Nijmegen, H. Titus Brandsma

Cultusobject: H. Titus Brandsma Open Street Maps
Datum: Zondag na 3 november; 27 juli; gehele jaar
Periode: 1960 - heden
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Titus Brandsma Gedachteniskapel aan de Doddendaal (tot 1998); Titus Brandsma Gedachteniskerk (vm. Jozefkerk, behorend tot de parochie Titus Brandsma)
Adres: Titus Brandsma Gedachteniskerk (Jozefkerk), Stijn Buysstraat 11, 6512 CJ Nijmegen
Gemeente: Nijmegen
Provincie: Gelderland
Bisdom: 's-Hertogenbosch
Samenvatting:

De in 1960 opgerichte Titus Brandsma Gedachteniskapel, mede bedoeld om aan zijn boodschap groter bekendheid te geven, werd sinds de zaligverklaring (1985) een centrum van openbare verering dat velen uit stad en land heeft aangetrokken. In 1998 werd de cultus verplaatst naar de gerenoveerde Jozefkerk. De beheerders van het nieuwe Titus Brandsma Memorial willen de levensweg en de spiritualiteit van Titus Brandsma wereldwijd onder de aandacht brengen.

Auteur: Augustinus Hollaardt & Charles Caspers
Illustraties:
Topografie

- Nijmegen is de stad waar Titus Brandsma woonde en werkte van 1923 tot 1942 tijdens zijn hoogleraarschap aan de katholieke universiteit. Vanuit het carmelietenklooster aan de Doddendaal werd hij gevangen weggevoerd. Nadat men in de tweede helft van de jaren vijftig begonnen was met het proces van zijn zaligverklaring, werd in 1960, op initiatief van de Stichting Titus Brandsma Gedachteniskapel, een speciale kapel gebouwd (ingewijd op 24-07-1960 door mgr. C. Kramer o.f.m.). Deze staat eveneens aan de Doddendaal, naast het na de Tweede Wereldoorlog opnieuw opgebouwde carmelietenklooster, dat in 1980 een andere bestemming heeft gekregen. De kapel is merkwaardig door zijn vorm en inrichting. Architect P. Dijkema heeft de voorkeur gegeven aan een hoekig gebouwtje dat doet denken aan een bunker van Dachau. J. van Eijk maakte de absisschildering (apocalyptische Christusfiguur) en het glasmozaïek (diagram van O.L. Vrouw van de Berg Carmel) boven de ingang. De binnenmuren zijn voorzien van natuurstenen panelen met toepasselijke Schriftteksten (ontwerp: P. van Trigt; uitvoering: leerlingen van de Rijksacademie voor beeldende kunsten te Amsterdam). Buiten verheft zich een hoog betonnen teken (pyloon), herinnerend aan het mitrailleursnest aan de rand van het concentratiekamp; hierin is een koperen kruis aangebracht van F. Verhaak.
- De carmelieten vestigden zich in 1995 nabij de St. Jozefkerk aan het Keizer Karelplein, mede om in deze kerk een gedachtenisruimte in te richten onder beheer van de Stichting Jozefcentrum; waarin participeren de parochie Titus Brandsma, de Stichting Titus Brandsma Gedachteniskapel, de carmelieten en carmelietessen in Nederland en het Titus Brandsma Instituut. Later werd besloten om de cultus geheel na de restauratie in de St. Jozefkerk onder te brengen. 
Het startkapitaal voor de inrichting van de nieuwe kapel - en van andere andere delen van de Jozefkerk die eveneens zullen verwijzen naar de boodschap die Titus Brandsma wilde uitdragen - werd geleverd door de familie Wüst in Dokkum (vgl. ⟶ Dokkum, Z. Titus Brandsma). De nieuwe gedachteniskapel en de entourage daaromheen gaat verder onder de naam Titus Brandsma Memorial. De cultus en andere activiteiten op het gebied van de spiritualiteit blijft onder de hoede van de genoemde stichting; een andere stichting, de 'Stichting Vrienden van Titus Brandsma' zal zich vooral bezighouden met fondswerving en het geven van bekendheid aan het Memorial in binnen- en buitenland.
- Anno 1997 is de restauratie van de Jozefkerk, een neobyzantijnse centraalbouw uit 1908 (volgens Gerard Brom een totaal mislukte nabootsing van de Bossche St. Jacobskerk), aan de buitenzijde reeds voltooid. Als een van de weinige kerken in Nederland en enige kerk in Nijmegen, bevat de Jozefkerk monumentale kunst van Jan Toorop: in de linker zijbeuk een glas-in-loodvenster waarop Christus met de twaalf apostelen is afgebeeld. Met de verandering van het interieur kan pas begonnen worden in mei 1997; voor de officiële ingebruikname van het Memorial streeft men december 1997 na. De nieuwe Titus Brandsmakapel bevindt zich dan rechts achter in de kerk, op de plek waar eerst een beeld van de H. Jozef stond dat zal worden verplaatst. De beide zijbeuken van de kerk hebben een bestemming als expositieruimte. De expositie in de rechterzijbeuk zal gewijd zijn aan de nagedachtenis van Titus Brandsma en de dingen die hem bewogen hebben. Dit laatste wordt eveneens betrokken op het heden: aandacht voor en aanklacht tegen onderdrukking en lijden, waar ook ter wereld. In de linkerzijbeuk zullen wisselexposities worden gehouden onder de noemer 'levensweg', die tot doel hebben de bezoekers een spiegel voor te houden van hun eigen leven. De absis zal zoveel mogelijk een lege ruimte blijven waarin een groot kruis zal worden neergelegd. Onder de koepel komt het liturgisch centrum voor de eucharistie en andere vieringen; hierin zullen onder meer een altaar en lezenaar staan.
Sinds 2004 heet de Jozefkerk formeel Titus Brandsma Gedachteniskerk en het karmelietenklooster het Titus Brandsma Memorial.
- De verplaatsing van de cultus naar de Jozefkerk betekent het einde van de tot 1997 bestaande gedachteniskapel aan de Doddendaal, die zal worden gesloopt.
- In Nederland zijn ca. 35 straten en pleinen naar Titus Brandsma vernoemd, en een ongeveer gelijk aantal scholen.
 

