Stuivezand, H. Blasius

Cultusobject: H. Blasius Open Street Maps
Datum: 3 februari (+ octaaf)
Periode: 1930 - ca.1964
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Blasiuskapel in de parochiekerk van St. Blasius
Adres: Kerkstraat 6, 4921 BB Made
Gemeente: Drimmelen
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: Breda
Samenvatting: Stuivezand werd in 1930 een bedevaartplaats dankzij de activiteiten van de bouwpastoor van de kerk. Na diens emeritaat in 1964 is de bedevaart verlopen.
Auteur: Piet Rombouts
Illustraties:
Topografie - De parochie van St. Blasius werd op 12 juli 1929 voor de buurtschappen Stuivezand en Hoogerheide (ook wel de Duin genoemd) gesticht. Als architecten koos de bouwpastoor de gebroeders Oomen te Oosterhout, die opdracht kregen een eenvoudige, doelmatige kerk met pastorie en toebehoren te ontwerpen. De eerste steenlegging vond plaats op de feestdag van St. Blasius. Deze eerste Blasiuskerk van Nederland werd op 6 oktober 1930 geconsacreerd.

↑ top
Cultusobject - Zie voor St. Blasius ⟶ Breda.
- De kerk beschikt over een kleine Blasiusreliek in een eenvoudige 19e- of 20e-eeuwse houder.
- In de Blasiuskapel staat een beeldengroep van zandsteen (hoogte 1,37 m, breedte 1,43 m), voorstellende Blasius, omringd door vereerders. De heilige houdt in de ene hand de bisschopsstaf en in de andere hand twee kaarsen. De groep is gemaakt in 1930 door J.W. Ramakers en Zonen, beeldhouwers te Geleen. Links van de sculptuur is het gebed op de muur geschilderd, dat bij de Blasiuszegen uitgesproken wordt; rechts ervan bevinden zich twee kleine ramen met als voorstellingen: 1) de marteling van Blasius en 2) Blasius geneest een jongen.
↑ top
Verering - De kiem voor de stichting van de parochie Stuivezand werd gelegd door de invoering van de wet op het lager onderwijs in 1920, die voor de oprichting en exploitatie van scholen voor bijzonder onderwijs de mogelijkheid opende overheidsbijdragen te verkrijgen indien aan bepaalde voorwaarden was voldaan. De bouw van een school voor bijzonder onderwijs was aanleiding om een nieuwe parochie te stichten.
- De bouwpastoor koos Blasius als patroonheilige. Zijn aandacht was naar deze heilige uitgegaan omdat er in het naburige Oosterhout in de voorgaande jaren dikwijls gevallen van difterie en keelaandoeningen waren voorgekomen, kwalen waartegen Blasius bij uitstek zou kunnen beschermen.
- De eerste grote plechtigheid na de inwijding van de kerk was het feest van de H. Blasius, dat werd voorbereid met een triduum vanaf 31 januari 1931. Tijdens dit triduum, waaraan de deelname zeer groot was, predikte de capucijn Norbertus. Door hem leerden de parochianen de levensgeschiedenis van hun patroonheilige kennen en in het vervolg gingen zij ertoe over Blasius, bijzondere patroon tegen keelziekten, uitslag en andere kwalen, te vereren en aan te roepen. Ook werd op 20 december 1930 een broederschap van de H. Blasius opgericht.
- Het feest van de patroonheilige op 3 februari werd met octaaf gevierd tot en met 10 februari. Aan dit feest werd in de omgeving bekendheid gegeven door middel van affiches. Voor een logistieke ondersteuning zorgde de garage Bruyns uit Oosterhout die gedurende drie dagen een bijzondere busdienst Oosterhout - Stuivezand onderhield.
Op de feestdag 3 februari, op 4 februari en op de zondag onder het octaaf waren er telkens twee missen en op alle andere dagen een mis om 7 uur 's morgens. Dagelijks was er om 14.30 uur lof, waaronder op woensdag, donderdag en zondag gepredikt werd. Gedurende het gehele octaaf was er gelegenheid de Blasiuszegen te ontvangen. Voor deze zegen gebruikte men twee gewijde kaarsen die in de vorm van een Andreaskruis tegen de hals werden gehouden en waarbij de priester een bepaald gebed uitsprak om gespaard te blijven van keelziekte en ander kwaad.
- Paus Pius XI (1922-1939) verleende het voorrecht van een volle aflaat aan alle gelovigen die tijdens het feest of het octaaf de Stuivezandse kerk zouden bezoeken en aan de gewone voorwaarden voldeden. Bisschop P. Leijten van Breda had reeds op 22 februari 1893 40 dagen aflaat voor het bidden van de Blasiuslitanie (meer in het algemeen, dus niet specifiek voor Stuivezand) verleend.
- In het octaaf werden de zelatrices van de broederschap uitgenodigd om de contributie af te dragen, 25 cent per lid. Het aantal leden bedroeg in 1960 ruim 2000. Na het vertrek van de bouwpastoor op 1 mei 1964 liep de Blasiusverering terug tot een aangelegenheid voor de eigen parochie en slechts enkelen uit de wijdere regio. Niettemin werd in het octaaf van 1995 nog steeds de jaarlijkse Blasiuszegen gegeven.

↑ top
Materiële cultuur Materieel drukwerk
- Devotiemedailles (dezelfde als in ⟶ Woensdrecht en ⟶ Rucphen).

Devotioneel drukwerk
- 1 Aankondigingsbiljetje 'Feest van den H. Blasius te Stuivezand, van 3 tot en met 10 Februari' (ca. 1930); 2 Litanie van de Heilige Blasius (kopie ca. 1990; impr. J.J.M. van Goch, Breda, 8-2-1897; 4 p.) .
↑ top
Bronnen en literatuur Archivalia: Breda, bisdomarchief: afdeling I, doos 303. Made, gemeentearchief: parochiearchief Stuivezand. Breda, bisdomarchief: parochiedossier Stuivezand. Eindhoven, regioarchief: archief Stichting Brabants Heem, enquête r.k. gebruiken (1980).
Literatuur: P.J. Rombouts, 'Bij voltooiing der St. Blasiuskerk te Stuivezand', in: Sancta Maria 7 (1929-1930) p. 405; G.J. Rehm, Parochie van de H. Blasius 1930 - 1980 (Oosterhout 1980); Dag. Gooren, 'De verering van Sint Blasius in West-Brabant', in: Brabants heem 12 (1960) p. 86-89.
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Stuivezand; Meertens Instituut volkskundige vragenlijst 64a (1993).

↑ top
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.