- Zie voor een situatieschets met de ligging van de Lourdesgrot en Villa Maaszicht ⟶ Sint Pieter, Lambertus.
- Het tweede eeuwfeest van de verschijning van Christus aan zuster Margaretha Maria Alacoque (in 1673) was aanleiding voor de heer Claereboets en dochter Eveline (zus Félicie was door ziekte verhinderd) om in 1873 een bedevaart te maken naar Paray-le-Monial, gecombineerd met een reis naar Lourdes. Als een blijvende herinnering aan een bedevaart naar Lourdes liet de heer A. Claereboets in 1874 een Lourdesgrot bouwen in de tuin van zijn woonhuis 'Maaszicht', Eerst was er een kleine grot voor de persoonlijke devotie, maar al snel een grote om tegemoet te komen aan het vrome verlangen van vele Mariavereerders. In de hoge tuinmuur van huize Maaszicht, langs de straat, werd een poortje aangebracht en evenwijdig aan die tuinmuur bouwde men binnen de tuin op bijna drie meter afstand een nieuwe muur. Aldus ontstonden de beide zijmuren van een kapel welke links verbonden werden door een derde muur, de korte achterwand van de gevormde, overdekte ruimte. De korte frontzijde rechts bleef open, slechts afgesloten door een traliehek. Vandaar heeft men uitzicht op de Lourdesgrot die buiten de kapel (8 x 2,60 en 3,30 m hoog) is gelegen.
- Aan de straatkant is boven de ingang geschilderd: 'Gaat deez' plek hier niet voorbij, zonder een Avé voor Mij'. De Lourdesgrot werd gebouwd door Brusselse werklui die gebruik hebben gemaakt van silex uit de Sint Pietersberg, waardoor deze grot een grillig uiterlijk kreeg. De hoge rotspartij is gebouwd tegen de gehele wand van de naastgelegen dienstwoningen van huize Maaszicht. Door de bouw van de kapel werd men in staat gesteld O.L. Vrouw van Lourdes in Maastricht in het openbaar te komen vereren. Het Mariabeeld staat in een nis op circa 2 m hoogte. In de circa twee meter hoge grot staat een kaarsenbak. Een beeld van de H. Bernadette, die op haar knieën gelegen bidt tot Maria, staat voor de ingang van de grot. 
- Tussen de kapel en de grot is rechts een wand met votiefstenen (8 m breed en 3,50 m hoog). Links voor de kapel staan twee marmerstenen (ieder 130 x 62 cm) in 1879 opgericht naar het voorbeeld te Lourdes, waarop de voornaamste gegevens over de 18 verschijningen van Maria aan Bernadette zijn gegraveerd.
- Binnen de tuin van villa Maaszicht staat tegen de Mariakapel een H. Hartkapelletje, gericht naar huize Maaszicht, niet zichtbaar voor de bezoekers van de grot. Dit werd opgericht op instigatie van Félicie Claereboets, want een Lourdesgrot bouwen zonder daarbij een H. Hartbeeld ter herinnering aan Paray-le-Monial te plaatsen, leek haar ongerijmd. Het H. Hartkapelletje is ruim twee meter hoog met een grote nis (ca. 1,5 m hoog en 1 m breed), waarin beelden geplaatst werden van het H. Hart en van zuster Margaretha Maria Alacoque. Onder pastoor Kribs sloot de parochie van St. Petrus zich bij de Lourdesverering bij de grot aan door een Lourdesbeeld met Bernadette in de kerk te plaatsen. De parochie had zich al in 1866, tijdens een cholera-epidemie, aan het H. Hart toegewijd.
- In 1952 werd de villa aan een particulier verkocht en de Lourdesgrot is op 2 mei 1986 aan de 'Parochie van de Allerheiligste Verlosser en St. Petrus' te Sint Pieter geschonken. Op dit moment bevinden zich geen beelden meer in het H. Hartkapelletje. Het beeld van het H. Hart is reeds lang verdwenen, dat van zuster Margaretha Maria Alacoque is geplaatst boven op de genoemde marmerstenen bij de Lourdesgrot; het moet nu Bernadette als non voorstellen. Het hek tussen kapel en grot staat anno 1998 nog altijd open. Op de vroegere plaats van het altaar in de grot is gelegenheid om kaarsen op te steken.
 

