H. Cornelius of Cornelis: zie Bocholtz, H. Cornelius

Cornelius kwam uit een aanzienlijke Romeinse familie. In 251 n.Chr. werd hij bisschop van Rome. Tijdens de christenvervolging van keizer Trebonianus Gallus werd hij in 253 eerst verbannen naar Cittavecchia. Daar stierf hij de marteldood. Cornelius is de beschermheilige van boeren en rundvee (vooral hoorn- en kleinvee). Hij wordt ook aangeroepen tegen kramp, zenuw- en oorkwalen en epilepsie. 

Na de dood van Cornelius verspreidde zijn verering zich snel over heel Europa. Hij wordt en werd het meest vereerd in Vlaanderen en in Nederland in Limburg en Brabant. In Roermond was dat al vanaf de Middeleeuwen. Dit had vooral te maken met de nabijheid van het benedictijnenklooster te Kornelimünster bij Aken, een belangrijk centrum van Corneliusverering waar ook relieken van de heilige bewaard worden. In 1400 stichtten een aantal inwoners van Roermond een Broederschap van de H. Paus en Martelaar Cornelius. Zij begonnen met de bouw van een kapel ter ere van de heilige. Door geldgebrek moesten zij deze overdragen aan de Kruisheren van Hoei, die er een klooster bijbouwden. In het begin heette dit karthuizerklooster dan ook St. Cornelisklooster. Wat later werd er ook nog gesproken over "de put achter St. Cornelis" (de Sint Cornelisput) en van een "Cornelistoren". Putbeelden zijn de beelden van heiligen waaraan in het katholieke Roermond de waterput ter plaatse was opgedragen. De putten waren van algemeen belang voor de bevolking: om te wassen, te koken, bier te brouwen (aangezien het geen drinkwater was) en als bluswater. Ze waren van levensbelang, werden dagelijks gebruikt en mede daardoor ook ontmoetingsplaatsen. De sociale functie van een put was zo belangrijk dat die heden ten dage nóg bestaan maar dan meer als een soort gezelligheidsverenigingen die regelmatig gezamenlijk gezellige dingen doen, zoals gezellige avonden, Sint Nicolaas-feest voor de kinderen van de put, Kerstbijeenkomsten, carnaval etc. Een heilige werd daarom aangeroepen om de put te beschermen: de beschermheilige. De heiligen werden vereeuwigd met een beeld bij de put. Deze beelden werden veelal in een nis geplaatst in een muur nabij de waterplaats. Wanneer een put ruimte maakte voor een (modernere) pomp, verhuisden soms de beelden naar de bovenkant van de pomp. Bij een aantal putten zijn de originele heiligenbeelden in de loop der tijd vervangen door Mariabeelden. De oorspronkelijke Cornelisput is ter ziele gegaan maar later kwam er een nieuwe Cornelisput in een deel van Roermond dat bekend staat als het Katoenen Dorp. De beeldhouwer Hein Maessen maakte een nieuw beeld van de putheilige dat tegen het woonhuis van een van de bewoners werd geplaatst. Na de 2e Wereldoorlog werd het opgeknapt en in processie naar de Noodkerk gedragen. Ook de fanfare die opgericht werd op de nieuwe put, koos de heilige tot haar patroon. In de Dr. Leurszijstraat staat in een nis van de St. Corneliusput een beeld van St. Cornelius. Halverwege de Mariagardestraat is nog een Corneliusput. Daar staat in een nis een beeld van Maria met kind.

Literatuur: J.I., 'Feest van Sint Cornelis, patroon van de zenuwlijders', in: Maas- en Roerbode, 16-9-1949, p. 2.
Overige bronnen: KDC BiN-diskw.-dossier Roermond-Cornelius