Stein, Heilig Kruis / Theresia Neumann |
||
Cultusobject: | Heilig Kruis / Theresia Neumann | Open Street Maps |
---|---|---|
Datum: | Goede Vrijdag; 22 september; gehele jaar | |
Periode: | 1970 - heden | |
Religieuze context: | Christelijk | |
Locatie: | Kapel van 'Het Bitter Lijden van Jezus en Maria', toegewijd aan Theresia Neumann | |
Adres: | Vaart 1, 6171 CW Stein | |
Gemeente: | Stein | |
Provincie: | Limburg | |
Bisdom: | Roermond | |
Samenvatting: |
Het bloeden van een kruisbeeld op Goede Vrijdag 1970 in een particuliere woning te Stein leidde tot een cultus die uitgroeide tot een bedevaart naar het huis en vervolgens naar de Bitter-Lijdenkapel. Deze kapel werd in 1973 gebouwd ter ere van de gestigmatiseerde Thérèse Neumann en vanwege een gedane belofte naar aanleiding van de genezing van de zieneres op voorspraak van Neumann. |
|
Auteur: | Peter Jan Margry | |
Illustraties: | ||
Topografie |
- Het dorp Stein is gelegen tussen de Maas in het westen en Geleen in het oosten, direct ten westen van het knooppunt Kerensheide van de autosnelwegen A2 en A76. Binnen Stein is de Bitter-Lijdenkapel gesitueerd in de dorpskom, in een woonbuurt op de hoek van Vaart en de Begijnenstraat. Op 28 mei 1971 hechtte de gemeenteraad goedkeuring aan het verzoek van mevrouw Meuleberg voor de verkoop van grond (ca. 1100 m2; kadastraalnr. B 3490) ten behoeve van een kapel. De Stichting 'Meuleberg' (gevestigd in het woonhuis aan de Steeg 14) wenste een kapel met een oppervlakte van circa 240 m2 te bouwen. Het aanvankelijke ontwerp vormde een open carré van kruisgangen, van 12 x 12 meter met daarin de kruiswegstaties en met op een hoek van het carré een vierkante kapel. In september 1973 werd het gebouw, nadat het ontwerp gedurende het bouwproces nog enigszins was uitgebreid, in gebruik genomen (totale bouwkosten ca. ⨍200.000,-). Het ontwerp was van de Steinder wethouder (1946-1962) en architect Geurt Pepels. De kapel werd opgetrokken uit gele bakstenen en delen van glassteen. In de buitenmuren zijn kruisjes (als van de kruisweg) aangebracht. De kapel heeft een plat dak waarop drie kruisen van neonlicht staan. Van binnen is de ruimte afgewerkt met een natuurstenen vloer en een plafond van houten delen. De kapel kan circa 200 personen bevatten. - Voor de ingang is een tuin aangelegd, omgeven door een laag hek. In het najaar van 1973 werd in de tuin op een stenen voet een houten kruis met metalen corpus geplaatst, voorzien van een plaquette met de tekst: 'Freund wo gehst Du hin! Vergiß nicht daß ich Dein Erlöser bin. Daß ich soviel gelitten hab für Dich. Daher bleib stehn und gruße mich.' - Het woonhuis van de familie Meuleberg, een oude boerderij, is gelegen aan Steeg 14, waar de zieneres tot aan haar dood in 1995 heeft gewoond, in de nabijheid van 'haar' kapel. In de woonkamer, waar het kruisbeeld opgesteld is geweest, zijn gedurende enige tijd vereerders tezamen gekomen. - Het kerkhof waar Bertha Meuleberg ligt begraven, ligt aan de Zwartdriesstraat. Op de grafsteen van roze graniet staat de tekst: 'Bertha Meijers / * 1917 † 1995 / 00 [= verbonden trouwringen] / Sjeng Meuleberg / Een bloem van het geluk moet je zelf planten.' |
|
Cultusobject |
- In Stein is de Christus- of kruisverering verbonden met die van Thérèse Neumann. Deze in 1868 in Konnersreuth (D) geboren vrouw ontving na een zwaar lijden en een wonderbaarlijke genezing op Goede Vrijdag 1926 de stigmata. Sindsdien had zij meer dan 700 visioenen en talrijke extasen en mystieke ervaringen. Zij is in 1962 gestorven en op 22 september van dat jaar begraven. Mede dankzij de uitgave van haar opgetekende visioenen en andere ervaringen van haar is de verering van Neumann wijd verspreid. Een zwartwit-foto van haar is links van het altaar tegen de muur en tussen votiefgeschenken opgehangen. - Het