Cultusobject

Zie voor zijn levensbeschrijving ⟶ Colmschate; vgl. ⟶ Dokkum, H. Titus Brandsma.
- De verering die uitgaat naar de persoon Titus Brandsma, werd in de kapel ondersteund door verschillende religieuze kunstobjecten, die - voor zover de architectuur dit mogelijk maakt - zullen worden overgebracht naar het nieuwe Memorial. Als bijzondere objecten kunnen genoemd worden: een 80 cm hoge urn met de as van slachtoffers van Dachau, en een portret van Titus Brandsma (een uitvergroting van een tekening vervaardigd door zijn medegevangene John Dons in het gevangenenkamp Amersfoort). In de oude gedachteniskapel stond boven de urn een bronzen beeld (hoofd en hals) van Titus, vervaardigd door Peter Roovers.
 

Verering

- Ofschoon pas van een cultus in strikte zin kan worden gesproken vanaf 1960, toen de gedachteniskapel werd ingericht, is de verering voor de persoon van Titus Brandsma reeds spoedig na zijn dood begonnen. In het Titus Brandsma Archief te Boxmeer bevindt zich een groot aantal getuigenissen van gebedsverhoringen die al beginnen in 1942. Op enkele bidprentjes met zijn portret (impr. april 1952) wordt vermeld: 'velen vragen hem reeds om zijn voorspraak en schrijven de verhoring van hun gebed aan Pater Titus toe'. 
- Van 1955 tot 1957 werden, met het informatief proces in het bisdom 's-Hertogenbosch, de eerste stappen voor zijn zaligverklaring gezet, gevolgd door de bouw van een gedachteniskapel. In 1958 werd ook rechtstreeks - onder meer door het Duits episcopaat en door Poolse bisschoppen en priesters - bij de paus aangedrongen op een spoedige zaligverklaring. In de jaren daarna verzorgde de Stichting Titus Brandsma Gedachteniskapel, die zich ook had ingezet voor de bouw van de kapel in 1960, de verspreiding van levensbeschrijvingen van Titus Brandsma en van devotioneel drukwerk. Ook het in 1945 opgerichte Nederlands Carmelitaans Instituut te Boxmeer houdt zich bezig met de verspreiding van bidprentjes e.d. van Titus Brandsma. 
- Rond het midden van de jaren zestig dachten degenen die zich inzetten voor de zaligverklaring dat deze spoedig zou worden uitgesproken, omdat het proces ook in Rome voortgang boekte. In 1975 werd door de Congregatie van de Riten echter besloten tot een aanvullend proces, om na te gaan of Titus Brandsma echt martelaar kan worden genoemd of slechts een politiek verzetsman. Na dit proces stond niets nog de zaligverklaring in de weg, die op 3 november 1985 door paus Johannes Paulus II te Rome werd uitgesproken in het bijzijn van vele katholieken uit Nederland en carmelieten en carmelietessen uit de wereldkerk. Een groot deel van de Nederlandse aanwezigen had van hun reis naar Rome een pelgrimage gemaakt. Daarbij werd onderweg Dachau aangedaan waar zij de eucharistie vierden in de Christi Todesangst Gedächtniskirche.
