Tungelroy, St. Barbara

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: St. Barbara
Datum: 4 december
Periode: 2 december 1793 - ca 1960
Religieuze context: christelijk
Locatie: Barbarakerk in Tungelroy
Adres: Tungeler Dorpstraat 66, Weert
Gemeente: Weert
Provincie: Limburg
Bisdom: Roermond
Samenvatting:

Omstreeks 1960 kwam er na meer dan 140 jaar een einde aan de St. Barbaraverering in Tungelroy.
Geen bedevaartplaats.

Auteur: Geert Vink
Illustraties:
Topografie

Reeds in 1558 was er een "Sinte Barbara Capell tot Tongelroy". Deze kapel lag aan de Maaseikerweg/Tuurkesweg. Vanaf 1786 werden in deze kapel de relikwieën van de H. Barbara bewaard. Deze kapel werd in 1792 afgebroken. Het bruikbaar materiaal werd gebruikt voor de bouw van een nieuwe kerk (thans Tungeler Dorpsstraat).
- Op 2 december 1793 werd deze Barbarakerk ingezegend. Vanwege de Franse Overheersing werden pas in 1819 de voornoemde H. Barbara relikwieën met een grote plechtigheid naar de H. Barbarakerk gebracht.
- Door het verlenen van een volle aflaat aan degenen die de kerk van Tungelroy op de feestdag van de H. Barbara bezochten, gaf paus Pius VII in 1819 als het ware kerkelijke goedkeuring aan de verering van de patrones.
- Dit gaf mede aanleiding tot de oprichting van het St. Barbarabroederschap. Vele Tongelroynaren, maar nog meer mensen uit de omliggende plaatsen werden lid van dit broederschap. Deze broederschap gaf een nieuwe dimensie aan de St. Barbaraverering in Tungelroy. Op haar feestdag, 4 december, was het een drukte van belang in Tungelroy. Deze dag groeide uit tot een heuse najaarskermis. Van heinde en verre kwam men op die dag naar Tungelroy. Er stonden na de kerkdienst marktkraampjes aan de kerk en familie- en uiteraard cafébezoek complimenteerde het kerkelijk feest.
- Omstreeks 1960 kwam er na meer dan 140 jaar een einde aan dit jaarlijks evenement.
- Na de overweldigende belangstelling in 2003 bij de H. Mis in het dialect b.g.v. de inzegening van "t Steine Kruus" heeft de schutterij het initiatief genomen om de Tungelroyse najaarskermis weer nieuw leven in te blazen. Zeker ook omdat de schutterij bij de oprichting in 1967 eveneens genoemd is naar de patrones van de parochie S. Barbara.
- Middels de H. Mis in het dialect aan de vooravond van de feestdag van H. Barbara hoopt de schutterij een nieuwe impuls te geven aan de aloude Barbaraverering en de Tungelroyse najaarskermis.

Cultusobject

Over de patroonheilige Barbara (van Nicomedia)
Zij is beschermheilige van bergbouwers en tunnelgravers, vooral in Duits sprekende gebieden. Dat heeft te maken met de legende dat zij aan de dood ontsnapte doordat een berg haar in zich opnam en verborg voor haar vader die op haar dood uit was. Vandaar dat tunnelboormachines bij de aanvang van het werk gezegend worden onder aanroeping van haar voorspraak. Soms steken berg- of tunnelbouwers een kaars of lamp aan om Sint Barbara’s bescherming af te smeken. Verwant hiermee is haar verering onder de mijnwerkers.willibrordus
- Haar voorspraak wordt vooral ingeroepen tegen een onverwachte dood. Dat geldt natuurlijk voor allen die ondergronds werken. Met name als zij daarbij gebruik maken van springstoffen. Zo is zij ook patrones van mijnopruimers en vuurwerkmakers. Vandaar ook van gebruikers van vuurwapens, van artilleristen, van kanonniers, schutters, soldaten, van de militaire stand, wapenmakers en vandaar ook van metaalgieters in het algemeen.
- Zo wordt zij patrones van allerlei beroepen die met (onvoorziene) dood te maken hebben, zoals brandweerlieden. Maar ook van doodgravers, begrafenisondernemers en van begraafplaatsen en crematoria. Doordat ze in toren werd opgesloten is zij ook patrones van architecten, bouwvakarbeiders, metselaars, steenhouwers, timmerlieden en dakdekkers; en van vestingwerken en torens als zodanig. Omdat in torens van een klokkenspel hangt ook van beiaardiers, klokkenluiders en klokkengieters.
- Ze is ook patrones van gevangenen (omdat zij in haar gevangenschap van een engel de sacramenten ontving). In de westerse kerk is zij een van de Veertien Noodhelpers.
- Daarnaast is zij patrones van hoedenmakers (omdat de hoed symbool is voor bescherming?); van koks (misschien vanwege de lekkernijen die eigenlijk bij het naderende Sinterklaasfeest horen?). Verder wordt haar voorspraak ingeroepen tegen koorts, pest en voor een gelukkig stervensuur; ze is beschermheilige tegen brand, bliksem en vuur; voorts wordt haar voorspraak ingeroepen bij storm. Erasmus († 1536) vertelt in zijn Enchiridion (66), dat Barbara’s voorspraak ook werd ingeroepen om niet in de handen van de vijand te vallen.

Bronnen en literatuur

Literatuur: paper: "St. Barbara en Tungelroy". Schrijver en datum onbekend; 
Website: Webparochie.nl. , Stramproy - Altweerterheide - Tungelroy - Swartbroek
Overige Bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Tungelroy, H. Barbaraparochie.

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.