- Plattegrond ⟶ Megen, O.L. Vrouw.
- De grafkapel (gebouwd tussen eind 1953 en mei 1954) ligt in de Kloosterstraat, aan de zuid-oostkant van het franciscanenklooster (⟶ Megen, O.L. Vrouw) waarin Everardus Witte het grootste deel van zijn leven heeft gewoond. De kapel heeft een breedte (langs de straatzijde, waar ook de hoofdingang is) van ongeveer 5,5 meter en een lengte van ongeveer 7,5 meter. In de rechterzijwand (vanaf de ingang) zijn drie vensters aangebracht; in de linkerzijwand slechts een deur die toegang geeft tot het gastenkwartier van het klooster. Achter in de kapel, rechts naast het altaar is een deur die toegang geeft tot een klein vertrek dat dienst doet als museum en objecten bevat over het leven en de persoon van Everardus Witte. Voor de inrichting van deze kapel, zie hieronder bij 'Cultusobject'.
- Tegenover de kapel, aan de overzijde van de Kloosterstraat, ligt het huidige Br. Everardusplein.
- In 1965 werd in het nabije Wijchen (Gld) een nieuwe parochiekerk (Ringlaan 212) gebouwd, die bediend werd door franciscanen en die als patroon de H. Everardus had (de gelijknamige parochie was al enkele jaren eerder, in 1958, door franciscanen gesticht). Strikt genomen gaat het hier om een andere persoon dan de broeder uit Megen; we kunnen er echter van uitgaan dat de naam is gekozen met het oog op de toen verhoopte zaligverklaring van Everardus Witte. Eind jaren tachtig ging deze parochie, samen met enkele andere, op in een grotere districtsparochie, 'de Hoeksteen'. In 1994 werd de Everarduskerk door deze parochie afgestoten. Ter herinnering aan het nauwelijks dertigjarig bestaan van deze kerk werd een kleuren-prent verspreid (F. v.d. Heuvel) waarop een portret van Everardus Witte te zien is. Ook Wijchen beschikt over een Everardusplein.
- In de St. Laurentiuskerk te Alkmaar is Everardus Witte als tiener te zien op een muurschildering die Alexander Kläsener omstreeks 1880 aanbracht boven de biechtstoel van deken J.H. Ruscheblatt. Deze schildering, die de processie met het H. Bloed uit de tijd voor de komst van de Reformatie voorstelt, toont Witte (links) samen met zijn vriend Evert Rijkenberg (rechts), beide gekleed als misdienaars en zwaaiend met een wierookvat, gevolgd door een priester (met de gelaatstrekken van Ruscheblatt) die een monstrans vasthoudt (⟶ Alkmaar).
 

De eerste gebedsverhoringen
- Op dinsdagavond 27 februari 1951 besteedde pater Gilbertus Lohuis in een lijdensmeditatie, die werd uitgezonden door de KRO, uitvoerig aandacht aan Everardus Witte. Lohuis gaf onder meer de volgende typering:

'Als het gebed iets zichtbaars werd, zou het er kunnen uitzien als broeder Everardus. Hij had, evenals al Gods vrienden, zijn grote kring van geestelijke bedelaars. Het waren zijn kennissen in grote omgeving. Nooit zag hij, die bijna nooit óp-zag, zijn vrienden. Maar tallozen schreven hem, omdat zij wisten: Wat hij van God vraagt, krijgt hij altijd...'.