- Door velen in den lande geëerd als verzetsheld, wordt Titus Brandsma door katholieken - zeker sedert zijn zaligverklaring als martelaar - vooral vereerd als moedig geloofsgetuige. In Nijmegen wordt hij bijzonder herdacht op 3 november, de dag van zijn zaligverklaring; binnen de Nederlandse kerkprovincie geldt 27 juli, de dag na zijn sterfdag, als liturgische gedenkdag. De Nijmeegse districtsparochie Titus Brandsma verenigt de oude carmelieten- en jezuïetenparochies. Behalve in Nijmegen wordt Titus Brandsma ook vereerd in plaatsen waar hij heeft gewoond of waar carmelieten zijn of waren gevestigd (Boxmeer, ⟶ Colmschate, Hoogeveen, Oss). Vanwege zijn ijveren voor de Bonifatiuscultus in Dokkum wordt in de Bonifatiuskapel aldaar zijn aandenken levend gehouden door de aanwezigheid van een relikwie, waaromheen zich een zelfstandige bedevaart naar Titus Brandsma heeft ontwikkeld (⟶ Dokkum, H. Titus Brandsma).
- Anno 1997, twaalf jaar na zijn zaligverklaring, wordt, mede door de participanten van het Titus Brandsma Centrum, geijverd voor de heiligverklaring van Titus Brandsma. 

Pelgrimage
- Sinds 1960, met een toename vanaf 1985, kwamen bezoekers naar de kapel aan de Doddendaal om Titus te vragen om voorspraak bij hun gebed of te danken voor de steun die van hem is ervaren. Meestal ging het om individuele bezoekers, ofschoon enkele malen ook pelgrims in groepen, met speciale bussen, arriveerden. Wel werden er gezamenlijke bidtochten georganiseerd in belangrijke herdenkingsjaren. Zo werd in juli 1967, bij de herdenking van de 25e sterfdag van Titus, in Nijmegen een Vredestocht gehouden die werd aangevoerd door de toenmalige minister Marga Klompé en die enkele honderden deelnemers telde. Aansluitend werd in de Carmelkerk de eucharistie gevierd met kardinaal Bernard Alfrink, toen voorzitter van de internationale Pax Christi-vredesbeweging, als een van de celebranten. In mei 1995, vijftig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, hielden Duitse en Nederlandse pelgrims samen een vredesbedevaart van Dokkum naar Nijmegen, geïnspireerd door Titus' bede dat Duitsland en Nederland in vrijheid naast elkaar zullen staan. In Nijmegen liep de groep van de gedachteniskapel naar de Jozefkerk.
- De Stichting Jozefcentrum wil het Titus Brandsma Memorial een uitstraling geven tot over de landsgrenzen; om dit doel te bereiken zet het Centrum zich niet alleen in met de exposities in de Jozefkerk maar tevens met een reizende expositie buiten Nijmegen. Er kan worden verwacht dat het aantal pelgrims dat naar Nijmegen gaat om Titus Brandsma te eren, in de nabije toekomst zal toenemen. In het liturgisch centrum van de Jozefkerk wordt, naast de parochiële diensten in het weekeinde, dagelijks enkele malen de liturgie gevierd; op bepaalde dagen - vanwege het oecumenisch streven van het Centrum - ook de liturgie van andere christelijke kerken. Voor bezoekers 'van buiten' is er gelegenheid aan bepaalde vieringen - 's morgens een eucharistieviering, 's middags een stilteviering en 's avonds een psalmenviering - deel te nemen. 
- In de gedachteniskapel lag een boek waarin bezoekers hun intenties konden schrijven; ook in de nieuwe kapel zal een intentieboek worden neergelegd.
 

