Kerkrade, H. Petrus Julienus Eymard

Cultusobject: H. Petrus Julienus Eymard Open Street Maps
Datum: 1 augustus; 4 februari
Periode: 1957 - ca 2019
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Kapel van het klooster Regina Pacis van de Dienaressen van het Allerheiligst Sacrament
Adres: Hoofdstraat 20, 6461 CR Kerkrade
Gemeente: Kerkrade
Provincie: Limburg
Bisdom: Roermond
Samenvatting: Vanaf 1957 wordt in de kloosterkapel de gedachtenis aan P.J. Eymard, medestichter van de Sociëteit van de Dienaressen van het Allerheiligst Sacrament, levend gehouden. Bij de jaarlijkse viering zijn ook mensen uit de (verre) omgeving aanwezig. Gedurende het hele jaar wordt de kapel, waarin ook het sacrament permanent wordt vereerd, druk bezocht. Dagelijks ontvangen de zusters gebedsintenties waarbij tevens gevraagd wordt om de voorspraak van pater Eymard; ook ontvangen zij berichten over gebedsverhoringen.
Auteur: Charles Caspers
Illustraties:
Topografie

- Het klooster van de Dienaressen van het Allerheiligst Sacrament (Societas Ancillarum Sanctissimi Sacramenti) is in 1957 gebouwd op de fundamenten van een gebouw dat voorheen dienst had gedaan als politiebureau en korte tijd als clarissenklooster. Het klooster ligt net buiten de binnenste stadskern van Kerkrade. De kapel, die vanaf de Hoofdstraat rechtstreeks toegankelijk is, biedt plaats aan circa 150 personen. De kapel heeft een rechthoekig grondplan (ca. 20 x 15 meter), met eveneens rechthoekige zijwanden en plafond. Het grootste gedeelte van de rechterzijwand (gezien vanaf de ingang) is van onder tot boven doorvensterd met glasstenen.
- Voorin de kapel staat een eenvoudig altaar waarop het sacrament permanent staat uitgesteld in een gestileerde monstrans. Op verschillende plaatsen in de kapel staan kaarsenstandaards met daarop onder meer rode noveenkaarsen die een afbeelding van Pater Eymard dragen.
- Vanaf 2002 als het aantal zusters steeds verder afneemt, nemen de paters Sacramentijnen het klooster langzaam over. Deze verlaten echter Kerkrade zelf weer in 2019, waarna de Stichting Koningin van de Vrede de zorg voor de kapel overneemt.
- De kloosterkapel wordt ook Vredeskapel genoemd, omdat in een gedenksteen op het pleintje naast de kapel gebeiteld is: 'Opdat wij de vrede waard blijven'. De Stichting Koningin van de Vrede wil de kapel in 2024 geheel renoveren en verfraaien.
 