- Zie voor O.L. Vrouw van Lourdes ⟶ Cauberg.
- Het gepolychromeerde cultusbeeld betreft een kopie van het originele Mariabeeld in de grot van het Franse Lourdes. Maria is staande afgebeeld met gevouwen handen en de blik ten hemel gericht. Zij draagt een wit kleed met een blauwe sjerp. Rond haar hoofd is een aureool aangebracht met de tekst: 'Je suis l'immaculée conception'. Rond haar hals hangt een rozenkrans met dikke houten kralen en een houten kruis.
 

Begunstigd met aflaten
- De verering nam een aanvang met het gereedkomen van de grot in 1874. Te Sint Pieter heeft nooit een Broederschap van O.L. Vrouw van Lourdes bestaan, daar de gezusters Claereboets vanaf 1857 lid waren van de broederschap van de HH. Harten van Jezus en Maria en als zodanig geen behoefte hadden aan een andere broederschap. Paus Pius IX verleende op 30 september 1875 wel een aflaat van 100 dagen aan allen, die de Lourdesgrot bezochten. Bisschop Paredis verleende op zijn beurt op 3 november 1875 een aflaat van 40 dagen. Slechts een van beide aflaten kon bij een bezoek aan de grot verkregen worden. Op 8 december 1879 gaf paus Leo XIII een volle aflaat bij het zilveren jubileum van de dogmaverklaring van O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen. Op 7 december 1883 verleende hij wederom een volle aflaat, die voortaan ieder jaar verkregen kon worden zowel op de laatste zondagen van de maanden mei en september als op de zondag na 16 juli, het feest van O.L. Vrouw van de Berg Carmel, tevens de dag van de laatste verschijning van O.L. Vrouw aan Bernadette.

Invloed van de familie Claereboets
- Het gezin van de weduwnaar Claereboets, een fabrikant in behangselpapier, bestond uit vier dochters, die allen ongehuwd bleven. Félicie en Eveline zijn bekend als dé zelatricen van het H. Hart, Adèle en Pauline traden in bij de ursulinen te Maastricht. In 1877 werd door de familie Claereboets Maaszicht gedeeltelijk ter beschikking gesteld voor de wekelijkse uitstapjes van de leerlingen van het pensionaat en voor de zomervakanties van de zusters. Na de dood van Eveline (1903) erfden de ursulinen huize Maaszicht met de Lourdesgrot. In 1907 richtten zij Maaszicht in tot een klooster, dat in de jaren dertig opgeheven werd. 
- Félicie Claereboets †1883) was hoofdzelatrice van het H. Hart, opgevolgd door haar zus Eveline (†1903); zij werden bijgestaan door zelatricen in geheel Nederland. De geestelijke vader van dit werk in Nederland was pater Pierik s.j., redacteur van het tijdschrift Maandrozen ter eere van het H. Hart van Jezus en ter verbreiding van het Apostolaat des Gebeds en schrijver van talloze godvruchtige werken. In genoemd tijdschrift wordt vermeld dat tussen 1868 en 1883 voor ruim ⨍85.000 is uitgegeven aan de verspreiding van devotionalia, een formidabel bedrag in die tijd. De devotionalia hadden in de eerste plaats betrekking op het H. Hart, zoals het tijdschrift Maandrozen en de Maandrozen-Almanak, en verder prentjes, medailles en rozenkransen van het H. Hart, in de tweede plaats op andere devoties als O.L. Vrouw van Lourdes. In 1883 werd bijvoorbeeld aan de verspreiding van rozenkransjes van Lourdes ⨍238 uitgegeven, aan Lourdesscapulieren en -medailles ⨍400. In 1888 besteedde men door bemiddeling van Eveline zelfs ⨍630 aan 'Water uit de bron van Lourdes' en ⨍450 aan 'Versiering der grot te Maastricht'. 
- Félicie Claereboets heeft niet alleen de uitgave van allerlei periodieken gestimuleerd, maar ook pater Pierik voortdurend aangespoord om godvruchtige werken te schrijven, die zij met behulp van de zelatricen van het H. Hart over het gehele land verspreidde. Zo kwam in 1880 tot stand: De grot van Lourdes, kort verhaal en novene, voorzien van een imprimatur door de toenmalige Maastrichtse deken F.X. Rutten (⟶ Maastricht, Servaas). De uitgave bevat twee novenen ter ere van O.L. Vrouw van Lourdes, naar aanleiding van de 18 verschijningen die te Lourdes hadden plaatsgevonden. De tweede druk - het '2de vijfduizendtal' - verscheen in 1884. Op de voorpagina is een tekening van de Lourdesgrot te Sint Pieter afgebeeld. Rondom de grotopening zijn twee bogen aangebracht; aan ieder hangen minstens een twintigtal zilveren harten. Deze zijn nu niet meer aanwezig. Indertijd stond er nog geen altaar in de grot, maar werden in de grotopening zoals nu kaarsen opgestoken, hetgeen bevestigd wordt door oude prentbriefkaarten uit omstreeks 1900. De datum van de plaatsing van het altaar is niet bekend.