Materiële cultuur

- Kunstwerken: er zijn, ook buiten de twee opeenvolgende Nijmeegse vereringscentra en andere locaties in Nederland waar carmelieten werkzaam zijn, kunstwerken geplaatst die Titus Brandsma uitbeelden. Zo staat tegen een muur op de Nijmeegse campus een beeld van Titus dat is vervaardigd door G. Mathot c.s.s.r.; op Hemelvaartsdag 1985 werd op de muur van de gevangenis te Kleef (waar Brandsma van 16-5 tot 13-6-1942 gevangen zat) een herinneringsplaquette onthuld ter nagedachtenis aan Titus Brandsma. In 1960 tekende Pyke Koch een portret van Brandsma.
- Medaille: in de Titus Brandsma Gedachteniskapel werd in 1997 nog een zilverkleurige medaille verspreid (à ⨍2,-; diameter 2 cm): op een zijde zijaanzicht van Titus Brandsma met randschrift: 'Titus Brandsma Ord. Carm.'; op de andere zijde een afbeelding van Maria die haar kind draagt, beiden dragen een kroon, Maria draagt op haar rechterschouder een Davidsster, randschrift: 'Flos Carmeli'.
- Devotietegel: keramiektegel (Mosa Maastricht; 15 x 15 cm) in zwart-wit met afbeelding van Titus Brandsma op basis van een foto van H. Wolters. In 1984 was deze tegel in de gedachteniskapel te koop.