Reeds enkele dagen later werd - naar aanleiding van deze radiouitzending - in Megen de eerste gebedsverhoring gemeld, door een jonge advocaat uit Amsterdam aan de voorspraak van het 'heilig bruurke' - onder deze naam was Everardus reeds tijdens zijn leven bekend buiten de eigen kloosterkring - toegeschreven. Het totale aantal gebedsverhoringen zou in 1951 oplopen tot 183. In 1952 waren het er 397, in 1953 reeds 1297, in 1954 was het aantal gegroeid tot 1463. Deze verhoringen werden per brief of briefkaart in Megen gemeld. Een artikel in de Katholieke Illustratie van 1953 vermeldt: 'Als men de verklaringen omtrent deze gebedsverhoringen leest, valt het op, dat het vooral werklozen en woningzoekenden zijn, die op "voorspraak" van "het heilig bruurke" verhoord worden'. Ook verschenen er dankbetuigingen aan Everardus in de dagbladpers, en werden er gebedsverhoringen gemeld uit België, Frankrijk, Engeland, Canada, Curaçao, Australië, Nieuw-Zeeland, Nederlands Nieuw Guinea en Indonesië (landen waar franciscanenkloosters gevestigd waren).
- Nadat in het juni-juli nummer van Everybody's St. Anthony - tijdschrift voor de verspreiding van de St. Antoniusdevotie in India en Pakistan - een uitvoerige Engelstalige levensschets van Everardus was verschenen, werden gedurende enkele jaren maandelijks gebedsverhoringen in dit blad opgenomen, alle aan zijn voorspraak toegeschreven. Een Nederlandse missionaris in India berichtte: 'Sedert de mensen hier broeder Evert hebben leren kennen, zijn ze gewoon weg van hem'.

Stimulering van de cultus in Megen en daarbuiten
- In deze eerste jaren na Everardus' dood werd zijn devotie ter plaatse vooral gepropageerd door de pastoor van Megen (vanaf 1926 werd de parochie bediend door franciscanen) en enkele notabelen, onder wie burgemeester Van Vlokhoven. Tot de verering buiten Megen droegen vooral bij de sinds 1951 met tienduizenden verspreide bidprentjes en een in datzelfde jaar door Marculphus Heijer vervaardigd boekje (met een levens-schets en noveengebeden) dat een oplage van 35.000 exemplaren kende. Een Engelse vertaling van dit boekje verscheen in India. Voorts verschenen artikelen over Everardus in tijdschriften in Australië, Brazilïë, Ierland en Noorwegen.
- Al snel na zijn begrafenis ontstond er een grote toeloop naar het graf van Everardus. Op 22 december 1951 lieten dankbare vereerders een klein monument oprichten op het graf, waarvoor aanhoudend bloemen werden afgegeven aan de kloosterpoort.
- Op aandringen van zijn eerste vereerders en zijn medebroeders werd, zoals gezegd, op 12 mei 1954 zijn stoffelijk overschot van het kloosterkerkhof overgebracht naar de speciaal voor hem gebouwde grafkapel aan de Kloosterstraat, met een eigen, vrije ingang. Deze snelle verplaatsing was zeer gewenst omdat Everardus' eerste rustplaats gelegen was binnen de klooster-clausuur en daarom alleen door mannen mocht worden bezocht. Vrouwen, al waren zij van verre gekomen, werden tot de inrichting van de nieuwe grafplaats voor hun gebed verwezen naar de kloosterkerk.
- In 1958 werd begonnen met het onderzoek dat moest leiden tot het proces van de zaligverklaring. Dit proces werd echter in 1971 gepauzeerd, onder invloed van de post-Vaticanum II tijdsgeest waarin volksdevotie minder werd gewaardeerd. In 1987 werd in het Bossche bisdomblad weliswaar nog een artikel gewijd aan Witte als kandidaat-zalige; in 1993 meldde de carmeliet Emile Gemmeke echter dat het onderzoek inmiddels - op verzoek van de franciscanen - uit financiële overwegingen was stopgezet. Omdat de 'actuele waarde' van de devotie nog zo groot wordt bevonden, heeft de provincieraad van de franciscanen in 2022 besloten het proces opnieuw op te starten. De kosten ervoor bleken veel lager te liggen dan indertijd gedacht. Het benodigde wonder voor een zaligverklaring was echter in dat jaar nog niet voorhanden. In 2023 startte het bisdom Den Bosch op verzoek van de franciscanen het proces weer op. Franciscaan Ben van Bronkhorst is de vice-postulator in het proces van Everardus Witte, die nu als 'volksheilige' wordt aangeduid.