↑ top
Cultusobject - Pierre Julien Eymard werd op 4 februari 1811 geboren in La Mure, een dorpje in de buurt van Grenoble. Vooral dankzij het voorbeeld van zijn moeder ontwikkelde hij zich tot een vrome jongeman om in 1829 te beginnen met het noviciaat bij de paters oblaten in Marseille. Op 20 juli 1834 werd hij tot priester gewijd, maar nog in hetzelfde jaar moest hij vanwege zijn zwakke gezondheid de congregatie van de oblaten verlaten. Na enige tijd als kapelaan werkzaam te zijn geweest, trad hij in 1839 in bij de maristen te Lyon. In de jaren daarna rijpte bij hem het plan een congregatie op te richten die zich toelegt op de altijddurende aanbidding van het Allerheiligste. In 1856 was de stichting van deze congregatie een feit, na voorafgaande toestemming van de aartsbisschop van Parijs, mgr. de Sibour. In 1858 stichtte hij, met medewerking van Marguerite Guillot, de congregatie van de zusters Dienaressen van het Allerheiligste Sacrament. Op 1 augustus 1868 stierf hij in zijn geboortedorp, La Mure. In 1877 werd zijn lichaam van La Mure overgebracht naar de Corpus Christikerk in Parijs. Op 12 juli 1925 werd hij zaligverklaard; op 9 december 1962 werd hij heiligverklaard.
- Het klooster is in het bezit van enkele relieken van Pater Eymard; daarnaast heeft vrijwel iedere zuster een relikwie van Eymard in persoonlijk bezit.
- Bij de verering en vooral bij de jaarlijkse speciale vieringen staat een levensgroot zwart borstbeeld van Pater Eymard centraal. Gedurende de meeste dagen van het jaar heeft het een plaats op een witmarmeren steen die is bevestigd aan de achterwand, dichtbij de ingang. Dit beeld, waarvoor een kaarsenstandaard is opgesteld, is een replica van een origineel dat in 1863 vervaardigd is door August Rodin en in de Parijse Corpus Christikerk staat. Op de marmeren steen is de tekst aangebracht: 'Jezus is daar dus allen naar Hem'; op de rand: 'H. Pater Eymard *1811 †1868'. Aan de wand, rechts naast het beeld, is een tweetal votieftegels bevestigd, respectievelijk met de tekst: 'Hartelijk dank aan Moeder Maria, St. Jozef, H. Pater Eymard voor een wonderbare genezing', en: 'Dank aan Maria voor verkregen gunst'.
↑ top
Verering

- Het klooster, Regina Pacis, is het eerste huis dat in Nederland (in 1957) werd geopend. De eerste bewoonsters waren een twintigtal Franse Dienaressen. In 1972 werd een tweede huis geopend in Enschede. De zusters te Kerkrade leiden een contemplatief leven en willen, in de geest van de stichter, van hun huis een eucharistisch centrum te maken, onder meer door de aanbidding van het sacrament. Bij deze aanbidding in het klooster zijn ook leken betrokken, in totaal zo'n 350.
- Vanaf 1962, toen Eymard heilig werd verklaard, kreeg ook de in het klooster gevestigde verering van zijn persoon een nieuwe stimulans. Ieder jaar wordt zijn beeld, dat doorgaans achter in de kapel staat, van 30 juli tot en met 1 augustus voorin de dan met bloemen versierde kapel gezet. Vooral op 1 augustus komen tientallen bezoekers, meestal ouderen uit Kerkrade en omgeving, naar de viering van zijn sterfdag. Voorganger is altijd een pater sacramentijn. Omdat veel van de vereerders van Eymard net in deze periode elders verblijven vanwege de zomervakantie, wordt vanaf 1996 ook een triduum gehouden dat eindigt op 4 februari, zijn geboortedatum. Gedurende het jaar wordt dagelijks, ook door mensen van buiten Kerkrade, aan de zusters verzocht om in hun gebeden Eymard te vragen om zijn voorspraak. Regelmatig worden gebedsverhoringen gemeld aan de zusters. Deze laatsten leggen zich er echter niet op toe om dergelijke getuigenissen te documenteren en te bewaren, omdat zij geen overdreven publiciteit willen.
- Alle dagen van het jaar wordt de kapel druk bezocht, per dag door honderden mensen. Een enkele keer wordt een kaarsje of een noveenkaars bij het beeld van Eymard aangestoken, maar de meeste tijd die zij in de kapel doorbrengen, richten de bezoekers zich tot het uitgestelde Sacrament. De verering van Eymard is derhalve duidelijk ondergeschikt aan de Sacramentsverering. Anno 2020 is de verering voor Eymard nog minimaal. Anno 2024 wordt in de kapel - de Vredeskapel -elke dag door vrijwilligers gebeden voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en voor de vrede.
 

↑ top
Materiële cultuur Devotionalia
- Noveenkaars: in de kapel kunnen rode noveenkaarsen worden opgestoken die verkrijgbaar zijn in het klooster, op de kaarsen is een wit etiket geplakt met een afbeelding van Eymard als priester en de tekst 'Heilige Pierre-Julien Eymard'.
- Medaille: van tijd tot tijd worden selectief vanuit het klooster medailles verspreid met op een zijde het Sacrament in een monstrans en op de andere zijde Pater Eymard; deze medailles worden speciaal uit Rome betrokken, waar ze ook zijn gewijd.