Devotioneel drukwerk
Een groot deel van het hieronder genoemde beeld- en tekstmateriaal wordt thans nog verspreid vanuit het Nederlands Carmel Instituut te Boxmeer.
- Boekjes en brochures: 1 A. Groeneveld, Noveneboekje (z.j.); 2 F. Haagen, Het leven van pater Titus Brandsma voor jongens en meisjes (z.j.); 3 Louis Frequin, Wie is Titus Brandsma? Een mens, een heilige van onze tijd (Nijmegen: Stichting Gedachteniskapel Titus Brandsma, 1981); 4 Voor kleine mensen bereikbaar. Eucharistie-viering zaligverklaring Titus Brandsma O.Carm., Sint-Janskathedraal ('s-Hertogenbosch, 10 november 1985, 22 p.); 5 Emil Gemmeke ed., Aandacht voor god en voor mensen. Teksten van Titus Brandsma, Bolsward 1881 - 1942 Dachau (Breda: Persdienst bisdom Breda, z. j.; 16 p.); 6 vouwblad (zwart-wit, 21 x 10 cm) met informatie over de gedachteniskapel aan de Doddendaal en de persoon van Titus Brandsma (Uitgave: Stichting Titus Brandsma Kapel te Nijmegen, november 1979; 6 p.); 7 vouwblad met gelijkaardige informatie in Nederlands, Engels en Duits (z. pl., z.j.; 4 p.); Joke Forceville-Van Rossum, Kees Waaijman, Titus Brandsma, een blijvende bezieling (Tilburg: Gianotten, [1997]; 22 p.; ook uitgegeven in het Duits en in het Engels).
- Devotieprentjes: 1 prentje (zwart-wit, 10 x 6,5 cm) met op de beeldzijde een portret van Titus Brandsma als carmeliet (in ovaal, de rechterhand ondersteunt het gelaat) en het onderschrift 'in memoriam', op de keerzijde een gedicht door hem gemaakt in de gevangenis te Scheveningen, 'O Jezus, als ik U aanschouw'; 2 prentje (bruin-wit, 10 x 6,5 cm) bijna identiek aan het voornoemde (echter zonder het ovalen kader van het portret); 3 gevouwen bidprentje (zwart-wit, 11 x 7 cm) met op de beeldzijde hetzelfde portret (zonder ovaal en zonder tekst), op de binnenzijde enkele overwegingen van Titus Brandsma, een levensbeschrijving, de vermelding dat velen reeds om zijn voorspraak vragen en een oproep om het zaligverklaringsproces financieel te steunen, op de achterzijde een noveengebed ter ere van 'Pater Titus Brandsma, Dienaar Gods' (impr. april 1952); 4 gevouwen bidprentje (zwart-wit, 11 x 7 cm) met op de beeldzijde een portret van Titus Brandsma als carmeliet (anders dan de voornoemde) en het onderschrift 'De Dienaar Gods Prof. Dr. Titus Brandsma O.Carm. gestorven in Dachau', op de binnenzijde het gedicht 'O Jezus als ik U aanschouw', een levensbeschrijving, een verwijzing naar een door Brocardus Meijer vervaardigde levensbeschrijving (1951) en een verzoek de zaligverklaring te steunen, op de achterzijde een noveengebed waaraan de bede voor een spoedige zaligverklaring is toegevoegd en het verzoek gunsten en gebedsverhoringen te melden aan de vice-postulator, P.P. Starmans, in Nijmegen (impr. april 1942); 5 gevouwen bidprentje (kleur, 11 x 7 cm) met op de beeldzijde een portret van Titus Brandsma als carmeliet (hetzelfde als op het vorige prentje) en het onderschrift 'Pater Titus Brandsma Carmeliet', op de binnenzijde een levensschets, op de achterzijde een noveengebed en het verzoek gunsten en gebedsverhoringen te melden aan de vice-postulator, P.P. Starmans, te Oss (impr. april 1952); 6 gevouwen bidprentje (zwart-wit, 11 x 7 cm) met een reproductie van de door John Dons gemaakte tekening en het onderschrift 