Teteringen, H. Willibrord (Willibrordus) |
||
Cultusobject: | H. Willibrord (Willibrordus) | Open Street Maps |
---|---|---|
Datum: | Tweedezondag na Pinksteren; eerste zondag in november | |
Periode: | Ca. 1710 - ca. 1940 | |
Religieuze context: | Christelijk | |
Locatie: | Parochiekerk van St. Willibrordus | |
Adres: | Kerkstraat 1, 4847 RM Teteringen | |
Gemeente: | Breda | |
Provincie: | Noord-Brabant | |
Bisdom: | Breda | |
Samenvatting: | Met de verwerving van een reliek van St. Willibrord ontstond na 1710 in Teteringen op de tweede zondag na Pinksteren de 'Kindjeskermis'. Moeders konden op die dag na het lof onder aanroeping van Willibrord hun kinderen in de parochiekerk laten zegenen. Vanaf het tweede kwart van de 20e eeuw kreeg de Willibrordverering in Teteringen ook een agrarisch karakter met de zegening op de eerste zondag in november van paarden, wagens en landbouwwerktuigen. Sinds de Tweede Wereldoorlog is er in Teteringen geen sprake meer van een meer dan lokale Willibrordverering. | |
Auteur: | Jeroen van de Ven | |
Illustraties: | ||
Topografie |
- Tussen 1505 en 1510 werd in Teteringen op het dorpsplein een kapel gebouwd die was toegewijd aan O.L. Vrouw. Dit gebouw verving een oudere, vroeg-15e-eeuwse (?) kapel. Na door brand te zijn verwoest, werd de O.L. Vrouwekapel van Teteringen in 1632 herbouwd. In 1635 werd Teteringen verheven tot een zelfstandige parochie. - De parochiekerk moest in 1649 worden overgedragen aan de protestanten. De katholieke schuurkerk van Teteringen werd gebouwd in 1688 en stond aan de oostzijde van de dorpsstraat, recht tegenover het raadhuis. In 1757 wordt Willibrord genoemd als patroonheilige van deze schuurkerk. In 1809 kwam de middeleeuwse parochiekerk weer in katholieke handen. - In 1820 kreeg Teteringen een nieuwe kerkgebouw met vijf traveeën. De schuurkerk werd in dezelfde periode afgebroken. De huidige Willibrorduskerk, een kruiskerk met een vieringtorentje onder een koepeldak, werd gebouwd naar een ontwerp van architect J.H.H. van Groenendael. De kerk werd op 26 september 1927 geconsacreerd door bisschop P. Hopmans van Breda. |
|
Cultusobject |
- Zie voor St. Willibrord ⟶ Alphen. |
|
Verering |
Geschiedenis |
|
Materiële cultuur |
- 1 Raambiljet met aankondiging van de zegening (Breda: H. Engelbregt, [ca. 1930]); 2 devotieprentje met een afbeelding van de heilige met staf en de kerk van Teteringen op de achtergrond, waaronder de tekst: 'S. Willibrordus 657-739 Broederschap van den H. Willibrordus te Teteringen' (1937?; 7 x 11 cm; 'Sier VW Hvis - Nijmegen ed.'). Coll. D. Gooren. |
|
Bronnen en literatuur |
Archivalia: Teteringen, parochiearchief St. Willibrord: inv.nrs. 3.1 sub e-g en 3.2. Literatuur: De heilige Willibrordus. Feestboekske bij het elfde eeuwgetij van Neerland's verheerlijkten apostel (Breda: Gebr. Nys, 1839); J.B. Krüger, Kerkelijke geschiedenis van het bisdomvan Breda etc., dl. 4 (Roosendaal: Van Leeuwen, 1878) p. 268-274; Jan Kalf, De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Noordbrabant, dl. 1. De monumenten in de voormalige Baronie van Breda (Utrecht: A. Oosthoek, 1912) p. 350-352; 'Kerk consecratie te Teteringen', in: Sancta Maria 4 (1927) p. 342-343; G.C.A. Juten, De parochiën in het bisdom Breda, dl. 2 (Bergen op Zoom: Gebr. Juten, 1935) p. 209-220; P.C. Boeren, Sint Willibrord apostel van Brabant (Tilburg 1939) p. 35, 36 en 44; J. van de Muysenbergh, '"Kindjeskermis" te Teteringen', in: Sancta Maria 14 (1937) p. 157-158; J. van de Muysenbergh, 'H. Willibrordus, patroon parochie Teteringen', in: Sancta Maria 15 (1938) p. 372; G.C.A. Juten, 'Sint Willibrord', in: Taxandria 46 (1939) p. 132; 'Teteringen. St. Willibrordus' zegen', in: De Stem, 8 november 1940; P.C. Boeren, Heiligdomsvaart Maastricht. Schets van de geschiedenis der heiligdomsvaarten en andere jubelvaarten (Maastricht: 'Ernest van Aelst', 1962) p. 80; Cultuurhistorische inventarisatie Noord-Brabant. Gemeente Teteringen ('s-Hertogenbosch: Provincie, 1989) p. 10, 19 en foto's p. 62-63; J. van Haperen, 'Kindjeskermis...', in: Teterings erfdeel 4 (1994) p. 38-40; J. van Haperen, 'De bouw van onze Willibrordus kerk', in: Teterings erfdeel 4 (1994) p. 16-27 (dl. 1) en 11-23 (dl. 2); Teteringen 200. 1795-1995 (Teteringen: Stichting Teteringen 200, 1995) passim. Overige bronnen: KDC BiN-dossier Teteringen; volkskundige vragenlijst 64a (1993). |
|
naar het KDC, voor aanvullingen en
commentaar. |