Bedevaarten
- Tussen 1887 en 1894 deed de 'Amsterdamse bedevaart' ook Sint Pieter aan. Deze driedaagse bedevaart bracht eerst een bezoek aan O.L. Vrouw van het H. Hart te ⟶ Sittard, vervolgens aan ⟶ Maastricht met o.a. Sint Pieter, tenslotte aan de Zoete Lieve Vrouw te ⟶ 's-Hertogenbosch. Volgens het parochieboek namen hieraan doorgaans zo'n 200 pelgrims deel, uitgezonderd in 1894, toen er slechts negen kwamen wegens de toen heersende cholera. Waarschijnlijk beperkte de Amsterdamse bedevaart zich vanaf 1895 tot een bezoek aan Sittard en 's-Hertogenbosch, destijds twee belangrijke vereringsplaatsen van Maria in ons land.
- Uit de aanwezige votiefstenen blijkt dat de verering van O.L. Vrouw van Lourdes te Sint Pieter niet tot de directe omgeving beperkt bleef. Zo zijn er van de circa 250 stenen hooguit een tiental door bewoners van Sint Pieter zelf geplaatst. Verschillende Brabantse plaatsen als Helmond, Eindhoven, Woensel staan vermeld, maar ook Amsterdam, Utrecht, Rotterdam, zelfs Düsseldorf en Soerabaja. De meeste zijn tussen 1875 en 1920 geschonken.
- Zowel de Amsterdamse bedevaart alsook de verwijzing naar allerlei plaatsen in Nederland op de votiefstenen zijn enkel verklaarbaar vanuit de werkzaamheden van de zelatricen Claereboets in samenwerking met pater Pierik, waardoor de Lourdesgrot van Sint Pieter een meer dan plaatselijke bekendheid kreeg. 