'Pater Titus in het doorgangskamp te Amersfoort', op de binnenzijde een facsimile van het gedicht 'O Jezus, als ik U aanschouw', een levensbeschrijving, de vermelding dat velen reeds om zijn voorspraak vragen, een verwijzing naar het boek van Brocardus Meijer en een verzoek om een financiële bijdrage voor het zaligverklaringsproces, op de achterzijde een noveengebed en het verzoek om gunsten en gebedsverhoringen te melden aan de vice-postulator, P.P. Stalmans, te Nijmegen (impr. april 1952); 7 gevouwen bidprentje (zwart-wit, 11,5 x 7 cm) met op de beeldzijde een portret van Titus Brandsma als rector magnificus en het onderschrift 'Le Père Titus Brandsma Recteur d'Université, martyr de Dachau', op de binnenzijde een levensbeschrijving en enkele overwegingen, op de achterzijde een verwijzing naar een boek over Brandsma van J. Alzin (1954), een noveengebed voor de zaligverklaring en twee adressen, een in Frankrijk en een in België, waar gebedsverhoringen gemeld kunnen worden; 8 gevouwen bidprentje (zwart-wit, 11,5 x 7 cm) met op de beeldzijde een portret van Titus Brandsma (schilderij, als op ansichtkaart, zie hieronder) en het onderschrift 'De Zalige Prof. Dr. Titus Brandsma O.Carm. gestorven in Dachau', op de binnenzijde weer het gedicht 'O Jezus als ik U aanschouw' en een levensbeschrijving, op de achterzijde een noveengebed ter ere van de zalige eindigend met de bede dat hij spoedig mag worden opgenomen in de rij der heiligen (Uitgave: Titus Brandsma Archief te Boxmeer), dit laatste prentje werd in 1997 nog verspreid vanuit de kapel aan de Doddendaal.
- Vouwbladen: 1 (dik papier, zwart-wit, 15 x 10,5 cm) met op de beeldzijde een portret van Titus Brandsma als carmeliet (als op de als eerste genoemde prentjes), op de binnenzijde levensloop van Titus Brandsma, een gedicht uit een door hem gehouden rede ('Godsbegrip') als rector magnificus, op de achterzijde het gedicht 'O Jezus, als ik U aanschouw' (Uitgave Titus Brandsma Fonds te Boxmeer, [voor 1985]); 2 (dik papier, zwart-wit, 15 x 10,5 cm) met op de beeldzijde een portret van Titus Brandsma naar een door Pieter Geraedts vervaardigd schilderij, op de binnenzijde een levensloop met de vermelding van de zaligverklaring in 1985 en passages uit een door Brandsma gehouden toespraak, op de achterzijde een gebed (Uitgave Titus Brandsma Archief te Boxmeer, [1985 of later]); 3 (dik papier, zwart-wit, 15 x 10,5 cm) met op de beeldzijde een portret van Titus Brandsma (uitvergroot uit een foto uit ca. 1930), op de binnenzijde een levensloop (dezelfde als op het vorige vouwblad) en enkele passages uit de rede 'Godsbegrip', op de achterzijde een gebed uit de eucharistieviering bij de zaligverklaring (Uitgave Titus Brandsma Archief te Boxmeer, [1985 of later]).
- Ansichtkaarten: 1 (zwart-wit, 13,8 x 8,7 cm) met afbeelding van de gedachteniskapel aan de Doddendaal (Foto Nico Grijpink, Hofleverancier, Nijmegen, nr. 860, z. j.); 2 (kleur, 15 x 10,5 cm) met portret van Titus Brandsma naar een olieverfschilderij dat vervaardigd is naar een foto (als de hierboven als tweede en derde genoemde gevouwen bidprentjes), op de keerzijde in vijf talen de vermelding dat Titus Brandsma carmeliet was en martelaar in Dachau 1942 (Rome: Postulazione Generale dei Carmelitani, z. j.). 

