Eindhoven, H. Rita van Cascia

Cultusobject: H. Rita van Cascia Open Street Maps
Datum: 22 mei
Periode: 1950 - ca. 1995
Religieuze context: Christelijk
Locatie: St. Ritakapel in de kerk van het H.Hart van Jezus van het augustijnerklooster Mariënhage (Paterskerk)
Adres: Augustijnendreef 15, 5611 CS Eindhoven
Gemeente: Eindhoven
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: 's-Hertogenbosch
Samenvatting: Sinds 1950 werd Rita er aangeroepen als patrones van moeilijke en hopeloze zaken. Terwijl de verering van Nicolaas van Tolentijn in Eindhoven in hoofdzaak werd gedragen door boeren uit de omgeving, behoorde de verering van Rita meer tot het domein van de inwoners van groot-Eindhoven zelf.
Auteur: A.K. de Meijer; P.J. Margry
Illustraties:
Topografie - Plattegrond ⟶ Eindhoven, O.L. Vrouw Presentatie.
- Bij het klooster van de reguliere kanunniken van St. Augustinus (Mariënhage) werd in 1897-1898 een neogotische kerk gebouwd door P. Bekkers en zijn medewerker J. Hegener. De kerk is toegewijd aan het H. Hart van Jezus. Onder de toren van de kerk werd in 1957 een houten Ritakapel gemaakt voor haar beeltenis. Deze werd na een brand in 1973 in steen herbouwd. Voor meer topografische gegevens, zie ⟶ Eindhoven, Nicolaas van Tolentijn.
↑ top
Cultusobject - Zie voor St. Rita ⟶ Boskant.
- Enkele relieken van Rita's gebeente worden in de sacristie bewaard. Deze worden op 22 mei getoond om door de bedevaartgangers te worden vereerd.
- Een houten Ritabeeld stond in de kapel totdat het samen met het houten omhulsel in 1973 als gevolg van baldadigheid verbrandde. Een nieuw neogotisch gipsen Ritabeeld (1,57 m), afkomstig uit de in 1972 gesloten St. Monicakerk te Utrecht, staat er sindsdien opgesteld. Na de sluiting van de kerk in 2017 werd het beeld in 2018 in het Ritaheiligdom van ⟶ Boskant ondergebracht.
↑ top
Verering - De bedevaart en de verering van de Eindhovenaren begon op gang te komen na het vijftigjarig jubileum in 1950 van Rita's heiligverklaring. In dat jaar kwam er een aparte Ritakapel onder de toren van de kerk gereed. De grote promotor was pater Ivo Kruijver o.s.a. (1914-1973), in die jaren rector van de Paterskerk. Negen donderdagen voor de 22e mei preekte hij in de mis van 8.00 uur over de heilige en vermeldde iedere keer welke gebedsverhoringen hij in de afgelopen week vernomen had. Op de feestdag zelf, waaraan een triduum voorafging, stroomden Eindhovenaren en vereerders van verder weg toe voor de plechtige hoogmis. Honderden rode en witte rozen werden gewijd en uitgedeeld. Velen gingen daarna naar het klooster om beeldjes, prentjes, medailles, gebedenboekjes en andere devotionalia te kopen en gebedsintenties op te geven. Tot 1963 werd de feestdag 's avonds besloten door een plechtig lof met feestpredikatie en volgde een kleine processie door de kerk met een bloemenhulde aan het Ritabeeld. Waren er in 1981 nog ongeveer 250 mensen bij de feestviering, anno 1996 komt er een honderdtal op 22 mei naar de kerk.
- Het hele jaar door komt men aan het klooster Ritarozen in gedroogde vorm en gewijde Ritaolie voor de zieken halen. In 1981 werden er 600 gele rozen gewijd, waarvan de meeste de dag zelf werden meegenomen. Van de devotionalia neemt men dan tevens iets mee.