Devotioneel drukwerk
- Prentjes: 1 in de collectie Dagobert Gooren zijn 34 Eymard-prentjes opgenomen, 9 met een Franse tekst, 25 met een Nederlandse tekst. Alle prentjes dateren uit de 20e eeuw, vooral rond de jaren 1925 (ter afsmeking en nagedachtenis van zijn zaligverklaring) en 1962 (heiligverklaring). 17 prentjes bevatten een afbeelding van Eymard, soms met een boek of met gevouwen handen; de andere prentjes tonen eveneens Eymard, maar dan steeds met een attribuut dat verwijst naar de eucharistie (meestal een stralende monstrans). De meeste van de Nederlandstalige prentjes werden verspreid vanuit het klooster van de sacramentijnen te Brakkenstein-Nijmegen; 2 in het klooster werden prentjes met aangestreken stof verspreid met een portret van Eymard, die in 1997 echter niet meer beschikbaar waren; wel waren toen nog aanwezig: 3 prentje (zwart-wit foto, 6 cm hoog, 13 cm breed) met een afbeelding van Eymard die opgebaard, met gevouwen handen op een praalbed ligt; links de tekst: '"L'Eucharistie C'est Dieu, Tout à Nous!" (Saint Julien Eymard)'; 4 vouwprentje (kleur, 13 x 8 cm) met reproductie van een olieverfschilderij waarop Eymard tot aan zijn middel en gekleed met een wit pluviale is afgebeeld, hij richt zijn blik tot het Sacrament in een monstrans die hij omhoog houdt terwijl zijn handen bedekt zijn met het pluviale, zowel rond de monstrans als rond het hoofd van Eymard is een stralenkrans aangebracht, onder de afbeelding: 'Sanctus Petrus Julianus Eymard', de binnen- en achterzijden van het prentje zijn blanco; 5 prent (zwart-wit, briefkaartformaat, 14,8 x 10,5 cm) waarop een ets van Eymard als priester (hoofd, borst en schouders) is weergegeven, op de keerzijde een korte schets van het leven en de doelstellingen van Eymard (uitg. de Congregatie van het H. Sacrament, Nijmegen); 6 een drietal verschillende prentjes waarop een schilderij (twee verschillende versies) is weergegeven van Maria met het kind Jezus, welke laatste een kelk (resp. een broodje) in de rechterhand (resp. linkerhand) houdt waarboven een stralende hostie zweeft.
- Noveenboekje: (rood, 14,5 x 10 cm, 20 p, uitg. paters van Brakkenstein te Nijmegen), op p. 1 het borstbeeld van Eymard, op p. 2-8 levensgegevens van Eymard, op p. 9-18 de gebeden voor de negen dagen, op p. 19 nog een algemeen noveengebed.
↑ top
Bronnen en literatuur

Archivalia: Kerkrade, huisarchief Regina Pacis. 's-Hertogenbosch, bisdomarchief: collectie D. Gooren.
Literatuur: Francis Trochu, Pierre-Julien Eymard (Den Haag: N.V. Uitgeversmaatschappij Pax, 1955); André Guitton, 'Pierre-Julien Eymard', in: Dictionnaire de spiritualité, dl. 12/2 (Paris: Beauchesne, 1986) k. 1679-1693; H. Offermann, 'Eymard', in: Marienlexikon, dl. 2 (St. Ottilien: Eos Verlag, 1989) p. 431-432; André Guitton, Pierre-Julien Eymard, 1811-1868. Apostel van de Eucharistie (Nijmegen: Centrum voor Parochiespiritualiteit, 1993); Karl Suso Frank, 'Eymard', in: Lexikon für Theologie und Kirche, dl. 3 (Freiburg etc.: Herder, 1993) k. 1140-1141; 'Plannen Vredeskapel Kerkrade klaar; nu nog geld inzamelen', in: De Limburger (ed. Parkstad), 24 juli 2024.
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Kerkrade.

 

↑ top
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.