Wittem, Kardinaal van Rossum

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: Kardinaal van Rossum
Datum: onbekend
Periode: onbekend
Religieuze context: christelijk
Locatie: klooster Wittem
Adres: Wittemer Allee 32, Wittem
Gemeente: Gulpen-Wittem
Provincie: Limburg
Bisdom: Roermond
Samenvatting:

Kardinaal van Rossum was lid van de congregatie der Redemptoristen. Hij was jarenlang prefect van de Propagande Fide in Rome.
Hij is begraven in het klooster te Wittem, waar wel enige verering rond zijn persoon bestond, maar geen echte cultus, laat staan een bedevaart.

Auteur: Geert Vink
Illustraties:
Topografie

- Wittem is een dorp in Zuid-Limburg aan de rijksweg naar Maastricht, beroemd om zijn landschap, zijn drie kastelen en het redemptoristenklooster te Wittem. 
- Klooster Wittem was van Congregatie van de Allerheiligste Verlosser, de Redemptoristen. Zowel klooster als bijbehorende kerk zijn een rijksmonument. De locatie geldt als bedevaartsoord waar de heilige Gerardus van Majella (1726-1755) wordt vereerd. 
- Er werd ook een klein museum opgericht dat zijn naam droeg: Kardinaal van Rossum Museum. Na zijn dood liet kardinaal van Rossum zijn pontificalia na aan het klooster te Wittem. In het museum werden allerlei realia tentoongesteld die afkomstig waren uit de persoonlijke nalatenschap van kardinaal Van Rossum. Tot in de jaren zestig werd het museum regelmatig bezocht door wandelaars, toeristen en pelgrims die het graf van kardinaal Van Rossum kwamen bezoeken of de heilige Gerardus Majella kwamen vereren.
- In de crypte van de kloosterkerk te Wittem ligt kardinaal W.M. van Rossum, de eerste Nederlandse kardinaal na de reformatie, begraven onder een grafmonument dat werd gebeeldhouwd door de Italiaanse kunstenaar Enrico Quattrini en zijn zoon Carlo. De crypte is toegankelijk via een trap in de achtergevel van het klooster.

Cultusobject

- Na zijn studies en priesterwijding (1879) werd Wilhelmus M. van Rossum (Zwolle 1854 - Maastricht 1932 ) was in 1879 in Wittem tot priester gewijd; later, professor aan opleidingen van zijn congregatie. In plaats van een benoeming in de missie van Brazilië werd hij door het generaal bestuur van de Redemptoristen naar Rome geroepen. In Rome vervulde hij een aantal functies voor zijn eigen orde en voor het Vaticaan. In 1911 benoemde paus Benedictus XV hem tot kardinaal. Deze benoeming werd in Nederland met grote instemming begroet. Het was immers lang geleden dat een landgenoot tot zo'n hoge functie werd geroepen. De loopbaan van Van Rossum bij het Vaticaan bereikte een hoogtepunt in 1918. Hij werd toen prefect van de Congregatie 'de Propaganda Fide', de verkondiging van het geloof. Hij was onder de pausen Benedictus XV en Pius XI de strateeg van de missionering. In die hoge functie inspireerde hij de pausen bij het schrijven van encyclieken over de missie, stimuleerde hij de bouw van seminaries in missiegebieden en haalde hij ordes en congregaties over om hun missiegebieden uit te breiden. Tevens bevorderde hij de oprichting van missiegenootschappen die op parochieel niveau gesteund werden door veel katholieken. Hij propageerde onder andere het St. Petrus-Liefdeswerk, dat de opleiding van inheemse missionarissen bekostigde. De activiteiten van Van Rossurn speelden zich dus vooral af in de wereldkerk.
- Een enkele keer bezocht kardinaal Van Rossum zijn vaderland. Zijn eerste officiële bezoek was in 1913. De kardinaal werd hier, ongewild, betrokken bij de activiteiten van de katholieke integralisten. Deze behoudende groepering schuwde geen enkel middel om alles wat zweemde naar modernisme te veroordelen. Vernieuwende ideeën, gedachten en personen werden door hen gezien als een directe bedreiging van het katholieke gedachtegoed. De integralisten meenden in kardinaal Van Rossum een medestander te vinden, maar Van Rossum maakte in een aantal toespraken en interviews echter duidelijk dat hij tegenstander was.
- In 1924 was kardinaal Van Rossum nogmaals officieel in het land. Namens de paus was hij voorzitter op het Internationaal. Eucharistisch Congres dat van 2 tot en met 27 juli in Amsterdam gehouden werd. In 1932 was hij in dezelfde hoedanigheid op het Internationaal Eucharistisch Congres in Kopenhagen. Op de terugweg werd hij wegens ziekte opgenomen in het ziekenhuis van Maastricht. Daar overleed hij op 30 augustus. Het Redemptoristenklooster in Wittem bleef immer een thuishaven voor Van Rossum, daar kwam dan ook het monument voor hem te staan. 

Bronnen en literatuur

Literatuur: Vefie Poels, De rode paus. Biografie van Willem van Rossum CSSR (1854 - 1931) (Nijmegen; Valkhof Pers, 2021) [also in Englih: Red Pope. A Biography of Cardinal Willem van Rossum C.SsR. (1854-1932), open access.
Overige bronnen: KDC BiN-diskw-dossier Nijmegen.

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.