwaarts, de zogenaamde 'berendans'. Die berendans leidde door het grote aantal deelnemers tot chaos. Elk jaar vindt deze processie met duizenden deelnemers (ongeveer acht- tot twaalfduizend) en bezoekers plaats op de dinsdag na Pinksteren ter nagedachtenis aan Willibrord.
De DEVOTIE tot Sint Willibrord in West-Brabant.
- Over een van de voogden van de abt van Echternach bestaat een aardige geschiedenis, die ons laat zien op welke romantische wijze de verering van Sint Willibrord in West-Noord-Brabant is ingevoerd.
- Omstreeks het jaar 1100 was Hendrik, graaf van Namen en van Laroche (in de Belgische provincie Luxemburg), voogd van de abdij Echternach en van de abdij Stavelot-Malmedy (in de provincie Luik). Bij zijn jaarlijkse bezoeken aan Alphen bracht voogd Hendrik wel eens zijn dochter Beatrix mee. Samen waren ze dan te gast bij Hendrik, heer van het naburige Breda. Die bezoeken hebben geleid tot een huwelijk tussen Beatrix van Namen en de jonge Engelbrecht van Breda. Omstreeks die tijd (in of vóór 1116) heeft Hendrik van Breda in Klein-Zundert een kerk laten bouwen en haar toegewijd aan Sint Willibrord. Dat was de eerste Sint Willibrordskerk in West-Noord-Brabant.

 

 

Bronnen en literatuur

Literatuur: Dr. P.C. Boeren: ' Sint Willibrord apostel van Brabant' ; W. Bannenberg /A . Dams e.a. : Parochie H. Willibrordus Waalre. 60 jaar kerk, 1924-1984. Waalre 1984, broch. or. omsl., 48 p. litt. ills;  Ant. Coolen: Waalre's oud Willibrordskerkje. Herdenkingskapel van Brabant's gesneuvelden, Eindhoven z.j. (1946) broch. or. omsl. , 16 p. met foto's van Martien Coppens.

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.