Uden, H. Birgitta

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: H. Birgitta
Datum: onbekend
Periode:
Religieuze context: christelijk
Locatie: Uden, Abdij Maria Refugie
Adres: Vorstenburg 1, Uden.
Gemeente: Uden
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: 's- Hertogenbosch
Samenvatting:

De Birgittinessen, zo genoemd naar hun stichteres Birgitta van Zweden (1303- 1373), vormen een contemplatieve orde ; zij wijden hun leven van arbeid en gebed aan God. Specialer nog aan de Lijdende Christus en zijn moeder Maria. Zij doen dat in stilte, verborgen achter hoge muren en tralies. Daar bidden zij voor de Kerk en de wereld. Iedere dag is de kapel geopend voor aanbidding en gebed van 15-16u. De Birgittinessen wonen sinds 1713 in de abdij Maria Refugie in Uden.
Geen bedevaartplaats

Auteur: Geert Vink
Illustraties:
Topografie

De oorsprong van de abdij Maria Toevlucht in Uden ligt in Rosmalen, op het terrein dat bekend staat als Coudewater. Op deze plek vestigden de eerste stichting van de Orde van de Heilige Birgitta zich al in 1434. De zusters moesten daar weg toen ‘s-Hertogenbosch ingenomen werd door de protestanten. De toenmalige overste, Theodora de Haen, zocht een geschikt toevluchtsoord. Haar keuze viel op Uden, in het vrije Land van Ravenstein, waar het oude en vervallen klooster van de Kruisheren leegstond.
- In 1714 werden het bakhuis en het schoolhuis gebouwd. In dit schoolhuis was het pensionaat voor jonge meisjes gevestigd dat 80 jaar lang als onderwijsinstelling in het Land van Ravenstein en ook ver daarbuiten een goede faam zou genieten.
- Een deel van het klooster wordt nog steeds bewoond door de zusters. Het kloostercomplex is qua vorm als het ware een samenvatting van het vooroorlogse Brabant: Op een hoek de kapel en op de andere hoek een boerderij. De twee gebouwen zijn verbonden door een metershoge muur. De birgittinessen zijn slotzusters, dat betekent dat zij hun geloof in afzondering belijden. Hun leven staat volledig in het teken van God.
- Het bewoonde klooster is niet openbaar toegankelijk, op de vleugel na waar museum Krona is gevestigd. Wel is de kapel is iedere middag tussen 15.00 en 16.00 uur vrij te bezoeken. Ook de kruidentuin is vrij toegankelijk.

Cultusobject

Sint Birgitta van Zweden (1303-1373) is een van de voornaamste heiligen van de middeleeuwen. Deze mystica, ordestichteres en abdis had grote invloed op de paus in Avignon, die zij vermaande naar Rome terug te keren. In 1999 werd zij door paus Johannes Paulus II uitgeroepen tot 'copatrones van Europa'.

Jeugd
Birgitta, geboren in 1303 te Finsta, was de dochter van Birger Persson en Ingeborg Bengtsdotter. Haar vader was de gouverneur en rechter van Uppland en een van de meest welvarende landeigenaars in Zweden. Birgitta kreeg een intensieve godsdienstige opvoeding. Vanaf haar zevende zou zij al mystieke ervaringen hebben gehad.
Huwelijk
Op haar dertiende trad Birgitta in het huwelijk met Ulf Gudmarsson van de adellijke familie Ulvåsa. Van hem kreeg ze acht kinderen, die ze streng godsdienstig opvoedde. In haar omgeving genoot Birgitta veel gezag, ook onder bekende Zweedse theologen, met wie ze goede contacten onderhield. Aan het koninklijk hof in Stockholm zou ze grote indruk hebben gemaakt op koning Magnus Eriksson, die steeds meer onder haar godsdienstige invloed kwam.
Weduwe
Als lid van de Derde Orde van Sint Franciscus leidde Birgitta een verstorven leven. Met haar echtgenoot ondernam ze van 1341 tot 1343 een pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. Kort na zijn terugkeer in Zweden (1344) overleed Ulf. Als weduwe besloot Birgitta zich nog meer toe te leggen op ascese en gebed.
Birgittinessen
Birgitta zei geregeld hemelse boodschappen te ontvangen. Ze was ervan overtuigd dat Christus zelf haar de opdracht had gegeven een nieuwe orde van vrouwelijke religieuzen te stichten. Dat werd de Orde van de Allerheiligste Verlosser (O.SS.S), beter bekend als de Orde der Birgittinessen. De zusters kwamen als snel onder bescherming van koning Magnus Eriksson en koningin Blanche van Namen te staan.
Paus Urbanus V
In 1349 pelgrimeerde Birgitta naar Rome en mengde zich in politieke kwesties. Ze vermaande paus Urbanus V, die haar zusterorde apostolische erkenning had verleend, dat de Heilige Stoel niet in Avignon thuishoorde, maar in Rome. Urbanus, een Fransman, vertrok naar Rome en arriveerde er in 1368. Twee jaar keerde hij wegens allerlei politieke verwikkelingen naar Avignon terug. Birgitta had hem gewaarschuwd dat als hij de stad van de heilige apostelen Petrus en Paulus zou verlaten hij dat met de dood zou moeten bekopen. Hij stierf eind 1370, drie maanden na zijn aankomst in Avignon.
Overlijden
Birgitta overleed, kort na een pelgrimage naar het Heilig Land, in Rome op 23 juli 1373. Haar relieken werden door haar dochter Catharina overgebracht naar de voornaamste abdij van de birgittinessen in Vadstena in Östergötland.
Heiligverklaard
Op 7 oktober 1391, achttien jaar na haar dood, werd Birgitta door paus Bonifatius IX heilig verklaard. Haar dochter Catharina, abdis van een birgittinessenklooster, werd later ook gecanoniseerd. Sinds 1969 staat haar gedachtenis op de liturgische kalender van de Romeinse ritus op 23 juli, haar sterfdag. Daarvoor was dat 8 oktober. Traditionalisten gedenken haar nog steeds op die dag.
Patrones van Europa
In 1999 riep paus Johannes Paulus II Sint Birgitta van Zweden, Sint Catharina van Siena en Sint Teresia Benedicta van het Kruis uit tot 'Co-Patronessen van Europa'.

Bronnen en literatuur

Literatuur: https://kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/b/birgitta-van-zweden
Overige Bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Uden, Abdij Maria Toevlucht

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.