De verering na de jaren vijftig tot heden
- De verering tot medio jaren vijftig is goed gedocumenteerd dankzij een boek over Everardus Witte van de hand van Marc. Heijer o.f.m. (1955), dat tevens als een eerste documentatie diende ten behoeve van een toekomstig zaligverklaringsproces. Over de periode tot heden bestaan geen degelijke studies; de franciscanen te Megen beschikken wel over veel materiaal, zoals een collectie gebedsverhoringen, waaruit blijkt dat de verering permanent is blijven bestaan tot op heden. Het is echter moeilijk om zicht te krijgen op eventuele ontwikkelingen die zich in de cultus kunnen hebben voorgedaan. Reeds met de inrichting van de grafkapel in 1954 - met een eigen ingang - hebben de franciscanen de verering namelijk min of meer 'vrijgelaten'. Ook werd niet besloten om een speciale vierdag voor Everardus in te stellen, of om een nieuwsbrief samen te stellen, zoals in ⟶Tilburg is gebeurd met betrekking tot de verering van Frater Andreas.
- Vast staat dat tot op heden de grafkapel dagelijks wordt bezocht door individuele pelgrims en kleine groepjes, uit Nederland en regelmatig ook uit België. Ofschoon zijn voorspraak wordt gevraagd voor velerlei zaken, lijkt een van Everardus' 'specialismen' nog steeds te zijn: hulp bij het zoeken naar een woning (vgl. ⟶ Amsterdam, Roothaan).
- Een van de pelgrimsgebruiken die in de jaren vijftig is ontstaan en die nog steeds bestaat, is het leggen van briefjes met gebedsintenties op het grafbeeld (in een holte bij de handen); op de vensterbank bij een van de ramen liggen gewoonlijk blanco velletjes klaar waarvan de bezoekers gebruik kunnen maken. Deze nemen vaak bloemen mee of stoppen een financiële bijdrage in het offerblok.
- In 1998 wist een van de franciscanen te Megen te vertellen dat zelfs uit Indonesië nog steeds gebedsverhoringen worden gemeld bij het klooster.
- In relatie tot het hernieuwde proces van zaligverklaring deed het Katholiek Nieuwsblad namens de Stichting Everardus Witte Fonds eind 2022 de oproep aan de lezers naar getuigenissen van hen die Everardus Witte nog in levende lijve hebben meegemaakt, zoals bijvoorbeeld Truus Tiellemans (*1932) die indertijd wekelijks een bus verse melk naar de zwijgzame broeder Witte bracht en die dan alleen de woorden 'even leegmaken' sprak.

 

Archivalia: Megen, museum achter de grafkapel dat archiefmateriaal met betrekking tot het zaligverklaringsproces en de verering (intenties) bevat.
Literatuur: 'Een snel groeiende roem', in: Katholieke Illustratie 87 (1953) p. 938-939, met o.m. potretten, een afbeelding van een van zijn schilderijen en een foto van zijn eerste graf waarbij drie mannen knielen; Marc Heijer, Everardus Witte. Het 'heilig bruurke' van Megen (Alkmaar: 'Gesto', 1955), het meest complete werk over het leven van Everardus Witte; Th.A.J. Jansen, De pater op de pastorie. Het aandeel van de regulieren in de parochiële zielzorg van Nederland, 1853-1966 (Nijmegen: Dekker & Van de Vegt, 1976) p. 72-76; P.J. Margry, Bedevaartplaatsen in Noord-Brabant (Eindhoven: Bura Boeken, 1982) p. 214-218; Otho Peters, 'Broeder Everardus Witte. Een kleine minderbroeder, buitengewoon in 't gewone', in: Bisdomblad, 30 oktober 1987, p. 9; Emile Gemmeke, Vaderlandse vromen. Over Nederlandse heiligen en (kandidaat-) zaligen (Utrecht: Secretariaat van het R.K. Kerkgenootschap in Nederland, 1993) p. 9; Eric Koolen, Paul Spapens en Gerard Rooyakkers, Rijk Rooms Brabant - lezend en fietsend door mystiek Brabant (Den Bosch: Heinen, 2006); Kees van de Wiel, Everardus dichtbij. Het bruurke van Megen van 1868 tot heden (Megen 2014); Wouter ter Haar, 'Na Titus Brandsma nu ook 't Heilig Bruuske van Megen?, in: Brabants Dagblad, 14 oktober 2022; Hettie van der Ven, 'Wat het "Bruurke van Megen" zo bijzonder maakte', in: Katholiek Nieuwsblad, 22 december 2022.
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Megen-Everardus Witte.