- In de 14e eeuw stond de parochiekerk van Scharwoude buiten de zeedijk. Daar had ze vaak te lijden van stormvloeden, onder andere die van 1375. In 1394 werd de kerk volledig uit elkaar geslagen. Door de veelvuldige overstromingen hadden ook veel inwoners de plaats Scharwoude verlaten. Zij die waren overgebleven waren zo arm, dat ze niet in staat waren de kerk te herstellen. Ook waren de inkomsten (de prebende) van de pastoor van Scharwoude ontoereikend geworden. Onder deze omstandigheden ontstond het plan om de inwoners van Scharwoude gebruik te laten maken van de parochiekerk in Hoorn voor hun kerkbezoeken, de sacramenten en de begrafenissen. Graaf Albrecht van Holland en de pastoor van Hoorn overlegden over dit plan en kwamen tot overeenstemming. Zij proclameerden op 1 maart 1395 de vereniging van Scharwoude met Hoorn. De pastoor van Scharwoude werd gestationeerd in Hoorn en zijn prebende werd aangevuld door de stad Hoorn. Hij behield de taak om te zorgen voor de mensen uit Scharwoude, zijn oud-parochianen, dit mede als ontlasting van de geestelijkheid van de kerk in Hoorn.  
- In 1440 werd Scharwoude opnieuw een zelfstandige parochie. 

- In de parochiekerk van Scharwoude stond een groot Mariabeeld. Dit beeld werd met klokken, kelken en andere sieraden die waren gered uit de verwoeste kerk in Scharwoude, in 1395 overgebracht naar de parochiekerk van Hoorn, gewijd aan St. Jan de Doper en St. Cyriacus. Het Mariabeeld werd geplaatst op het hoogaltaar en kwam bekend te staan onder de naam "Onze Lieve Vrouw van Scharwoude". Het beeld bleef in Hoorn toen Scharwoude in 1440 weer een zelfstandige parochie werd.
- In de middeleeuwen werd in Hoorn in een andere kerk nog een ander Mariabeeld vereerd. Een Mariaverschijning vormde in 1426 de aanleiding tot de bouw van de O.L. Vrouwe- of Mariakerk (na de reformatie Noorderkerk geheten). De kerk was nog niet voltooid, of de Maria uit de verschijning werd herkend in een beeld dat zich op een schip bevond dat ondanks herhaalde pogingen de haven van Hoorn niet kon verlaten. Het beeld werd daarop voor de kerk aangekocht, waarna het verschillende wonderen zou hebben bewerkstelligd. Dit beeld van O.L. Vrouw in Hoorn gaf Maria weer als de vrouw uit de Apocalyps: bekleed met de zon, de maan onder haar voeten en met het Kind in haar armen. Over de cultus is verder weinig bekend. De cultus zal niet meer dan een regionale uitstraling hebben gehad en met de reformatie ten einde zijn gelopen. Het beeld is sindsdien spoorloos.
- Kronenburg en vooral Van Marle en Mulder hebben voedsel gegeven aan een verwarring (vereenzelviging) tussen dit Mariabeeld en dat van O.L. Vrouw van Scharwoude dat rond 1395 vanuit het naburige Scharwoude naar de Jan de Doper en Cyriacuskerk van Hoorn was overgebracht. Het was evenals het beeld in de Noorderkerk geplaatst op het hoogaltaar. Men mag aannemen dat het O.L. Vrouw van Scharwoude is, die is afgebeeld op het stadszegel (vanaf 1429) van Hoorn, en niet de Maria in de Noorderkerk zoals Mulder suggereert.
- In de middeleeuwen stond op de officiële stadszegels van Hoorn een afbeelding van Maria met Kind en in een enkel geval Johannes de Doper met Lam. Op 3 maart 1429, dus kort na de bouw van de O.L. Vrouwekerk op het Noord, zegelden schout, schepenen en burgemeesters met een nieuw stadszegel, dat, hoewel geschonden, kan worden herkend als het "stedezegel" van latere akten. Het vertoont Maria met het Kind op een gotische troon, en aan haar voeten staat het wapen van Hoorn. Op grond van latere afdrukken moet het randschrift worden gelezen als: S. COTIDIANU(M) OPIDI HOERNE(N)SIS. 
- Het stadszegel ofwel het zegel "ten saicken" (zegel ten zaken) zoals het in 1513 wordt genoemd, was in gebruik als "dagelijks" zegel van de stad. Daarnaast beschikte Hoorn in de 15e eeuw over een geheimzegel, ook genoemd: het zegel van verband. De overheid gebruikte het geheimzegel voor belangrijke staatsstukken, doch ook voor zaken als schuldbekentenissen, meest in de vorm van rentebrieven. 
- Er zijn geen aanwijzingen dat O.L. Vrouw van Scharwoude hetzij te Hoorn hetzij vóór 1395 te Scharwoude een bedevaartsoord is geweest.

Literatuur: A. van Lommel, 'Relatio seu descriptio status religionis catholicae in Hollandia etc. quam Romae collegit et exhibuit Alexandro septimo et cardinalibus congregationis de Propaganda Fide, Jacobus de la Torre, Kal. Septembris anno 1656', in: Archief voor de geschiedenis van het Aartsbisdom Utrecht (...), dl. 11 (Utrecht: Wed. J.R. van Rossum, 1883) p. 149; J.A.F. Kronenburg, Maria's heerlijkheid in Nederland, dl. 5 (Amsterdam: F.H.J. Bekker, evulgetur 1907) p. 498; R. van Marle, Hoorn au moyen-age. Son histoire et ses institutions jusqu'au début du 16e siècle ('s-Gravenhage: M. Nijhoff, 1910) p. 123, 125, 127; P. Noordeloos, 'Maria-vereering in de geschiedenis', 1, in: West Friesch Dagblad (29 april 1939) p. 1; T.R. Mulder, 'Hoorns hoorn en de eenhoorn. Zegels en wapen als reflexen van de stadshistorie', in: West-Frieslands Oud en Nieuw 24 (1957) p. 36-37.
Websites: 
https://onh.nl/verhaal/hoorn-en-zijn-eenhoorn;
https://nl.wikipedia.org/wiki/Scharwoude;
https://www.oudhoorn.nl/wfon/1957/wfon1957_037.php;
https://www.oudhoorn.nl/kerken/koepelkerk/03_stadspatroon.php.
Geraadpleegd op 28 oktober 2024.
Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Scharwoude-OLV.