- De verering van de H. Lucia vindt plaats in de aan haar toegewijde parochiekerk van Ravenstein, gelegen op de hoek van de Marktstraat en de St. Luciastraat. Het betreft een in Duitse barokstijl opgetrokken bakstenen gebouw, bestaande uit een schip met een vierkant grondplan en afgeschuinde hoeken (gedekt door een koepelgewelf van stuc) en een driezijdig gesloten koor, waartegen een achthoekige toren is gebouwd. Het gebouw kwam in 1735 tot stand en werd bekostigd uit de opbrengsten van een loterij.
- In het barokke hoofdaltaar uit circa 1735 staan, aan weerszijden van de centrale Calvariegroep, neobarokke beelden van Lucia (links) en Barbara (rechts), beide in 1871 vervaardigd door Derk van Schadewijk (Neerlangel). Lucia houdt in haar linkerhand een palmtak en heeft in haar rechterhand een op de grond rustend zwaard.
- Daarnaast bezit de kerk een neobarok gepolychromeerd houten beeld (hoogte 94 cm, daterend uit circa 1860) van een in lang gewaad geklede vrouwelijke heilige die een palmtak in de rechterhand houdt. Volgens de traditie moet het beeld de H. Lucia voorstellen.
- De uit de middeleeuwen daterende voorganger van deze kerk lag aan de overzijde van de St. Luciastraat op een terrein grenzend aan de slotgracht van het kasteel van de heren van Ravenstein (nu staat op die plaats de gereconstrueerde en als gemeentehuis dienstdoende voormalige Latijnse school; in de 19e eeuw lag daar ook het kerkhof). De kapel was bij de bouw van het kasteel in de tweede helft van de 14e eeuw door Walraven van Valkenburg gesticht, en werd bediend door de parochie van St. Johannes de Doper in het nabijgelegen Neerlangel. Waarschijnlijk is de kapel in de 16e eeuw tot zelfstandige parochiekerk verheven. Bij de grote stadsbrand van 1606 bleef ook de kerk niet gespaard. Nadien werd het gebouw provisorisch hersteld.
- De barokke Luciakerk werd op 12 mei 2023 aan de eredienst onttrokken en overgedaan in particuliere handen. Daarmee kwam er een einde aan het eeuwenlange podium voor de Luciaverering.
 

- Diverse voorstellingen van de H. Lucia op het 17e-eeuwse kerkzilver van de parochiekerk te Ravenstein zijn de eerste getuigen van de devotie tot de H. Lucia ter plaatse. Blijkens een 19e-eeuws handschrift in het parochiearchief van Ravenstein, heersten er in 1666 in Ravenstein en omliggende plaatsen de rode loop en met koortsen gepaard gaande epidemieën. Mogelijk werd toen reeds een beroep gedaan op de voorspraak van St. Lucia.
- Toen het Land van Ravenstein tussen 1702 en 1714 door de Fransen en hun bondgenoten was omgeven en er rondom Ravenstein besmettelijke ziekten uitbraken, trokken de pastoors en de vereerders uit de omliggende dorpen processiegewijs naar Ravenstein om 'door de voorspraak van de H. Lucia verlossing of bevrijding daarvan te bekomen'. In deze periode van dreigende rampspoed richtte men in 1718 een Luciabroederschap op. Het Luciagilde, dat in dezelfde tijd ontstond, was aanvankelijk wellicht identiek aan de broederschap, die tot het begin van 20e eeuw is blijven bestaan.
