Sprundel, O.L. Vrouw van Fatima

Cultusobject: O.L. Vrouw van Fatima Open Street Maps
Datum: 13 mei (zondag na); 22 augustus (zondag na); 13 oktober (zondag na)
Periode: 1948 - ca. 1960
Religieuze context: Christelijk
Locatie: Monument van O.L. Vrouw van Fatima, behorend tot de parochie van St. Johannes de Doper
Adres: St. Janstraat 62, 4714 EH Sprundel
Gemeente: Rucphen
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: Breda
Samenvatting: Sprundel was tijdens de Tweede Wereldoorlog gevrijwaard gebleven van oorlogsgeweld hetgeen de aanleiding was tot het instellen van een dankdevotie tot O.L. Vrouw van Fatima. De verering kreeg later een bredere invulling vanwege het boetekarakter van de processies en de deelname van personen van buiten de gemeente. De in de jaren zestig verdwenen devotie herleefde in de jaren negentig op parochieel niveau.
Auteur: Ad Schrauwen
Illustraties:
Topografie - Pastoor H.M.J. Maertens besloot na afloop van de Tweede Wereldoorlog om ten zuiden van de pastorie-tuin een processiepark aan te leggen. Hij bestemde hiervoor het reeds aanwezige kerkhof, waaromheen, in navolging van de H. Weg te Fatima, vijftien kruisjes werden geplaatst met voorstellingen van de vijftien geheimen van de rozenkrans. Tussen de pastorietuin en het kerkhof richtte de Sprundelse parochiegemeenschap een verhoogd bakstenen monument op met een altaar en een stenen beeld van O.L. Vrouw van Fatima. Het park werd op 25 april 1948 ingezegend.
- In het begin van de jaren zestig raakten het monument en het beeld in verval. In 1966 is bij het 40-jarig priesterfeest van pastoor L.A.M. van Mierlo het beeld hersteld en het dak erboven van riet voorzien. Daarna vielen beeld en monument steeds meer ten prooi aan vandalisme. Begin jaren tachtig zijn beeld, monument en omgeving opgeknapt.
↑ top
Cultusobject - In 1948 werd een wit geverfd, stenen beeld (ca. 1,50 m hoog) van O.L. Vrouw van Fatima in het gelijknamige park geplaatst. Architectenbureau Jan en Eduard van der Valk uit Tilburg ontwierp het beeld; beeldhouwer J. Valk was er de maker van.
↑ top
Verering - Op zondag 25 april 1948 werden door W. Koenraadt, vicaris-generaal van het bisdom Breda, het monument van O.L. Vrouw van Fatima en het beeld plechtig gewijd. Het monument was een schenking van de parochie uit dank aan O.L. Vrouw voor de bescherming in het oorlogsjaar 1944. In een artikel uit het Brabants Nieuwsblad van 17 april 1948 staat vermeld:

'Twee maanden lang [september en oktober 1944] volgde dag na dag de ene noveen op de andere tot op de gedenkwaardige dag der bevrijding [29 oktober 1944]. De parochie sprak van een ware gebedsverhoring. Geen enkele boerderij werd door de vluchtende vijand in brand gestoken, hoewel dit zeker in de bedoeling van de Wehrmacht heeft gelegen, getuige de wandaden in de omgeving. Kerk en toren bleven gespaard, omdat Katholieke Beierse soldaten het bevel om de toren te laten springen op 't laatste ogenblik niet uitvoerden. Bij de beschieting onmiddellijk na de bevrijdingsdag gierden honderden granaten door de lucht, doch ze vielen allen ongeveer 50 meter links en rechts van de dorpsstraat, zonder noemenswaardig onheil aan te richten. Het was dan ook alleszins begrijpelijk, dat de mensen de wonderlijke bevrijding toeschreven aan 't aanhoudend en vertrouwvol gebed en hun dankbaarheid openlijk wilden betonen aan O.L. Vrouw. De noveen uit dankbaarheid werd, zo mogelijk, nog algemener gehouden dan de smeeknovenen vóór de bevrijding'.

- Omstreeks 1950 werd ook het bidden voor de bekering van de zondaars onderdeel van de devotie. Driemaal in het jaar werd met dit doel een boeteprocessie gehouden, en wel, indien deze dagen op een zondag vielen, 13 mei, 22 augustus (feestdag van het H. Hart van Maria) en 13 oktober; anders steeds op de volgende zondag. In de Mariamaanden mei en oktober werd er dagelijks een rozenhoedje bij het beeld gebeden en waren er huldigingen tijdens Mariafeesten. In de jaren vijftig nam de verering grote vormen aan; zelfs een straat werd naar Fatima vernoemd.
- Tot 1960 waren er ook deelnemers aan de devotie en de processie die van buiten Sprundel kwamen, overwegend uit West-Brabant. Nadien is de belangstelling van buiten nagenoeg verdwenen.
- In 1993/1994 is de devotie nieuw leven ingeblazen. Bij het monument wordt in mei, augustus en oktober de rozenkrans gebeden en op 15 augustus is er een eredienst. De belangstelling (50-100 personen) hiervoor is sindsdien voornamelijk lokaal gebleven. Ook als natuurpark vervult het Fatimapark een belangrijke rol binnen de dorpsgemeenschap (o.m. schoolexcursies).

↑ top
Bronnen en literatuur Archivalia: Rucphen, gemeentearchief: parochiearchief St. Joannes de Doper te Sprundel.
Literatuur: Wilma Nijssen e.a. ed., Sprundels Bos. Fatimapark (Sprundel: Projectgroep Sprundels Bos, 1985) p. 9-11.
Overige bronnen: Meertens Instituut BiN dossier Sprundel-OLV; afbeeldingen van het Mariabeeld in het Fatimapark zijn aanwezig in de fotocollectie van de heemkundekring 'Onder Baronie en Markiezaat' uit Sprundel.
↑ top
  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.