Mariajaar en eeuwfeest
- Te Sint Pieter handhaafde zich in de 20e eeuw een bescheiden lokale verering. Tot eerste nieuwe pastoor van Sint Pieter op de Berg werd in 1953 A. Theunissen benoemd. Hij stelde onmiddellijk een wekelijkse bidweg naar de Lourdesgrot in op zaterdagavond. Op 11 februari 1954 stond in de Gazet van Limburg te lezen dat de Roermondse bisschop Lemmens beslist had dat de Lourdesgrot te Sint Pieter als bedevaartoord viel onder de termen van het decreet van de Apostolische Poenitentiarie van 11 november 1953. In het Mariajaar kon derhalve dagelijks een volle aflaat verdiend worden bij een bezoek aan de grot. Van invloed op die beslissing was dat deze grot de eerste Lourdesgrot in Nederland was en dat hier vroeger veel pelgrims heentrokken.
- Op 11 februari 1954 werd een kaarsenprocessie naar de Lourdesgrot gehouden vanuit de parochiekerk. Ook de jaarlijkse processie op 15 augustus werd hersteld, waarvoor indertijd, toen de zusters nog Maaszicht bewoonden, grote belangstelling ook van elders had bestaan. In de namiddag trok vanuit de kerk een processie met het Allerheiligste naar de grot, alwaar een Mariahulde plaats vond. De plechtigheid werd in de kerk besloten met de zegen met het Allerheiligste.
- De tijdsomstandigheden in de jaren zestig maakten ondanks de inspanningen van de pastoor een einde aan de wekelijkse bidweg alsook aan de jaarlijkse processie. Op zondag 8 september 1974 vond de eeuwfeestviering van de grot plaats. Deze begon om 11.30 uur met de woorddienst in de kerk en werd voortgezet met de 'Eucharistische Dienst' in de tuin van villa Maaszicht. Na de viering zorgden de plaatselijke harmonie en een majorettenkorps uit het Belgische Hoesselt voor opluistering.
- Sinds 1994 is er op 15 augustus weer een viering bij de grot. Om 9.45 uur trekt men vanuit de parochiekerk biddend naar de grot, waar om 10.00 uur de eucharistie wordt gevierd. Eind jaren negentig werd in mei en oktober elke woensdagochtend om 9.00 uur een mis bij de grot opgedragen. De verering werd toen voornamelijk bepaald door het bezoek van vele gelovigen in de loop van de dag aan de grot brengen teneinde bij Maria te bidden. Op een doordeweekse dag konden dat bij redelijk weer 40 à 50 personen zijn, op een zondag 150 à 200.

Bezoek relikwie van Bernadette
- In april 2024, twee eeuwen na het uitspreken door paus Pius IX van het dogma van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria, en anderhalve eeuw na de aanleg van de Maastrichtse Lourdesgrot, was er door de Nederlandse bisdommen een rondreis van een schrijn uit Lourdes met daarin een relikwie van Bernadette. De reis begon op tweede Paasdag, 1 april, in Maastricht. 's  Avonds werd 'Bernadette' in een lichtprocessie van de kerk van St. Pieter Beneden naar de Lourdesgrot gedragen. 

- Vaandel: in de parochiekerk van Sint Pieter herinnert nu enkel nog een 19e-eeuws vaandel, met aan de ene kant een voorstelling van het H. Hart en aan de andere een van O.L. Vrouw van Lourdes, aan de devoties van de familie Claereboets.
- Votiefplaquettes: Er zijn ongeveer 250 votiefstenen geplaatst. De oudste votiefsteen dateert van 1 mei 1875 en werd door de stichter van de grot zelf geplaatst. Deze was gehuwd geweest met Maria Catharina Smitsmans, die op 11 februari 1860 was gestorven, op de tweede verjaardag van de allereerste verschijning van O.L. Vrouw aan Bernadette te Lourdes. Dit gegeven heeft ongetwijfeld bijgedragen tot zijn grote godsvrucht tot O.L. Vrouw van Lourdes. In het midden van de votiefstenenwand wordt A. Claereboets als stichter uitvoerig gememoreerd, rechts en links daarvan zijn twee thuisgebleven dochters. Bij Félicie wordt enkel haar verering voor de HH. Harten van Jezus en Maria vermeld, bij Eveline ook die voor O.L. Vrouw van Lourdes. Uiteraard is dit niet zonder reden. Sinds 1920 zijn niet veel votiefstenen meer geplaatst. Opvallend is een steen uit Deventer 1934. Een van de laatste votiefstenen werd geplaatst uit piëteit voor A. Theunissen, pastoor te Sint Pieter op de Berg 1953-1974. De allerlaatste votiefsteen is gewijd aan de dankbare nagedachtenis van prof. dr. G.J. van der Plaats, die vanaf 1961 tot aan zijn dood in 1995 op Maaszicht woonde en zich voor het behoud van de grot inzette, alhoewel hij niet katholiek was.
- Ex voto's: een ansichtkaart van omstreeks 1900 toont dat twee bogen zijn geplaatst in de ingang van de grot. Aan de bogen hingen vooral hartvormige metalen (zilveren?) ex voto's en rozenkransen.