- De in de loop van de 18e eeuw sterk toegenomen verering van de heilige is er vermoedelijk de oorzaak van geweest dat de nieuwe parochiekerk, die in 1735 werd gebouwd, aan haar werd toegewijd. De vorige parochiekerk en slotkapel waren namelijk gewijd aan O.L. Vrouw Geboorte. Maria schoof in de nieuwe kerk naar de tweede plaats: de kerk werd aan Lucia gewijd; het hoofdaltaar aan O.L. Vrouw Geboorte en Lucia. Volle aflaten, verleend vanaf 1740 zullen tenslotte de aantrekkingskracht van de bedevaarten naar Ravenstein alleen maar hebben versterkt. Met name sinds 1740 komt de cultus regelmatig voor in de jaarbrieven van de Ravensteinse jezuïeten. Dat jaar is er vanwege de heersende dysenterie een buitengewone toeloop van bedevaartgangers van beide zijden van de Maas. Er is een 'toestroom...uit plaatsen die ver weg lagen', waaronder uit het Brabantse Berghem. De drukte was tijdens het octaaf zo groot dat tot wel vier assistenten werden aangetrokken om de drukte bij de biechtstoelen het hoofd te bieden. In 1745 bezocht een vrouw met een koudvuurinfectie in een van haar borsten de heilige Lucia. Haar echtgenoot beloofde bij genezing een zilveren borst als offer. De vrouw genas en de man hing het zilveren object als dank om het beeld Lucia.
- In augustus 1755 werd op het gymnasium van de jezuïeten een toneelstuk over de H. Lucia opgevoerd voor de leerlingen.
- Uit de 19e eeuw en 20e eeuw is geen duidelijke informatie over bedevaarten naar Lucia in Ravenstein bekend. Wel lijken de teksten op een devotieprentje uit 1866 (zie afbeelding) en een vaandel uit 1912 erop te wijzen dat de heilige nog steeds belangstelling uit de omgeving genoot. Uit een gebedenboekje uit 1833 en een handgeschreven register in het parochiearchief, waarin intenties en missen vanaf 1859 zijn bijgehouden, blijkt dat nog steeds het octaaf van de H. Lucia werd gevierd (de zondag voor 13 december en de zeven daaropvolgende dagen) en dat gedurende het octaaf de volle aflaat kon worden verdiend. De eigenlijke feestdag kreeg de status van een zondag, te beginnen met een plechtige mis, gevolgd door een preek en het Te Deum. 's Middags volgden om 15.00 uur de vespers. In het jaar 1859 werden zowel de mis van het Luciagilde als het plechtige jaargetijde voor de overleden broeders en zusters van de broederschap van de H. Lucia op de woensdag binnen het octaaf gehouden. Gedurende het octaaf was er iedere dag om 16.30 uur een lof. Op de laatste dag van het octaaf werd in de middag ter afsluiting wederom het Te Deum gezongen. Ongeveer hetzelfde programma werd in 1860 en 1861 aangehouden, waarbij in 1861 op de eigenlijke feestdag (13 december) na de vespers van 15.00 uur de reliek van de H. Lucia werd vereerd. De reliek stond gedurende het octaaf en elke woensdag van het jaar ter verering uitgesteld. Tenslotte was het gebruikelijk om op elke eerste woensdag van de maand de H. Lucia tijdens een mis te vereren, waarbij een volle aflaat kon worden verdiend.
- Alhoewel het schriftelijke bewijs hiervoor ontbreekt, lijkt deze praktijk zich tot in de jaren vijftig van de 20e eeuw door te zetten, waarbij de verschillende rituelen geleidelijk in aantal verminderden en steeds meer tot 13 december werden beperkt. Pastoor P.A.J.M. van Heijst vroeg op 2 december 1957 bisschop Mutsaers van 's-Hertogenbosch verlof om het patroonsfeest voortaan op de dag zelf met een avondmis te mogen vieren, omdat 'de daarop volgende Advent-Zondag [...] voor de kerkelijke viering permanent als beletsel [komt]'. Op dat moment was het feest van de H. Lucia eigenlijk geworden tot een regulier patroonsfeest voor de parochie, dat ook nu nog wordt gevierd, bijvoorbeeld door het zingen van een speciaal lied ter ere van de patrones. 
- In mei 2023 werd de kerk gesloten en kwam er een definitief einde aan de Luciaverering. Waar het Luciabeeld is gebleven, is niet duidelijk.

