Heeswijk, H. Antonius Abt |
||
Gediskwalificeerd: | ja | |
---|---|---|
Cultusobject: | H. Antonius Abt |
![]() |
Datum: | 17 januari | |
Periode: | ca. 1417 - ca. 1630 | |
Religieuze context: | Christelijk | |
Locatie: | Kapel die bij het kasteel heeft gestaan | |
Adres: | Kasteel 4, 5473 VA Heeswijk-Dinther | |
Gemeente: | Bernheze | |
Provincie: | Noord-Brabant | |
Bisdom: | 's- Hertogenbosch | |
Samenvatting: |
De voormalige buitenkapel van het kasteel van Heeswijk dateert uit de 15e eeuw en was gewijd aan Jacobus de Meerdere en Antonius Abt. Na de inname van Den Bosch door Frederik Hendrik in 1629 raakte de kapel buiten gebruik. Er was nooit sprake van een bedevaartkarakter.
|
|
Auteur: | Geert Vink / Frans Kroonenberghs | |
Illustraties: | ||
Topografie |
- Kasteel en heerlijkheid van Heeswijk veranderden tijdens de Middeleeuwen vaak van eigenaar. Kort voor 1395 verkocht de toenmalige eigenaar van de heerlijkheid, Willem van der Aa, deze aan ridder Hendrik van der Leck die verwant was aan de hertogen van Brabant. Deze Hendrik bouwde ca. 1417 een buitenkapel bij zijn kasteel binnen de parochie Heeswijk dat in die tijd onder het bisdom Luik viel. Patroonheiligen van de kapel werden Jacobus de Meerdere en Antonius Abt. Laatstgenoemde omdat eerder op diezelfde plaats een Antoniuskapel had gestaan, die al in 1381 vermeld werd. In een schrijven van 22 augustus 1417 gaven de abt van Berne, Godscalcus van Veen, en de pastoor van Heeswijk, Ricoldus van Strijen, hun goedkeuring voor de kapel en droegen het patronaatsrecht over aan het kasteel. De Abdij van Berne bezat reeds sinds eind 13e eeuw dit recht voor de parochiekerk van Heeswijk. Er werd een regeling getroffen dat de rechten van de parochiekerk zouden blijven bestaan, zoals bv. de verdeling van de inkomsten uit giften. Zo werden elk jaar op 17 september, Sint Lambertusdag, de inkomsten van de kapel afgedragen aan de rector. Ook mochten de heren van Heeswijk bij rectoraatsbenoemingen hun eigen keuze voorleggen aan de bisschop. Rond 1430 werd in een notariële akte vastgelegd dat er 3 maal per week door de rector een mis moest worden gelezen in de kapel. Door de inname van Den Bosch in 1629 door Frederik Hendrik vielen de Meierij en Noord-Brabant onder protestants gezag. Dit betekende dat er een einde kwam aan de bediening van parochiekerken en daarbij gelegen kapellen, waaronder ook de kapel van het kasteel van Heeswijk. In het archief van de Abdij van Berne bevindt zich een grote collectie stukken uit de 13e tot 17e eeuw die betrekking heeft op de buitenkapel van het kasteel. |
|
Cultusobject |
Antonius Abt: zie Altweert, H. Antonius Abt |
|
Verering |
Er is niets bekend van een specifieke verering van Antonius Abt in de buitenkapel van het kasteel. Die had zeer waarschijnlijk alleen een lokaal karakter. |
|
Bronnen en literatuur |
Archieven: Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), 1576 Parochie H. Willibrordus te Heeswijk met castrale kapel, 1330-2006.
|
|
Laatste mutatie | 07-07-2025 | |
naar het KDC, voor aanvullingen en
commentaar. |