Oosterhout, O.L. Vrouw

Gediskwalificeerd: ja
Cultusobject: O.L. Vrouw
Datum:
Periode: 17e - 21e eeuw
Religieuze context: Christelijk
Locatie: norbertinessenpriorij St. Catharinadal
Adres: Kloosterdreef 3, 4901 PH Oosterhout
Gemeente: Oosterhout
Provincie: Noord-Brabant
Bisdom: Breda
Samenvatting:

Er bestaat een oude cultus rond een miraculeus beeldje van O.L. Vrouw in het norbertinessenklooster St. Catharinadal te Oosterhout. Het beeldje bevindt zich in het bovenkoor van de slotkerk. Er is geen sprake van een bedevaart.

Auteur: Jeroen M.M. van de Ven
Illustraties:
Topografie

- In 1271 deed Servatius van Breda tijdens het generaal kapittel te Prémontré het verzoek om de norbertinessen, die hij had bijeengebracht op zijn domein in het land van Breda, op te nemen in orde van Prémontré. Op 10 januari 1271 werden de kloosterkerk met altaar, gewijd aan Catharina, en de kerkhoven te Vroenhout nabij Wouw ingewijd. Vanwege een overstroming moesten de zusters in 1295 uitwijken naar Breda waar zij verenigd werden met het gasthuis. Op 22 april 1308 werden de norbertinessen gescheiden van het gasthuis en betrokken zij een eigen klooster dat gelegen was buiten de vestgracht. Op verzoek van Jan van Nassau (1446-1475), heer van Breda, werden voor het klooster in 1462 de slotregels goedgekeurd en bekrachtigd. Na de verovering van Breda in 1637 wensten de zusters hun kloosters te verplaatsen en kochten daartoe in 1645 het landgoed De Blauwe Kamer onder Oosterhout. In 1647 waren de gebouwen gereed en op 15 juni trokken de eerste zes zusters en twee novicen in het klooster. St. Catharinadal werd officieel erkend door Napoleon en viel ook later in 1814 buiten de besluiten van Willem I om de reeds opgeheven kloosters definitief gesloten te laten blijven. Tot de dag van vandaag verblijven de zusters norbertinessen in hun klooster St. Catharinadal te Oosterhout.

Cultusobject

- Het cultusobject in het norbertinessenklooster te Oosterhout is een miraculeus beeldje van O.L. Vrouw in het bovenkoor van het klooster St. Catharinadal te Oosterhout. Het vergulde, stenen beeldje (16e eeuw) is, zonder voetstuk, 18 cm. hoog. Het beeld stelt Maria voor, staande, met het Jezuskind op de rechterarm en een scepter in de linkerhand. Jezus heft de rechterhand zegenend omhoog en houdt in de rechterhand [?] een bolvormig voorwerp vast, een appel of wereldbol.

Verering

Geschiedenis 
- Volgens de overlevering zouden aan dit beeldje van O.L. Vrouw vele wonderen zijn gebeurd. Over deze wonderen zijn geen gegevens voorhanden. 
- Het beeldje was reeds in het middeleeuwse klooster in Breda aanwezig. Toen de norbertinessen Breda verlieten in 1647 en zich in Oosterhout vestigden, namen zij het miraculeuze beeld mee. In 1665 stond het beeld in het bovenkoor van het klooster en werd daar ook vereerd. 
- Tot aan de inzegening op 2 maart 1818 verbleef het miraculeuze Mariabeeld in het noviciaat. In 1818 werd het kostbare beeldje overgebracht naar de nieuwe kloosterkerk.
- Blijkbaar werd in 1844 het beeldje geplaatst in het bovenkoor van de slotkerk. Eén van zusters schrijft over de plechtigheid het volgende in haar dagboek: 'Den sterfdag van vader zaliger, den 5den october 1829, was ik gedachtig, bijzonder omdat op dezen dag in 't jaar 1844 wij allen religieuzen in 't Catharinadal, de eer hadden een miraculeus beeldje van Onze Lieve Vrouw, hetwelk van steen was, wederom in het choor van den religieuzen te brengen, onder het zingen van een Salve regina, hetwelk met groote devotie en blijdschap geschied is; dit beeldje was verguld, en werd op een zilveren schotel door twee der jongste nonnen gedragen in de reliquiekas. Het was de feestdag van den H. Rozenkrans. Dit beeldje, zooals men zeker meent, is nog in Catharinadal te Breda geweest, en was altijd, in het choor bewaard, maar nu met het bouwen van de kerk verplaatst. Van dit miraculeus beeldje spreken de boeken, waarin de levens [van] de heiligen van onze orde staan.'

Bronnen en literatuur

Literatuur: J.A.F. Kronenburg, Maria's heeriijkheid in Nederiand. Geschiedkundige schets van de vereering van de H. Maagd in ons vaderland, van de eerste tijden tot op onze dagen. dl. 3 (Amsterdam: F.H.J. Bekker, z.j. [1905?]) p. 158; H. Brales et al. (red.), Onze lieve vrouwkes van Brabant ('s-Hertogenbosch: Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, 1977) p. 54-55 (getypte tentoonstellingscatalogus).
Website: https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Catharinadal. Geraadpleegd op 21 mei 2024.
Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Oosterhout-OLV.

  naar het KDC, voor aanvullingen en commentaar.