- De Ritadevotie stond altijd enigszins in de schaduw van de verering van (⟶ Eindhoven) Nicolaas van Tolentijn en bleef ook altijd aanzienlijk minder druk bezocht. Aan de andere kant blijkt het aantal gebedsverhoringen, toegeschreven aan Rita, weer groter dan die aan Nicolaas. Tussen 1952 en 1959 werden ze bijgehouden en zijn er honderden ingeschreven in een register. Het grootste deel van de betrokken personen was afkomstig uit de stad en de directe randgemeenten.
- Over het verdere verloop en einde van de cultus is weinig bekend; van enige verering was tot in jaren 1990 nog sprake.
↑ top
Materiële cultuur Devotioneel drukwerk
- Levensbeschrijvingen: 1 L.Tardi o.s.a., Leven van de H. Rita van Cascia, in het hollandsch overgezet door F.J.P.G. van Etten osa (Breda: E. van Waes 1900; 190 p.); 2 Beknopt verhaal van het leven en de mirakelen der H Rita van Cassia (Gent: augustijnen, 1901; 80 p.; herdr.: Gent 1927, 1931, 1938, 1940, 1945, 1946, 1953, 1960, 1965, 1972, 1975); 3 L. Richard, Rozen krans of geestelijke oefeningen voor de vijftien donderdagen van de H. Rita van Cassia (Gent: augustijnen, 1931, 84 p.); 4 A.van den Born o.s.a., H. Rita van Cassia, augustijner kloosterzuster (Gent: augustijnen, 1938; 144 p. herdr.: Gent 1941, 1943, 1946, 1952); 5 Leven en novene van de H.Rita van Cascia (Eindhoven: augustijnen, 1941; 35 p.); 6 I. Kruijver o.s.a., Rita (Tilburg: Bergmans, 1955; 227 p.); 7 [P. Braem o.s.a.], H. Rita van Cascia (Gent: augustijnen, 1982; 72 p.).
- Gebedenboekjes: 1 F.J.P.G.van Etten o.s.a., Novene ter eere van de H.Rita (Utrecht 1900; 32 p.); 2 Gebedenboekje ter ere van de H. Rita van Cascia (Eindhoven: augustijnen, 1958; 36 p.).
- Devotieprenten: alle ca. 7 x 11,5 cm en anno 1996 verkrijgbaar: 1 gemaakt naar een schilderij van Tito Troja, het Ritaklooster te Cascia (met impr. van Henricus van Utrecht 28 November 1907); 2 en 3 gemaakt naar tekeningen met de kerk en het college van Kontich bij Antwerpen (edition Maredret); 4 gemaakt naar een tekening van Rita van Leo Lewi, uitgave van het augustijnenklooster te Kontich ; 5 gemaakt naar een gekleurde houtsnede van Huub Levigne, Maastricht, uit de serie van zes augustijnse heiligen [ca. 1955?]; 6 gemaakt naar een opalineschildering van Charles Eyck, gemaakt voor de kapel van het St. Thomascollege te Venlo, [ca. 1960?], tegenwoordig bewaard in het klooster Mariënhage te Eindhoven; 7 gemaakt naar een schildering op de houten sarcofaag van Rita van kort na 1457 [ca. 1970?].
- Liederen: drie liederen zijn in 1953 gemaakt door Joost Reuten o.s.a. te Eindhoven: Liederen ter ere van de H. Rita, op melodie van O Hart voor ons gebroken.
- Sint Rita-offerkastje (17 x 15 cm; in Amsterdamse Schoolstijl) van de paters Augustijnen in Eindhoven, ten behoeve van de priesterstudies. Aan de bovenzijde de tekst: 'Priester Sudiebeurs Paters Augustijnen' en een getekende klok met daarin de naam 'S. Rita'


↑ top
Bronnen en literatuur Archivalia: Eindhoven, archief klooster Mariënhage: dagboeken van het convent.
Literatuur: Analecta Augustiniana Provinciae Neerlandicae 20 (1957) nr. 2, 53, nieuws van de huizen; over de inrichting van de Ritakapel in 1957); C. Alonso o.s.a., Saggio bibliografico su Santa Rita (Cascia: Monastero di S. Rita, 1978); P.J. Margry, Bedevaartplaatsen in Noord-Brabant (Eindhoven: Bura Boeken, 1982) p. 101-102, 333; B. Rano o.s.a., Santa Rita. 'Estudio histórico crítico sobre sus primeras biografías y sobre la vida', in: Archivo Agustiniano 73 (Valladolid 1989) p. 53-135.
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Eindhoven-Rita.

↑ top
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.