 

Bronnen en literatuur

Archivalia: Boxmeer, Nederlands Carmel Instituut: Titus Brandsma-archief.


Tekstedities: Brocardus Meijer ed., Het laatste geschrift van prof. dr. Titus Brandsma, geschreven op last van de Gestapo in de strafgevangenis te Scheveningen op 22 januari 1942 (Tilburg: W. Bergmans, 1944); Titus Brandsma, De groote heilige Teresia van Jezus. Een levensbeschrijving naar het onvoltooide handschrift uit de Polizeigefängnis te Scheveningen, bijgewerkt en in het licht gegeven door Brocardus Meijer o.carm. (Utrecht-Brussel: Spectrum, 1946); Titus Brandsma, Mystiek leven. Een bloemlezing, samengesteld en ingeleid door Bruno Borchert (Nijmegen: Gottmer, 1985); Getijdenboek. Eigen teksten voor de heiligen van de Nederlandse bisdommen (Zeist: Nationale Raad voor Liturgie, 1990) p. 191N-192N.


Literatuur: Gerard Brom, Herleving van de kerkelike kunst in katholiek Nederland (Leiden: Ars Catholica, 1933) p. 346, over de Jozefkerk, p. 400-403, over het venster van Toorop in de Jozefkerk; Othmarus [Lips], Van pij en boevenpak. Het vierjarig verblijf van P. Othmarus o.f.m. cap. in het concentratiekamp van Dachau ('s-Hertogenbosch: N.V. Zuid-Nederlandsche Drukkerij, 1946) p. 61-62; Brocardus Meijer, Titus Brandsma (Bussum 1951); Josse Alzin, Ce petit moine dangereux. Le Père Titus Brandsma. Recteur d'Université, martyr de Dachau (Paris: Bonne Presse, 1954); Monulphus Gemmeke, 'Titus Brandsma. Informatief zaligverklaringsproces begonnen', in: Katholieke Illustratie 89 (1955), p. 254-255; Jan H. Derksen, 'Groot in zijn eenvoud. Titus Brandsma: Apostel van Nederland', in: Katholieke Illustratie 89 (1955), p. 828-835; J.A.A. Aalders, 'Pater Titus in het kamp te Amersfoort, in: Katholieke Illustratie 89 (1955), p. 866-869; B.H.D. Hermesdorf, Prof. dr. Titus Brandsma als vredesfiguur (Nijmegen: De Gelderlander, 1967); Klaas Beuker, Titus Brandsma (Rijswijk: Hamedia, 1983; 96 p.); H.W.F. Aukes, Het leven van Titus Brandsma (3e dr., Utrecht: Spectrum, 1985); Constant Dölle, Titus Brandsma - Karmeliet (Amstelveen: Luyten, 1985); Louis Frequin ed., Titus Brandsma dacht in mensen (Utrecht-Nijmegen: R.K. Kerkprovincie in Nederland / Stichting Titus Brandsma-Gedachteniskapel, 1985); Titus Brandsma herdacht. Voordrachten bij gelegenheid van de zaligverklaring van Prof.dr. Titus Brandsma O. Carm. (Nijmegen: Katholieke Universiteit, 1985); H.P.M. Heruer en G. Prinsen ed., Titus Brandsma. Zaligverklaring Rome 1985 (Oegstgeest: Stichting R.K. Voorlichting [1985]), biografie, foto's, teksten; Titus Brandsma en de mystiek. Verslag symposium 16 maart 1985 (Nijmegen: Titus Brandsma Instituut, 1985); Nationale herdenking zaligverklaring Titus Brandsma. Sint Janskathedraal Den Bosch, 10 november 1985 (z.p.: z.n., 1985); Raphael Tijhuis & Joachim Smet, Titus Brandsma, O.CARM. 1881-1942. A Bibliography of his Printed Writings (Rome: Institutum Carmelitanum, 1991); C.E.M. Struyker Boudier ed., Titus Brandsma, herzien - herdacht - herschreven (Baarn: Gooi & Sticht, 1993); Matthias Hösler, 'Brandsma', in: Lexikon für Theologie und Kirche, dl. 2 (Freiburg etc.: Herder, 1994) k. 633; Hans Bronkhorst, 'Pyke Koch, magisch realist', in: Bisdomblad 73 (31-3-1995) p. 10, portret van Brandsma door Koch; Pius jaarboek. Almanak katholiek Nederland (Houten: Bohn etc., 1996) p. 347; Anthony Vanden Heuvel, Titus Brandsma. A modern martyr for the truth (Welland, Ontario: 'The friends of Titus Brandsma, 1996); Joke Forceville-Van Rossum & Kees Waaijman, Titus Brandsma, een blijvende bezieling (Nijmegen: Stg. Vrienden Titus Brandsma, 1998; tegelijk ook in het Duitse verschenen onder de titel Titus Brandsma, einie nachhaltige Begeisterung); Ton Crijnen, Titus Brandsma. De man achter de mythe (Nijmegen: Valkhof Pers, 2008); E.C.M. Mariman, 'De rozenkrans van Titus Brandsma: feiten vragen', in Devotionalia 29 (augustus 2010) nr. 172, p. 232-237; Charles Caspers, ‘Grootste Nijmegenaar aller tijden. De Titus Brandsmakapel in Nijmegen’, in: Jan Jacobs, Lodewijk Winkeler & Albert van der Zeijden (red.), Aan plaatsen gehecht. Katholieke herinneringscultuur in Nederland (Nijmegen: Valkhof Pers, 2012) p. 487-502. 


Overige bronnen: BiN-dossier Nijmegen-Brandsma. Documentatie over Titus Brandsma, uit de collectie J.A. Bomans, opgenomen in BiN-dossier (acquisitie 2012).

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.