Devotioneel drukwerk
Noveen: R.J. Pierik, De grot van Lourdes, kort verhaal en novene (Maastricht: Henri Bogaerts, 1880, herdruk 1884); impr. F.X. Rutten Maastricht 1880, 94 p.).

 

Archivalia: Maastricht, gemeentearchief: archieven van de parochie van de H.Petrus te Sint Pieter, inv.nr. 317: registrum memoriale (vgl. R. Hackeng, Inventaris van de archieven van de parochie van de H.Petrus te Sint Pieter 1545-1945 (Maastricht 1987)). Maastricht, archief ursulinen.
Literatuur: 'Klein Lourdes', in: De St-Servatius-klok. Kerkelijk weekblad voor Maastricht 6 (5 juni 1875) nr. 28, p. 115-116; [R.J. Pierik], 'Onze Lieve Vrouw van Lourdes op den St. Pietersberg bij Maastricht', in: Maandrozen ter eere van het H. Hart van Jezus en ter verbreiding van het Apostolaat des Gebeds 7 (1875) p. 332-334; [R.J. Pierik], 'De grot van Lourdes op den St. Pietersberg', in: Maandrozen 11 (1879) p. 220-222; R.J. Pierik, De grot van Lourdes, kort verhaal en novene (Maastricht: Henri Bogaerts, 1880) p. 1-94; [R.J. Pierik ], 'Tot aandenken', in: Maandrozen 16(1884) p.34-39; R.J. Pierik, Felicitas. Eene goede Zélatrice (Gulpen: M. Alberts, 1884) p. V-VI, 1-127; [Elisabeth de Konink], Bij een eeuwfeest, 1850-1950 (z.p.: z.n., 1950) p. 1-30; [A. Theunissen], 'De Lourdesgrot op St. Pieter', in: De groete klok 87 (8 febr. 1957) nr. 6, p. 1; F. van Hees, Maastrichtse Monumententaal (Maasbree: Uitgeverij Corrie Zelen, 1979) p. 161-164; Paul Begheyn, '125 jaar "De Heraut". Van Heilig Hart-devotie tot eigentijdse geloofsverdieping', in: De Heraut 125 (1994) p. 225-272; Lambertus Moonen, De Lourdesgrot te Sint Pieter. Aanzet van een nieuwe Mariadevotie in Limburg (Vaals: onuitgegeven manuscript, 1995) p. 1-56; M. Morreau-Magnée, Lourdesgrot (Sint Pieter: onuitgegeven manuscript, 1996) p. 1-4; R.A.W.J. Hackeng, De kerken van Sint Pieter II. De huidige kerken (Maastricht: Stg. Historisch Reeks Maastricht, 1998); Lambert Bijnens en Lambertus Moonen, Lourdesgrotten en kapellen uit de beide Limburgen en omstreken (Dorne: Bijnens, eigen beheer, 2022) p. 167-168; Siebrand Vos, '"Bernadette" op bezoek in  de oudste Lourdesgrot van Nederland', in: delimburger.nl (21 maart  2024) regio, p. 10; René Willems, 'Maastricht loopt uit voor rondgang relieken van heilige Bernadette', in: delimburger.nl (2 april 2024) regio, p. 6.
- De parochie Allerheiligste Verlosser en St. Petrus had een parochieblad: Bergop, de parochie St. Petrus: Contactblad. Beide parochies zijn op 1 januari 1996 samengevoegd, zodoende ontstond in 1995 al de gezamenlijke uitgave: Parochieblad St. Pieter. 
Overige bronnen: KDC BiN-dossier Sint Pieter-O.L. Vrouw van Lourdes; Meertens Instituut volkskundige vragenlijst 64a (1993).