Montfort, H. Antonius Abt

Cultusobject: H. Antonius Abt Open Street Maps
Datum: 17 januari
Periode: 19e eeuw (?) - ca. 1955
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Parochiekerk van St. Catharina
Adres: Kerkstraat 19, 6065 AR Montfort
Gemeente: Ambt Montfort
Provincie: Limburg
Bisdom: Roermond
Samenvatting: Op 17 januari trokken de inwoners van Montfort en de buurdorpen naar de Catharinakerk van Montfort om daar Antonius Abt te vereren. Het bedevaartkarakter is inmiddels verdwenen, maar wel is nog sprake van een parochiële devotie.
Auteur: Antoine Jacobs
Illustraties:
Topografie - In 1854-1858 bouwde architect Carl Weber te Montfort een neogotische kerk. Deze kerk werd in 1944 ernstig beschadigd. In 1963-1964 werd pas een nieuwe, moderne zaalkerk gebouwd naar een ontwerp van de architecten J. van der Pluijm en ir. J. Franssen.
- Het Antoniusbeeld staat anno 1998 tegen de zijmuur, rechts van de ingang.
- Een wegkapel uit 1825 met een Antoniusbeeld van keramiek (uit 1978, ter vervanging van een gestolen ouder houten beeld), is gelegen onder vier grote linden bij de wegkruising Hoogstraat-Heinsbergerweg-Brandlintjesweg.
↑ top
Cultusobject - Zie voor St. Antonius Abt ⟶ Altweert.
- Het gepolychromeerd houten beeld van Antonius Abt is circa 150 à 160 cm. hoog. Het stamt uit het laatste kwart van de 19e eeuw.
↑ top
Verering - Over het ontstaan van de Antoniusdevotie en -bedevaart in Montfort is niets bekend. Pastoor Sax (1881-1887) heeft een bestaande devotie tot Antonius verder gestimuleerd. Hij wist ook te bewerkstelligen dat de kerkelijke viering met bisschoppelijke goedkeuring plaatsvond op de zondag na 17 januari. In de jaren dertig van de 20e eeuw kwamen de vereerders, met name boeren, doorgaans op eigen gelegenheid uit de omliggende dorpen - zoals Echt, Herten, Linne, Maasbracht, Pey, Putbroek - te voet of met kar en paard naar de Catharinakerk. Het Antoniusbeeld, dat normaliter ter rechterzijde tegen de laatste pilaar van het middenschip stond, werd dan versierd en in het kerkportaal opgesteld. Achter in de kerk stonden grote bakken met gewijd zand, dat de bedevaartgangers mee naar huis konden nemen om het in de stallen uit te strooien. Brood werd eveneens gezegend. Er waren ook boeren die vee meebrachten om te laten zegenen. Op 17 januari werd ook het te Montfort gelegen Antoniuskapelletje versierd.
- Na de Tweede Wereldoorlog is het bedevaartkarakter verloren gegaan. In 1997 werd het Antoniusfeest nog wel gevierd in de parochiekerk. Bij die gelegenheid was nog steeds gezegend brood en water verkrijgbaar.
↑ top
Materiële cultuur - Noveenkaars: kaars met een afbeelding van Antonius Abt.

↑ top
Bronnen en literatuur Archivalia: Montfort, parochiearchief; Roermond, bisdomarchief: 'Inventaris van het kerkelijk kunstbezit van de parochie van de H. Catharina te Montfort', (Roermond, 1977).
Literatuur: A.H. Simonis, De windhoek van Gelre. Geschiedenis van het ambt Montfort (Maastricht 1932) p. 87; A.H. Simonis, Beknopte geschiedenis van Montfort (Echt: 'Valkenburg', 1950); P.H.H. Beenen, Dialect en volkskunde van Herten (Roermond: Uitgeverij Poell, 1973) p. 451; J.K., 'Gezinsvarkens, heiligenvarkens, en de vroegste heiligen in het oude Montfort', in: De Klepper 8 (1975) nr. 1, p. 10-12; G. Maessen, 'Kruisen en kapellen in Montfort', in: Roerstreek 15 (1983) p. 84-86; Fedor Coenen, 'De kerken van Monfort I', in: Roerstreek 20 (1988) p. 165-171; Fedor Coenen, 'De Catharinakerk van Montfort. Levenswerk van pastoor Joseph Feron', in: Roerstreek 31 (1999) p. 5-12.
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Montfort; mondelinge informatie in 1997 van J.G.C. Simonis, mw. E. Van Pol-Simonis.

↑ top
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.