De Rotterdamse cultus van de kluizenares St. Rosalia van Palermo (12e eeuw) lijkt terug te voeren tot de herbouw van de schuilkerk van de jezuïeten aan de Leeuwenstraat in 1661. Vermoedelijk heeft zij geleidelijk de cultus van O.L. Vrouw van Foy vervangen. De keus heeft wellicht te maken met de toen frequent heersende pest, waartegen St. Rosalia werd aangeroepen, en met de mogelijkheid relieken te verkrijgen sedert de overbrenging daarvan naar Palermo in het pestjaar 1624. De jezuïeten speelden in de verspreiding van haar cultus een belangrijke rol: vanaf 1629 werden haar relieken bij de jezuïeten in Antwerpen vereerd, pater A. Poirters schreef in 1658 haar leven. De relieken van St. Rosalia werden in Rotterdam elke zaterdag uitgesteld en na de gezongen mis (of na beide missen) ter verering aangeboden. Wanneer een jezuïet naar een pestzieke ging, werd voor de heilige een kaars aangestoken die eerst werd gedoofd als hij heelhuids terug was. Het is niet duidelijk of de bijzondere cultus van deze pestheilige het verdwijnen van de pest in de jaren 1660 lang heeft overleefd. Hoewel Rosalia ook na de overname van de statie door de franciscanen in 1709 kerkpatrones bleef en als zodanig in ere werd gehouden (er stond een groot beeld vóórin de kerk), wekt de beschikbare literatuur de indruk dat haar plaats als beschermheilige voor een wijde omgeving toen werd overgenomen door de ordesheilige Antonius van Padua. De titel van de Rosaliakapel (Noordsingel 40, Rotterdam) herinnert nog aan de oude kerk, maar van een bedevaart is anno 1996 geen sprake meer.

Archieven: Het archief van de Rosaliakerk is in mei 1940 verloren gegaan. Het ordesarchief van de franciscanen bevat mogelijk aanwijzingen voor de cultus.
Literatuur: D. van Heel o.f.m., De Sint Rosaliakerk in de Leeuwenstraat te Rotterdam (Rotterdam: St. Laurens Boek- en Kunsthandel, 1940) p. 8, afb. t/o p. 15; W.H.Th. Knippenberg, ‘Pestheiligen’, in: Arts en wereld 17/3 (1984) p. 40-41; G. Scheerder o.s.c., De Contrareformatie te Rotterdam. De Leeuwenstraatse statie van de Paters Jezuïeten 1610-1708-1800 (Rotterdam, 1988) p. 70, 83, 117. 
Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Rotterdam-Rosalia.