kruisbeeld bestaat uit een zilverkleurig metalen corpus (ca. 20 cm hoog) dat op een houten kruis is bevestigd. Sinds het bloedwonder (zie Verering), dat een 'roestkleurige weerschijn' achterliet, werd het onder een stolp op een kast in de keuken bewaard. Het kruis was afkomstig van de doodskist van de moeder van de zieneres, die in 1941 was overleden. Het kruis wordt bewaard in het woonhuis aan de Steeg. Het was in 1974 verzegeld met het zegel van een bisschop, zijnde niet die van Roermond. - Het Bitter Lijden van Jezus en Maria wordt gesymboliseerd door een kruis met corpus van A. Taeckens uit 1933 en door een in 1973 vanuit Fatima geschonken gipsen Mariabeeld (ca. 1,25 m hoog), dat links van het altaar onder een lichtboog staat. - Als mogelijk secundair cultusobject kan zieneres Bertha Meuleberg zelf worden genoemd; een kleurenfoto van haar is in een lijstje in de kapel geplaatst. |
|
Verering |
Verschijning en genezing |
|
Materiële cultuur |
- Algemeen: in de kapel bevindt zich een veelheid aan (cultus-) objecten, waarvan een groot deel bestaat uit afbeeldingen van het H. Kruis. Daarnaast is er een prominente plaats voor Neumann met votiefgeschenken en een votief-'kruk'. Bij alle heiligen staan in de regel bloemen. Verder is de ruimte op een traditionele wijze voorzien van een altaar en communiebanken. Na binnenkomst in de ruimte wordt men langs de muurzijden geconfronteerd met een veelheid aan cultusfiliaties en devoties. Rondgaande tegen de klok in waren er in 1997 de volgende objecten aanwezig: - Rechterzijde kapel: Antonius van Padua met kind, Pater Karel Houben (⟶ Munstergeleen) met een klein borstbeeld tegen de muur; O.L. Vrouw van Altijddurende Bijstand en gebed; gebed O.L. Vrouw van Banneux met een beeld van haar met kaarsenstandaard in de hoek; fotoportret van mevrouw Meuleberg (ca. 20 x 30 cm); afdruk van de geschilderde voorstelling O.L. Vrouw van Welberg (⟶ Welberg); een kruis (ca. 170 cm) met corpus; fotoportret van pater Pio; daaronder een beeld van redemptorist Gerardus Majella (met schedel aan rechtervoet en kind met brood; ⟶ Wittem); gipsen beeld van H. Michael met vlammend zwaard op sokkel (ca. 110 cm); in de sacristie (rechts van het altaar) een gipsen beeld van de Rosa Mystica (onderzijde voet: 4. Juli 1976, B 58, Pilgermadonna Montichiari; vgl. ? Klimmen); en twee olieverfschilderijen van Th. Neumann. - Midden van de kapel: een stenen altaar met daarop zes kaarsen, een bronzen tabernakel met twee engelen op de deurtjes met daar bovenop een kruisbeeld (in vorm vergelijkbaar met het bloedende kruis) met overhuiving en twee kaarsenstandaards. Onder het altaar staat een gekleurde pietà in gips en achter het altaar bevindt zich een glaswand met een kruisbeeld van ca. 1 meter; voor het altaar staan twee comuniebanken. - Linkerzijde kapel: schilderij van Christus die aan het kruis wordt genageld; beeld van Jozef (?) met boek en palmtak; beeld van het kindje Jezus; foto van Th. Neumann en twaalf votiefborden (uit de jaren tachtig, vnl. uit West-Brabant: Nieuw-Vossemeer, Oud-Vossemeer, Etten-Leur, Steenbergen, Roosendaal), met bloemen en kaarsenstandaard; groot beeld van O.L. Vrouw van Fatima met planten en bloemen ervoor; ingelijste repro-afbeelding van Christus aan het kruis; H. Hartbeeld; facilitaire ruimten: biechtstoel, toilet met halletje, waarin een kruisafname in cement met als achtergrond glasmozaïek (ca. 2 x 1 m in trapeziumvorm); bij de ingang van de kapel een beeld van Theresia van Lisieux. In de kapel zijn kleine vierkante kruiswegstaties aangebracht. |
|
Bronnen en literatuur |
Archivalia: Stein, gemeentearchief: archief gemeentewerken nr. 72-53. Roermond, bisdomarchief 1940-heden, codenr. 343.4, s.v. Stein, verslagen J. Heyman, 12 juni en 9 augustus 1974. |
|
naar het KDC, voor aanvullingen en
commentaar. |