Zaltbommel, H. Kiliaan

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: H. Kiliaan
Datum: 8 juli
Periode: 14e t/m 16e eeuw
Religieuze context: christelijk
Locatie: Oensel, ten oosten van Zaltbommel
Adres: onbekend
Gemeente: Zaltbommel
Provincie: Gelderland
Bisdom: Utrecht
Samenvatting:

Oensel was eens een vereringsplaats van de H. Kiliaan, maar geen bedevaartplaats.

Auteur: M.F. Bams-van der Staaij; Geert Vink
Illustraties:
Topografie
Cultusobject

- Een heiligenleven van Kiliaan meldt zijn komst in het huidige Würzburg als missioneringsgebied. Vervolgens gaat  Kiliaan met zijn gezellen naar Rome om aan de op 21 oktober 686 aangetreden paus Conon toestemming voor dit missioneren te vragen. De toestemming werd gegeven en  Kiliaan gaat terug naar Würzburg waar zijn werk vruchten afwierp. De Merovingische hertog Gozbert en een aantal volgelingen lieten zich dopen. Kiliaan en twee gezellen (Totnan en Kolonaat) worden er ter dood gebracht.
- In 752 werd het gebeente van de drie martelaren door Burchard, de eerste bisschop van Würzburg, overgebracht naar de Mariakerk op de berg. Dit was de kerk van Burchard. In 788 vindt er weer een translatie plaats en wel naar de Salvatordom (nu Neumünster). Deze was gebouwd op de plaats waar de moord krap een eeuw eerder had plaats gevonden. Bij deze translatie van de eerste heilige van het Rijksgebied aan de rechter Rijnoever was Karel de Grote aanwezig. Nog in de 8e eeuw gaan relieken naar Paderborn, waar Karel de Grote een Pfalz had laten bouwen.
- Sint Kiliaan wordt aangeroepen bij jicht, rheuma en oogklachten.
 

Verering

- Plaatsen waar zijn verering voorheen in de Nederlanden wel en thans niet meer voorkomt zijn o.a. Nijvel, en Oensel bij Zaltbommel. Hoe de verering in Oensel terecht is gekomen is ondanks onderzoek niet gevonden. Wellicht bestonden daar relaties met Paderborn en bisschop Meinwerk, die de buurt van Zaltbommel bezittingen had. Ook is het mogelijk dat een persoonlijke devotie tot Sint Kiliaan aan de stichting ten grondslag ligt.

Bronnen en literatuur

Literatuur: bronneninventarisatie van de hand van M. F. Bams-van der Staaij, 'Drie of vier middeleeuwse kapellen buiten de muren van de stad Zaltbommel'. [datum??]
Overige Bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Zaltbommel.

Laatste mutatie 09-02-2025
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.