Aflaten
- In 1740 werd voor de eerste maal een volle aflaat aan de cultus van Lucia verbonden. Paus Benedictus XIV verleende vervolgens op 15 november 1748 een volle aflaat aan allen die de kerk van Ravenstein op de zondag voor het feest van de H. Lucia (13 december) en de daaropvolgende zeven dagen bezochten en daar voor hun heil baden, na te hebben gebiecht en te communie te zijn gegaan.
- Paus Pius VI verleende op 16 februari 1796 een volle aflaat aan allen die tussen de zondag voor de feestdag van de H. Lucia en de daaropvolgende zondag een tijdlang baden tot intentie van de r.k. kerk, na te hebben gebiecht en te communie te zijn gegaan. Verder verleende de paus een volle aflaat aan degenen, die op alle eerste woensdagen van de maand, na te hebben gebiecht en gecommuniceerd, baden tot intentie van de r.k. kerk voor het H. Sacrament, dat in de missen van 7.30 uur en 9.00 uur moest worden uitgesteld. Een aflaat van zeven jaar en zeven quadragenen (40 dagen) gold voor alle andere woensdagen. Deze laatste aflaten werden verleend omdat, naar de woorden van de pastoor Arnoldus Voet s.j., de devotie tot de H. Lucia, patrones van de stad en patrones tegen besmettelijke ziekten, dagelijks toenam.

Archivalia: Ravenstein, parochiearchief Ravenstein: boek 'Aanteekeningen', aangelegd ca. 1869/1870; 'Intentie- en Missenboek', nr. 53; losse correspondentie.
Literatuur: L.H.C. Schutjes, Geschiedenis van het bisdom 's-Hertogenbosch, dl. 5 (Sint-Michielsgestel: Instituut voor Doofstommen, 1876) p. 512-538; J. Kalf, De katholieke kerken in Nederland (Amsterdam: Van Holkema & Warendorf, 1906) p. 449-450; Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, dl. 10. Provincie Noordbrabant (Den Haag 1931) p. 303-304; W.H.Th. Knippenberg, Kultuurhistorische verkenningen in de Kempen III. Oude pelgrimages vanuit Noord-Brabant (Oisterwijk: Stichting Brabants Heem, 1968) p. 70-73; J.M.J.F.A. Sluijters, Ravenstein in oude ansichten (Zaltbommel: Europese Bibliotheek, 1971); W.H.Th. Knippenberg, 'Lucia en de "rode loop"', in: Arts en Wereld 17 (1984) nr. 2, p. 2 -30; L.B.C.M. van Liebergen ed., Volksdevotie. Beelden van religieuze volkscultuur in Noord-Brabant (Uden: Museum voor Religieuze Kunst, 1990) p. 153, cat. nr. 85; M.F.M. Wingens, 'De verering van pestheiligen in de zeventiende en achttiende eeuw: de autonome heerlijkheden Megen, Ravenstein, Boxmeer en Gemert en de hen omringende gebieden', in: J. Jacobs ed., Sebastiaan, martelaar of mythe (Zwolle: Waanders, 1993) p. 51-59; G. Rooijakkers, Rituele repertoires. Volkscultuur in oostelijk Noord-Brabant 1559 - 1853 (Nijmegen: Sun, 1994) p. 597; M.F.M. Wingens, Over de grens. De bedevaart van katholieke Nederlanders in de zeventiende en achttiende eeuw (Nijmegen: Sun, 1994) p. 55; L.C.B.M. van Liebergen & W.P.C. Prins ed., Sanctus. Met heiligen het jaar rond (Uden: Museum voor Religieuze Kunst, 1997) p. 19-20; Tom Gribnau e.a (ed.), Martiaal en theatraal. De jezuïeten in Ravenstein (1643-1772) (Nijmegen: Valkkhof Pers, 2019) passim; Martin Jan van Mourik, De ondergang van de Sint Luciakerk te Ravenstein (anno 1735) - Verslag van een tragedie (2015-2023) (Ravenstein: Stg. Loterijfonds, 2024).
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Ravenstein; Utrecht, Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland dossier Ravenstein; Meertens Instituut volkskundige vragenlijst 64a (1993).